Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.1988, Blaðsíða 32

32
MIÐVIKUDAGUR 15. JÚNÍ 1988.
LífestOl
Nú færist stöðugt í vöxt að settar
séu varmalagnir undir gangstéttir
og aðkeyrslur. Sé á annað borð
verið að helluleggja, steypa eða
malbika fyrir framan hús er hent-
ugt að gera þetta um leið. Efnis-
kostnaður fyrir 50 fermetra svæði
er ekki meiri en um 12.000 kr. eða
um 240 kr. fermetrinn. TO saman-
burðar má geta þess að fermetra-
verð fyrir hellur er um 700-900 kr.
Margir eru orðnir leiöir á snjó-
mokstri og hálku fyrir framan hús
sín. Einnig stafar talsverð slysa-
hætta af hálkunni. Hér er því um
kærkomna lausn að ræða sem
hægt er að treysta á.
íslendingar eru svo heppnir að
hafa sinn ódýra orkugjafa, heita
vatnið. Með snjóbræðslukerfum
þeim sem í boöi eru er hægt að
notfæra sér vatnið. Þannig geta
heimkeyrslur og gangstéttir verið
auðcu- og þurrar allan veturinn.
Kostnaður við upphitun er yfirleitt
hverfandi. Oft nægir aðeins að nota
affallsvatn frá húsum. Það fer þó
eftir stærð kerfisins miðað við hita-
veitulögn.
Hitaþolin plaströr
Plaströrin, sem mynda varma-
lögnina, eru hitaþolin. Þeim er
komið fyrir um 10 cm undir yfir-
borði. 30-60 gráða heitt vatn nægir
til þess að bræða snjó og halda
svæðinu auðu og hálkulausu. Frá-
rennshsvatn, sem getur farið niður
í 10-15 gráðu hita, nægir þó í flest-
um tilvikum. Tryggast er þó að
nota hringrásarkerfi með svoköll-
uðum. millihitara sé um að ræða
lögn í steypu. Það er vegna hættu
á frostskemmdum. Það er hætta á
frostskemmdum í kerfi þar sem um
óeftirgefanleg efni er aö ræða. Sé
kerfið hins vegar undir hellum og
sandi er minni hætta á slíku. Sand-
urinn gefur eftir.
Lagning
Rörin sem seld eru í hitalagnir
eru um 25 mm í þvermál. Þau er
auðveldast að beygja hafi heitu
Varmalagnir eða snjóbræðslukerfi þykja orðið sjálfsögð sé verið að helluleggja eöa steypa bílastæði eða
innkeyrslur. Efniskostnaður við 50 fermetra lögn er um 12.000 krónur. Til samanburðar má geta þess aö
fermetraverð fyrir hellur er um 700-900 krónur. Oft dugar að nota frárennslisvatn til að hita lögnina og er
þvi hitakostnaður ekki mikill.
varmamottur" þegar rör eru lögð.
Yfirleitt eru rörin seld í rúllum. í
hverri rúllu eru 200 metra langt
rör. Hér er um að ræða eina
„mottu“ sem þykir hentug stærð
tyrir tengingu við heitavatnslögn.
200 lengdarmetrar þekja 50 fer-
metra svæði samkvæmt 25 cm
millibilsreglunni. Sé hins vegar um
stærra svæði að ræða er ráðlegast
að gera aðra sjálfstæða mottu eða
mottur.
Til að rörin verði sem meðfæri-
legust er rúllan lögð á hliðina.
Heitu vatni er síðan hleypt í gegn-
um rörið. Þannig verður efnið með-
færilegast og þægilegast að beygja
það. Ein slík rúlla, sem myndar 50
fermetra mottu, kostar um 11.000
kr. Til að halda réttu millibili á
rönmum eru seldar svokallaðar
mátklemmur. Fyrir 50 fermetra
mottu má gera ráð fyrir um 800 kr.
kostnaði við mátklemmur. Síðan
þarf hitaþolin tengi sem kosta um
300 kr. Þar með er helsti efniskostn-
aður upptalinn. Hér er um að ræða
um 12.000 krónur fyrir 50 fermetra
svæði.
Hitaveitu tilkynnt um verkið
Snjóbræðslukerfi eru lögð þar
sem jarðvarmahitaveitur starfa.
Hjá Hitaveitu Reykjavíkur og hjá
stærri hitaveitum er skylda að
leggja inn teikningar af snjó-
bræðslukerfum. Þar verður orku-
þörf kerfisins að koma fram. Auk
þess hve mikillar orku sé þörf
umfram frárennshsorkuna sem
fæst úr hitakerfi hússins. Hjá við-
komandi hitaveitu er hægt að fá
upplýsingar um alla orkuþörf. Hve
miklu húsinu er ætlað og hvort
afrennsh nægi fyrir varmalögn ut-
anhúss. Orkuþörfin er mæld út frá
ákveðnum stöðlum. Þannig er við-
bótarorkuþörf, sem sjaldan er mjög
kostnaðarsöm, reiknuö út.
Þó sjálfsagt geti margir ráðið við
að leggja varmalagnir sjálfir er þó
skylt að hafa pípulagningarmann
til að tengja þau.
Jarðvarminn nýttur með frárennslisvatni:
Varmalagnir létta sporin
Efniskostnaður um 250 krónur fermetrinn
200 metrar eru I einni rúllu af varmalagnarefni. Fjóra lengdarmetra þarf
I elnn fermetra af lögn. Hentugast er að hleypa heitu vatni í gegnum
rörið áöur en það er lagt, þannig er þægilegast að beygja efnlð.
vatni verið veitt í gegnum þau.
Meginreglan er sú að 25 cm séu á
milli röra. Þannig má gera ráð fyr-
ir að 4 metra þurfi í hvem fer-
metra. Til að fá jafnan hita yfir
svæðið er framrás og bakrás vatns-
ins fléttuð saman. Það er gert meö
þvi að leggja fyrst einfalt með 75
cm milhbih og fara síöan sömu leið
til baka. Þannig heldur 25 cm regl-
an sér best.
Mikilvægt er að rörin séu ekki
of grunnt undir yfirborði. Sé lögnin
of nálægt yfirborði er hætta á að
rákir myndist. Það er vegna þess
að uppstreymi hitans nær ekki yfir
nema hluta svæðisins. Á réttri dýpt
ná lagnir að mynda v-laga upp-
streymi sem nær saman á 10 cm
dýpt og með 25 cm mihibihnu.
Þegar varmalögn er sett undir
hehur er mikilvægt að hafa hart
og slétt undirlag. Oftast nægir að
leggja rörin beint á þjappaða grús.
Síðan kemur sandlagið yfir. Þegar
sandurinn er þjappaður með vél-
þjöppu er ráðlegt að fyha rörin með
vatni. Þá hættir þeim síður til að
leita upp á meðan. Frá yfirborði og
niður að grúslagi eiga að vera 12-13
cm. HeUuþykkt er algeng 6-7 cm.
Sandlagið ætti því að vera aðrir 6-7
cm.
Séu rörin lögð undir steypu er
notuð steypustyrktargrind ofan á
rörin. Þá er mikUvægt aö hleypt sé
lofti eða vatni á kerfið. Algengt er
að steypuþykktin sé 12-18 cm. Ef
platan er þynnri en 12 cm eru rörin
lögð í sandlag undir steypuna. Ef
grús undir steypu er vel þjöppuð
er ekki þörf á sérstöku sandlagi
undir rörin.
Varmalögn er oft lögð í tröppur.
Tröppur eru óvinur margra sem
eiga erfitt með að fóta sig í hálku.
Þegar um lögn í tröppur er að ræða
þá hækka þær við varmalögn. Það
þarf að bijóta upp sé ekki um nýjar
tröppur að ræða. Við varmalögn
hækka þær því um nokkra sentí-
metra.
í hveija tröppu þarf að leggja tvö
rör með um 15 cm milhbih. Þegar
lagt er úr einni tröppu yfir í aðra
er ráölegt að krossleggja rörin til
að fá réttan beygjuradíus. Undir
rörin er smíðuð sérstök burðar-
grind til að þau haldist rétt á meðan
steypt er. Mikilvægt er að hafa í
huga að þaö verður að leggja rörin
áður en uppslætti fyrir sjálfum
tröppunum lýkur. Síðan eru svo-
kahaðar slífar settar á rörin þar
sem þau koma út úr steypunni.
Mottur og kostnaður
Á fagmáh nefnist það að „leggja
Áður en ráðist er í jarðvegsskipti
fyrir hellulögn eða steypuvinnu í
bílastæði og aðkomu húsa er vert
að athuga eftirfarandi: Að útvega
teikningar af hitaveitu-, rafmagns-
og símalögnum. Alltaf geta leynst
lagnir undir bílastæðum og víðar.
Oft hafa stórvirkar vinnuvélar,
sem ryðja jarðvegi í burtu, shtið
símastfeng eða laskað hitaveitu-
lagnir. Það er því einfaldara að
kynna sér allar lagnir áður en byrj-
að er að grafa.
Þegar ráðast skal í framkvæmdir
af þessu tæi skyldi ávallt ráðfæra
sig við fagmenn. Margir aöilar sjá
um slíkar varmalagnir. Vilji hús-
eigendur hins vegar framkvæma
verkið sjálfir er fyrst og fremst
bent á að fá ráðleggingar söluaðila.
Tengingar og það sem því viðkem-
ur tilheyrir verksviði pípulagning-
armanna.

10 1 12.5

L— Rör Sandur Hellur
Rörin llggja um 10 cm frá yfirborði. Mikilvægt er að sandlag sé ekki
of þunnt. Þá vilja myndast rákir og rörin ná ekkl að bræða allt svæðið.
Algeng helluþykkt er 6-7 cm. Sandlag er einnig ráðlegt að hafa 6-7
sentimetra. Sé grúslag undir sandi jafnt nægir að leggja rörin beint þar
ofan á.
-ÓTT
Yfirleitt er miðað við að 25 cm séu á milli röra. Framrás og bakrás
vatnsins er fléttuð saman í hverri lögn (mottu) eins og sést á teikningu.
Þannig jafnast hiti yfir allt svæðið.