Dagblaðið Vísir - DV - 15.02.1989, Blaðsíða 11

MIÐVIKUDAGUR 15. FEBRÚAR 1989.
11
Utlönd
Innri markaður Evrópubandalagsins:
Comecon lítur til vesturs
Stjórnvöld í Moskvu og banda-
menn þeirra vinna nú hörðum hönd-
um að því að verða ekki skilin eftir
úti í kuldanum þegar Evrópubanda-
lagið nálgast óðum sameiginlegan
innri markað sinn, sem verður að
veruleika 1992.
Eftir að hafa í fyrsta skipti í þrjátíu
ár kdmið á diplómatísku sambandi
við Evrópubandalagið eru aðildar-
ríki Comecon, efnahagssamtökum
kommúnistaríkja, nú í óða önn að
koma á viðskipta- og samvinnu-
samningum við samtök sem þau eitt
sinn fordæmdu sem „efnahagsarm"
Atlantshafsbandalagsins.
Hafa áhyggjur
„Að sjálfsögðu höfum við áhyggjur
af því hvort 1992 muni valda okkur
erfiðleikum í sambandi við viðskipti
við Evrópubandalagið," segir Yuri
Matveyevsky, háttsettur stjórnarer-
indreki með yfirumsjón með sam-
skiptum við Evrópubandalagið í sov-
éska sendiráðinu í Brussel.
Átak Evrópubandalagsins til að
sameina ríkin tólf, sem mynda
bandalagið, í einn risastóran mark-
að, þar sem engar viðskiptahindranir
verða, hefur vakið áhyggjur meðal
viðskiptalanda bandalagsins um að í
uppsiglingu sé eins konar „Evrópu-
virki“ sem útiloki önnur ríki.
„Við verðum hins vegar að vera
tilbúnir til að vinna bug á þessum
erfiðleikum," segir Matveyevsky.
Áhugi á báða bóga
Á íimmtudaginn byrjar annar hluti
undirbúningsviðræðna milli sov-
éskrar sendinefndar og fram-
kvæmdanefndar Evrópuráðsins í
Briissel um viðskipta- og samvinnu-
samning.
Evrópubandalagið, sem í raun er á
góðri leið með að verða eins konar
stórveldi, hefur áhuga á að koma á
stjórnmálalegum tengslum og nýta
sér efnahagsumbætur þær sem fara
sem stormsveipur um Austur-Evr-
ópu að undirlagi Mikhails Gor-
batsjovs, Sovétleiðtoga.
„Þetta eru mál sem hefur verið
þagað um í mörg ár og þetta gerist á
tíma þegar málefni áusturs og vest-
urs eru fremur í tísku,“ segir einn
af embættismönnum Evrópubanda-
lagsins.
„Það er áhugi á að Bandalagið færi
út alþjóðasamskipti sín á þennan
áhrifaríka hátt.“
Heimsókn Gorbatsjovs í Evrópu-
þingið í Strasburg, eins og búist er
við að verði þegar hann heimsækir
Frakkland síðar á þessu ári, myndi
setja punktinn yfir i-ið í þessum
málum.
Gagnkvæm viðurkenning
í síðasta mánuði komust Sovétrík-
in og Evrópubandalagið að sam-
komulagi um að taka upp reglulegar
viðræður á pólitískum grunni, þar
sem til umræðu kunna að vera mál-
efni eins og friðarumleitanir í Miö-
Austurlöndum.
Lykillinn að hinni nýju þíðu er
gagnkvæm viðurkenning milli
Bandalagsins og Comecon í júní síð-
astliðnum. í Comecon eru Sovétrík-
in/ önnur Varsjárbandalagsríki,
Kúba, Víetnam og Mongólía.
Stjórnvöld í Moskvu höfðu um ára-
raðir krafist þess að Comecon hefði
yfirumsjón með samskiptum ein-
stakra aðildarríkja við Ev-rópu-
bandalagið.
Evrópubandalagiö neitaði hins
vegar að koma fram við Comecon
sem jafningja og hélt því fram að þaö
þyrfti að hafa frjálsar hendur til að
mynda tengsl við einstök ríki að ósk-
um.
Tímamótasamningur
við Ungverja
í desember síðasthðnum skrifaði
Evrópubandalagið undir tímamóta-
samkomuíag við Ungverjaland um
riYTT HEfTI A BIAÐSÖLUSTÖÐUM
TIMARIT fYRlR ALLA
Úrval
ÁSKRIFTARSÍMinn ER 27022
mörg ljón í veginum
viðskipta- og samvinnumál. Banda-
lagið gaf til kynna ánægju sína með
efnahags- og stjómmálafrelsi Ung-
verjalands með því að gera það ljóst
að ekkert annað Austur-Evrópuríki
gæti búist við að njóta sömu kjara.
Einnig hefur náðst samkomulag
um að auka viðskipti með iðnaðar-
vörur við Tékkóslóvakíu. Viðræður
um viðskipta- og samvinnusamninga
við Pólland og Búlgaríu munu hefj-
ast á næstunni að sögn embætt-
ismanna.
„Við getum ekki lengur einungis
verið með samskipti við einstök Evr-
ópubandalagsríki," segir Antoni
Karas, efnahagsráðgjafi í pólska
sendiráðinu í Brussel.
„Við verðum að hafa samkomulag
við Bandalagið á sviðum, þar sem
ákvarðanir era teknar á vettvangi
Bandalagsins,“ segir hann.
Rammasamningar um
fyrirfram ákveðin svið
Viðskiptasamningarnir snúast um
að Evrópubandalagið slakar á inn-
flutningskvótum sínum en fær á
móti loforð um að kommúnistaríkin
bæti aðstæður fyrir vestræna kaup-
sýslumenn.
Samvinnusamningarnir eru
rammasamningar um sérstaka
samninga á sviðum, sem era fyrir-
fram ákveðin, svo sem samgöngur,
orkumál, fiskveiðimál, umhverfis-
mál, vísindi og tækniiðnaður.
Samvinnusamningur um sam-
göngur milli Sovétríkjanna og Evr-
ópubandalagsins gæti til að mynda
leitt til samkomulags um réttindi lít-
illa flutningabíla og farmgjöld. Jafn-
vel er hugsanlegt að flugumsjónar-
mál gætu fallið undir þess háttar
samning, að sögn Matveyevskys.
Sérfræðingar Evrópubandalagsins
heifa fengið boð um að koma til
Moskvu til viðræðna um hugsanlega
samvinnu í umhverfismálum.
Hátæknivörur viðkvæmt mál
Viðkvæmasta sviðið, sem um er
rætt er tækniiðnaður, en stjórnvöld
í Moskvu vilja hafa það svið innifalið
í rammasamningi við Evrópubanda-
lagið.
Evrópubandalagið veit hins vegar
að það hefur takmarkað svigrúm til
samninga á því sviði, þar sem Cocom,
sem hefur eftirht með öryggismál-
um, hefur sett takmarkanir á út-
flutning á hátæknivörum. Japan og
öh Atlantshafsbandalagsríkin, að ís-
landi undanskildu, eiga aðild að
Cocom.
„Við vhjum ekki vera bónbjargar-
menn. Við höfum áhuga á viðskipt-
um sem eru báðum aðilum til góðs,“
segir Matveyevsky og á við grun-
semdir margra um að sovésk stjóm-
völd séu að leita sér að bakdyram til
að fá að kaupa vörur sem era á bann-
hsta Cocom vegna þess að tahð er
að hægt sé að nota þær til hernaðar.
„Það væri hins vegar æskilegt að
hstar Cocom um bannvörur verði
endurnýjaðir og að þeir verði færðir
í nútímabúning og að tekið verði th-
ht til framtíðarinnar,“ segir hann.
Reuter