Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.1988, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 4. MAÍ 1988.
Frjálst.óháð dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 700 kr.
Verð i lausasölu virka daga 65 kr. - Helgarblað 80 kr.
Viðbrögð vinnuveitenda
Þegar tillaga sáttasemjara var borin undir atkvæði
deiluaðila þurfti allsherjaratkvæðagreiðslu meðal versl-
unarfólks meðan atkvæði framkvæmdastjórna Vinnu-
veitendasambands íslands og Vinnumálasambands SÍS
voru nægjanleg af hálfu atvinnurekenda. Verslunar-
menn máttu þola lagaákvæði sem gerði kröfu til mikillar
þátttöku ef einfaldur meirihluti átti að geta ráðið úrslit-
um um afstöðu þeirra. Vinnuveitendum dugði að bera
tillöguna undir þrettán manna framkvæmdastjórn og
hjá Vinnumálasambandinu greiddu sex manns at-
kvæði, þar af aðeins þrír með tillögunni.
Eflaust má halda því fram að af hálfu vinnuveitenda
hefði almenn atkvæðagreiðsla ekki breytt neinu um
úrslit. Vinnuveitendur gátu unað við tillöguna, miðað
við óánægjuna hjá launþegum. En það er engu að síður
óréttlæti og ankannaleg mismunun í löggjöfinni að ann-
ar aðilinn þurfi að bera sáttatillögu undir allsherjarat-
kvæðagreiðslu meðan örfáir menn hafa valdið í sínum
höndum hinum megin borðsins. Athugasemdir verslun-
armanna um þessa málsmeðferð eiga fullan rétt á sér
og hún varpar um leið ljósi á þá staðreynd að hinn al-
menni vinnuveitandi hefur lítið að segja um þá afstöðu
og þær aðgerðir sem Vinnuveitendasambandið grípur
til á hverjum tíma.
Nú hefur Vinnuveitendasambandið falið svokölluðu
samningaráði sínu að undirbúa viðskipta- og afgreiðslu-
bann gagnvart þeim fyrirtækjum sem gengið hafa til
samninga við verslunarmenn og þau stéttarfélög sem
enn eru í verkfalli. Þetta eiga að vera refsiaðgerðir til
að sýna samtakamátt vinnuveitenda og hegna þeim sem
hafa samið upp á eigin spýtur.
Vinnuveitendur eiga að fara varlega í þessum efnum.
Hingað til hefur almenningsálitið verið fremur andsnú-
ið þessum verkfallsátökum og eftir að VR þurfti að aflýsa
verkfallinu er botninn dottinn úr áhrifamætti verkfalla
annarra minni verslunarmannafélaga. Með því að halda
fjölmörgum verslunum opnum og annarri þjónustu
gangandi eru allsherjarhagsmunir ekki lengur í húfi.
Þeir aðilar, hvort heldur er innan eða utan Vinnuveit-
endasambandsins, sem samið hafa við verslunarmenn,
hafa bent á að samningar þeirra snerti lítið sem ekki
aðalkröfur verslunarmanna því launakjör starfsmanna
þeirra séu vel yfir því sem kröfur eru gerðar um.
Ekki er vitað um dæmi þess að einstakir vinnuveit-
endur eða fyrirtæki hafi skrifað undir samninga sem
ganga í berhögg við afstöðu Vinnuveitendasambandsins
eða fari út fyrir þann ramma. í rauninni má halda því
fram að shkir samningar þjóni þeim tilgangi að veikja
verkfalhð og draga úr áhrifamætti þess fyrir verslunar-
menn. Það er vinnuveitendum í hag og hvers vegna þá
að refsa mönnum fyrir tiltækið?
Með því að hóta nú refsiaðgerðum og boða afgreiðslu-
bann á þá sem þannig reyna að bjarga sér sjálfir getur
Vinnuveitendasambandið aðallega skaðað sjálft sig og
snúið almenningsálitinu gegn sér.
Menn hafa talað um að nauðsynlegt sé að endurskoða
lögin um stéttarfélög og vinnudeilur og skipta Verslun-
armannafélagi Reykjavíkur upp í deildir. En sú spurn-
ing er einnig áleitin hvort Vinnuveitendasambandið
þurfi ekki einnig að laga sig að breyttum tímum. Það
samræmist ekki nútímaviðhorfum að málum fjöldans
sé ráðið meðal örfárra manna eða gripið sé til harka-
legra hefnda þótt nokkrir valdamenn telji sér misboðið.
Ellert B. Schram
Virðisaukaskattur:
Umbætur eða
Parkinsonslögmál
Þaö hefur veriö skammt stórra
högga á milli í svonefndum skatt-
kerflsbreytingum frá því ríkis-
stjóm Þorsteins Pálssonar tók við
völdum á síöastliönu sumri.
Ráðherrarnir hafa ýmist reynt
aö drepa málum á dreif og skýla
sér á bak viö Jón Baldvin Hanni-
balsson eða tala um hagræöingu,
einíoldun og svo framvegis. Sömu
sögu er aö segja um svonefnda
efnahagsráögjafa, ööru nafni „mál-
pípur“ ráöherranna. Almenningur
finnur aftur á móti fyrir minnkandi
kaupmætti og manna á meðal er
talaö um aukna skattbyröi.
Viö skulum skoða þetta nánar.
Jón Baldvin Hannibalsson hafði
ekki setið nema fáeina mánuði í
ríkisstjórn þegar hann fann út að
skattar sem hlutfall af þjóðartekj-
um væra u.þ.b. þriðjungi minni á
íslandi en í Svíþjóö. Engu er líkara
en hann hafi þá þegar einsett sér
að jafna þennan mun sem fyrst, því
matarskatturinn einn gefur ríkis-
sjóöi um 5 milljarða á ári og skv.
fjárlögum.munu skattar hækka um
50% milli ára sem er langt umfram
verðlagsþróun í landinu.
Vaskurinn - Takið hinni
postullegu kveðju
En rúsínan í pylsuendanum er
eftir. Þann 11.4.1988 lagöi Jón Bald-
vin Hannibalsson fram stjórnar-
frumvarp fyrir hönd ríkisstjórnar-
innar um virðisaukaskatt. Jón
Baldvin Hannibalsson fór í ræðu
sinni mjög lofsamlegum orðum um
vaskinn:
1. Hann hélt því fram að vaskur-
inn myndi bæta samkeppnisað-
stöðu fyrirtækja í útflutningi.
2. Innheimta og eftirlit með
álagningu yrði öruggara.
3. Vaskurinn hefði ekki áhrif á
val neytenda.
4. Vaskurinn mismunaði ekki
framleiðslugreinum.
5. Vaskurinnylliekkitilviljana-
kenndri hækkun framleiðslu-
kostnaðar.
6. Jón Baldvin Hannibalsson er
lítið eitt hógværari þegar hann
talar um innheimtukostnað
skattsins hjá þeim þjóðum, sem
brúka vaskinn: „Hjá þessum
þjóðum er virðisaukaskattur-
inn ódýrasta skattheimta sem
völ er á. Um það er ekki deilt."
7. Fjármálaráðuneytið bætti um
betur með fréttatilkynningu
þar sem sagði að „þessi skatt-
breyting hefði í fór með sér
lækkun á framfærslukostnaði
heimilanna, jafnframt því sem
vísitölur bygginga og lánskjara
muni einnig lækka.“ - Svo
mörg voru þau orð.
öllu fögru var lofað nema ef vera
skyldi betri tíð með blóm i haga.
Tjaldiðfellur
1. Höfuðröksemd vask-sinna um
KjaUaxinii
Sigurður Þórðarson
stýrimaður
uppsöfnun söluskatts. Félag iðn-
rekenda hefur metið uppsöfnun
söluskatts á bilinu 1 til 3 prósent.
Ýmsar hliðarráöstafanir má gera,
og hafa veriö gerðar til styrktar
útflutningi. Gleggst eru dæmin um
tuga prósentna niðurgreiðslur á
landbúnaðarafuröum til útflutn-
ings. Þessi röksemd er því harla
léttvæg.
2. Almennt er álitið að vaskurinn
hafi ekki þá yflrburði yflr sölu-
skattinn að koma í veg fyrir
nótulaus viðskipti. Bendi ég sér-
staklega á svonefnda skattsvika-
skýrslu, sem kom út 1987, bls. 30.
Þar kemur fram að það eru síst
meiri undanskot á söluskatti hér
en á virðisaukaskatti á Norður-
löndunum. Og það þótt söluskatts-
prósenta hér sé sú hæsta í heimi,
þ.e. 25%. Aftur á móti er pappírs-
flóð og innheimtukostnaður
margfalt hærri þar en hér.
3„ 4. og 5. Þessar fullyrðingar eru
alrangar. Frumvarpið sjálft gerir
ráð fyrir ýmsum undanþágum.
Auk þess eru undanþágur og fram-
leiöslustýring í þeim löndum, sem
nota vaskinn, mun meiri frum-
skógur en hér. Þar nægir að nefna
styrkjakerfi EBE-landanna, sem er
flóknara en svo að það verði skil-
greint í einni bók. Ekkert er því til
fyristöðu að bora sömu göt í vask-
inn og söluskattinn.
6. Vask-kerfið er margfalt dýrara í
framkvæmd en gamla söluskatts-
kerfið okkar. Skattstofur landsins
munu þurfa að bæta við sig tugum
ef ekki hundruðum starfsmanna.
Þannig mun stór hluti af þessari
nýju skattheimtu fara í aukinn
reksturskostnað.
Innheimta söluskatts er aftur á
móti mjög einfold, gjaldendur eru
um 11.000 talsins. Þar af innheimta
1600 85% skattsins. Gjaldendur í
virðisaukaskatti eru taldir verða
25.000. Pappírsflóðið verður svo
geigvænlegt að lítil fyrirtæki, s.s
einyrkjar og fjölskyldufyrirtæki,
hljóta að greiða mun hærra verð
fyrir bókhaldsþjónustu en ella.
Þannig er talið að laun við bókhald
í verslunum muni hækka um 50 til
60 prósent, svo að dæmi séu nefnd.
Staðgreiða verður virðisauka af
öllum innflutningi á fyrstu stigum.
Eðlilegt má telja að sá fjármagns-
kostnaöur fari beint út í verðlag.
Af framansögðu má ljóst vera að
vaskurinn þrengir mjög að smáfyr-
irtækjum og þar með dreifbýlinu
sérstaklega. Síðast en ekki síst skal
þess getið að öll vinna við hús-
byggingar verður skattlögö. Vegna
þessa, og annarra áhrifa vasksins
mun byggingarkostnaður hækka
strax að minnsta kosti um rösk 10
prósent.
Fyrir skemmstu var opnuð svo-
nefd „upplýsingadeild“ hjá fjár-
málaráðúneytinu sem fyrrverandi
blaðamaður á Alþýðublaðinu veitir
forstöðu. Síðan þá hefur fjármála-
ráðuneytið sólundað miklu fé í
auglýsingar, til dæmis á virðis-
aukaskatti og hvernig megi spara
í ríkisrekstri.
Varðandi fréttatilkynningu fjár-
málaráðuneytisins hlýt ég að
álykta sem svo, og vona að hún sé
á misskilningi byggð. Ef svo er ekki
sting ég upp á því að deildin skipti
um nafn og verði franwegis kölluð
áróðursmáladeild.
Niðurlag
Ágæti lesandi, ég hef reynt að
stikla á stóru í grein minni um þær
rándýru og vafasömu breytingar,
sem Jón Baldvin Hannibalsson hef-
ur og hyggst gera á stuttum en of
löngum ferli sínum sem fjármála-
ráðherra.
Um þær mætti almennt segja að
það væri hægara í að fara en úr
að komast. Jón Baldvin Hannibals-
son auglýsti nýverið eftir hug-
myndum um sparnaö í ríkisrekstri.
Ráð mitt er einfalt: Segðu af þér
embætti.
Sigurður Þórðarson
„Síðast en ekki síst skal þess getið að
öll vinna við húsbyggingar verður
skattlögð.“