Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.1988, Page 9

MIÐVIKUDAGUR 23. MARS 1988.
9
Utlönd
Mitterrand
í framboð
Bjami Hinriksson, DV, Bordeaux;
Eftir margra mánaöa bið og eftir-
væntingu er spennunni loksins
aflétt. Francois Mitterrand, forseti
Frakklands, lýsti því yfir í viötali í
fréttatima í sjónvarpi í gærkvöldi að
hann byöi sig aftur fram til forseta í
kosningunum sem fram fara um
mánaðamótin apríl/maí. Forsetinn
hafði sagt á fundi um helgina aö hann
gæfi svar sitt í þessari viku og voru
þá fæstir í nokkrum vafa um hvert
svarið yrði.
Þar sem vitað var fyrirfram hvaða
ákvörðun Mitterrand myndi taka var
erfitt að sjá hvemig honum tækist
að gera yfirlýsingu sína áhugaverða.
Honum tókst það engu að síður því
að í viðtalinu var Mitterrand hress-
ari en menn áttu von á. Hann lagði
áherslu á samningahlutverk sitt og
réðst harkalega á mótframbjóðendur
mið- og hægri flokkanna, þá Jacques
Chirac forsætisráðherra og Raym-
ond Barre, án þess að nefna þá á
nafn.
Forsetinn kvaðst bjóða sig fram til
að koma í veg fyrir að Frakkland
yrði fórnarlamb „ósamkomulags og
sundrungar sem svo oft hafa veikt
stoöimar" og til að „tryggja félags-
legan og borgaralegan frið“. „Frakk-
land stendur aldrei sameinað ef því
stjóma óumburðarlyndir menn,
stjómmálaflokkar sem allt vilja, ætt-
bálkar og hópar.“
Forsetinn minntist ekki einu orði
á sósíalista og vildj greinilega leggja
. áherslu á að hann væri frambjóðandi
allra Frakka. „Hlutverk forsetans er
að vera yfirvald og dómari," sagði
Mitterrand. Hann sagði að ef hanri
sigraði í kosningimum myndi hann
tilnefna nýjan forsætisráðherra inn-
an 24 tíma sem myndi stjóma með
styrk nýs meirihluta. En ef þessum
forsætisráðherra yrði gert ókleift að
stjóma myndi hann leysa upp þingiö
og efna til nýrra þingkosninga.
Með þessu er forsetinn í raun að
segja að sósíalistar séu tilbúnir að
stjóma með ýmsum öflurn, vinstra
og miðju megin í stjórnmálunum.
Mitterrand valdi rétta tímann til
að tilkynna framboð sitt því undan-
fama daga hafa deilur magnast milli
þeirra flokka sem saman standa að
ríkisstjóm Chiracs og kosningabar-
áttan hefur harðnað. Undanfama
mánuði hefur Mitterrand, án þess að
hafa mjög hátt, leikið hlutverk þess
sem sameinar. í gærkvöldi gaf hann
tóninn og sýndi að hann ætlaði ékki
endalaust að leika hlutverk hins al-
góða landsföður.
Það má kalla stórfurðulegt hvemig
Mitterrand hefur tekist að styrkja
stöðu sína síöustu tvö ár og hvernig
hann hefur háð kosningabaráttu síð-
ustu mánuði án þess að taka þátt í
henni. Með því að tilkynna framboð
sitt á síðustu stundu tókst honum að
notfæra sér hlutverk og ímynd for-
setaembættisins til hins ítrasta og
þótt sambúðin við hægri stjómina
væri oft erfið var það oftar Mitter-
rand en Chirac sem kom sterkur út
úr þeirri sambúð. Spennan í kringum
mögulegt framboð forsetans, deilur
innan mið- og hægri flokkanna og
Mitterrand Frakklandsforseti tilkynnti í gærkvöldi að hann myndi bjóða sig
fram til forsetakosninganna í vor. Símamynd Reuter
ýmsar misheppnaðar aðgerðir
stjórnarinnar í efnahags- og mennta-
málum hafa hjálpast aö til að gera
Mitterrand að eins konar ofurmenni
sem franska þjóðin virtist ekki geta
verið án. Endalausar stuðningsyfir-
lýsingar, áköll, fjölmiðlaumfjöllun,
samkomur, bækur og auglýsinga-
herferöir hafa gert það að verkum
að auðvelt er fyrir Mitterrand að
segja sem svo að þjóðin þarfnist
hans. Persónulegar vinsældir forset-
ans era gífurlegar. Hann er í skoð-
anakönnunum vinsælasti forseti
sem Frakkar hafa átt frá stríðslok-
um. Það er athyglisvert þegar haft
er í huga að við stjórnarskiptin 1986
var þessu þveröfugt farið: óvinsældir
hans voru þá með eindæmum.
Segja má að stjórnmálaferill Mit-
terrands einkennist af hæðum og
lægðum og ótrúlegum hæfileikum til
að rétta úr kútnum. Áður en hann
var kosinn forseti 1981, sem fram-
bjóðandi sósíalista, hafði hann boðið
sig tvisvar fram, þegar gegnt ráð-
herraembættum og setið á þingi.
Árið 1981 var sósíalistaflokkurinn
stærsti flokkur landsins og Mitter-
rand fyrsti sósíalíski forsetinn frá því
De Gaulle lagði grunninn að fimmta
lýðveldinu eftir heimstyrjöldina síð-
ari. Sósíahstar hófu gagngerar
breytingar á þjóðfélaginu en fóru sér
of hratt. Efnahagsstefna þeirra
fyrstu tvö til þrjú árin mistókst hra-
pallega og þótt þeir bættu úr næstu
ár á eftir vora kjósendur óánægðir.
Erfitt efnahagsástand á Vesturlönd-
um magnaði erfiðleikana í Frakkl-
andi og atvinnuleysi jókst. Illa tókst
hjá ríkisstjórninni meö framkvæmd
ýmissa áætlana eins og til dæmis
afnám einkaskóla sem mætti al-
mennri andstöðu og þegar það
bættist ofan á hneyksli eins og Rain-
bow Warrior málið, þegar franskir
leyniþjónustumenn sökktu skipi
grænfriðunga í höfn á Nýja-Sjálaridi,
var ekki skrýtið að fylgi sósíahsta
færi minnkandi.
Við þingkosningamar 1986 misstu
sósíalistar völdin og meirihluti hægri
manna tók við. Hin svokahaða sam-
búð hófst, nokkuð sem Frakkar
höfðu aldrei kynnst, að ríkisstjóm
og forseti væru ekki af sama væng
stjómmálanna. Forseti Frakklands
er kosinn til sjö ára en þingkosningar
fara fram á fimm ára fresti.
Viðbrögð andstæðinga Mitterrands
við yfirlýsingunni í gærkvöldi voru
öh á einn veg. Þögn síðustu mánaða
hefur farið í taugamar á mótfram-
bjóöendum forsetans og þeir hafa
fordæmt það sem þeir hafa kallaö
skrípaleik og móðgun við frönsku
þjóðina, að segja ekki af eða á. Jacqu-
es Chirac sagðist ekki taka gagnrýni
forsetans til sín og aðrir töldu forset-
ann fuhan hörku og beinlínis bitran.
Þrátt fyrir að allar kannanir sýni
að Mitterrand muni sigra auðveld-
lega veit hann manna best að barátt-
an verður hnifjöfn. í gærkvöldi mátti
heyra á forsetanum að hann teldi sér
sigurinn ahs ekki vísan.
Minnka ríkisafskipti
——— nv t -wv- miýjörðum króna í vestur-þýska frestað hvað eftir annað, meðal
Gizur Heigasan, , __ ríkiskassann. annars vegna þess hneykshsmáls,
Sambandsstjómin í Bonn mun á Bonnstjómin seldi árið 1961 um sem upp kom fyrir tveimur árum,
morgun setja síöustu hlutabréf sín sextíu prósent hlutabréfa til einka- þegargjaldeyrismillifærslurorsök-
í Volkswagenverksmiðjunum á aðila og árið 1986 tók hún engan uðu gífúriegt tap hjá verksmiðjun-
fijálsan markað. Hér er um að þátt í aukningu hlutafjár og þá um. Sölunni var einnig frestaö
ræða sextán prósent hlutabréfa og minnkaöi hlutur ríkisins úr tutt- vegna þess óstöðugleika sem ríkti
þar með lýkur þátttöku hins opin- ugu prósentum niður í sextán áveröbréfamörkuðumnúfyrirjól.
bera í rekstri Volkswagen. Tahð er prósent
að hlutabréfin muni skila um 25 Sölu hlutabréfanna hefur verið
Ráðast langt Inn í Angóla
Haft er eftir heimildum innan
hers Suður-Afríku að ráðist hafi
veriö langt inn í Angóla til þess að
reyna að taka mikilvæga herstöð
stjórnarhersins þar.
Samkvæmt þessum heimildum
haía hersveitir frá Suöur-Afríku
ráðist aht aö sex hundraö og fjöru-
tíu kílómetra inn í Angóla í þeim
tilgangi að loka aöflutningsleiðum
stuömngsmanna stjómariimar í
Angóla.
Segja heimildimar að Suður-
Afríkumenn hafi sett upp nýja
birgðastöð í Punto Verde og haldið
áfram aö ráðast í norður þaöan.
Þar til fýrir skömmu voru her-
sveitir þær sem herjað hafa á
stjómarher Angóla og kúbanska
aðstoðarmenn hans verið tak-
markaðar við suður- og suöaustur-
hluta Angóla.
Ástæðan til þess að nú er lagt út í aögerðir af þessu tagi mun vera sú
fullvissa Suöur-Afríkumanna að Sovétríkin, sem hafa stutt stjómina í
Angóla, hyggi ekki á frekari þátttöku í hemaðaraðgerðum á þessu svæði.
Höfnuðu nertunaivaldi
Báðar deildir bandaríska þingsins ákváðu í gær að hafa að engu neitun-
arvald Ronalds Reagan Bandaríkjaforseta og samþykktu ný mannrétt-
indaákvæði sem hafa verið mjög umdeild. Ákvæði þessi rifta niðurstöðu
hæstaréttar Bandaríkjanna frá árinu 1984, þar sem kveðiö er á um að
ríkið megi aðeins skipta sér af inntöku nemenda í háskólum sem njóta
fjárhagslegs stuðnings yfirvalda. Hæstiréttur úrskurðaði á sínum tíma að
í einstökum háskólum gæti ríkið aðeins skipt sér af þeim deildum sem
nytu beinnar fjárhagsaðstoðar. *
Margir repúblikanar sneru baki viö forseta sínum í atkvæöagreiðslu
þessari og taliö er aö niöurstaða hennar eigi eftir að hafa áhrif á bæði
Reagan forseta, svo og möguleika George Bush varaforseta til þess að
veröa næsti forseti landsins.
Tuttugu og einn fórst
Talið er að tuttugu og einn sjómaður hafi farist þegar flutningaskip frá
Filippseyjum fórst úti fyrir austurströnd Japans aðfaranótt þriöjudags.
Aðeins einn raaður úr áhöfn skipsins hefur fundist á lífi og dvelur hann
nú á sjúkrahúsi í Japan.
Slysið varð þegar skipinu hvolfdi skyndilega, um hálfan fjóröa kíló-
metra undan strönd Japans.
Tólf lík hafa fundist við slysstað og halda þátar og þyrlur enn áfram leit
í þeirri von að fleiri finnist á lífi. Skipið var í stálflutningum.
Eldflaugar á Bagdad
íranir skutu í morgun eldflaug-
um á Bagdad, höfuöborg írak, eftir
að fjögurra daga langt hlé haföi
veriö á gagnkvæmum árásum ríkj-
anna á höfúðborgir hvors annars.
Þetta var fyrsta árás írana á
Bagdad frá því á laugardag og kom
hún í kjölfar eldflaugaárásar iraka
á Teheran, höfúðborg íran, í gær-
kvöld.
írakar gerðu einnig loftárásir á sjö íranska bæi í gær. íranir réðust
hins vegar'á tvö olíuflutningaskip og urðu i þeim árásum tveim sjómönn-
um að bana.
í frásögnum frá höfuðborgum landanna tveggja segir að nokkrir hafi
látið lífiö í eldflaugaárásunum og að ótiltekiim fjöldi almennra borgara
hafi látist i loftárásum flughers Iraka í íran:
Skipin sem íranir réöust á voru norska tankskipið Gauglimt og gríska
olíuflutningaskipið Tavros GL.
Erfiðleikar hjá SÞ
Sú ákvörðun Bandaríkjamanna að loka skrifstofiun Frelsissamtaka
Palestínu, PLO, hjá Sameinuðu þjóðúnum hefitr valdið alvarlegustu
stjómmálakreppu sem samtökin hafa staðið frammi fyrir, aö mati margra
stjómarerindreka þar.
Fulltrúar margra ríkja á allsheijarþingi SÞ hafa harmaö þessa ákvörð-
im Bandaríkjamanna og hvetja þá til að endurskoða hana.
Þá hefur þess verið farið á leit við aöalritara SÞ að hann grípi þegar
til aðgerða sem tryggi að fulltrúar PLO geti haldið áfiam starfi sínu á
'vettvangi samtakanna.