Dagblaðið Vísir - DV - 01.04.1989, Page 18

18
LAUGARDAGUR 1. APRÍL 1989.
Deser
Heimspekileg hugleiðing
„Og má svo kannski bjóöa ykkur eitt-
hvað á eftir?“
Þjónstúlkan er lokkandi á svip,
ekki þannig lokkandi, og þó, heldur
eins og bjóðandi, eitthvað úr bak-
hönd sinni, eitthvað dularfullt og
spennandi innan úr eldhúsi. Hún
spyr í þægilegum tóni, vingjarnleg-
um rómi sem vill manni vel og er til
vitnis um velsæld og velmegun „okk-
ar tíma“, manni liður söddum vel í
sæti sínu í miðju þessu þjóðfélagi
sem vill láta enn betur að manni og
býður upp á enn þá meira og betra,
„eitthvað á eftir“. En þetta boð er þó
ekki annað en dísæt blekking, þó að
spumingin láti vel í þéttuðum eyrum
fyrir fullu húsi matar, þó að hún
hljómi af lokkandi vörum stúlkunn-
ar eins og væri hún í raun að bjóða
manni meira, þá er hún bara að
„bjóða“ okkur að fá okkur meira, að
borða meira, að borga meira. Þetta
lúmska en þó saklausa tilboð á eftir
að birtast manni áður en yfir lýkur
og út er sloppið í illa læsu letri neöst
á reikningi sem fyrir bragðið er að
viðbættu kaffi, koniaki, vindli, sölu-
skatti og þjórfé horfinn úr hinni
naumu fjárhagslegu augsýn manns.
Þjónustustúlkan hefði því að öllu
rökréttu og blekkingarlausu átt að
spyija okkur blátt áfram og í ein-
lægri hreinskilni: „Og má svo
kannski bjóða ykkur að borga svolít-
ið meira?"
Sem hún gerir ekki, þannig er sið-
fræði okkar samfélags háttað, þannig
er hinn seðlafreki sannleikur kurt-
eisi klæddur. Maður situr því einn
og saddur undir þessari tvíhliða
spurningu og verður að taka sína
sjálfstæðu afstöðu til hennar vitandi
það að hér er ekki verið að bjóða
manni eitt né neitt heldur aðeins
verið að spyrja hve mikið maður vilji
veita sjáifum sér. Hve góöur einn
maður er við sig. Og það setur að
manni efa, sem er matarefinn og er
einna sterkastur allra efa, vegna þess
hve maturinn er svo mjög mannsins
megin. Á ég eða á ég ekki? Stúikan
stendur enn við borðsendann og
horfir á okkur horfandi hvort á ann-
að, yfir tómum og sósulitum diskum
blikar á freistingar í mettum augum
á milli spurningarmerkja. Það finnur
hver í maga sínum til heillar máltíð-
ar sem meltist þar um í hægum og
heitum veltingi og upp frá henni
leggur um tómlegan meltingarveg-
inn þembulega gufu sem stígur upp
í munnhol og brýst að lokum út í
ráðvilltu dæsi sem líður út í spurn-
ingu, ,já, hvað segið þið?“ En yfir
miðju borðinu mætast þessar melt-
ingargufur og mynda andrúmsloft,
skapar stemningu á milli okkar sem
yfirgnæfir allan efa og vefur okkur
blæju blekkingar eða einskonar
ídýfu, við lútum höfði niður í matseð-
il eftirrétta og hjúpumst þar súkkul-
aði í von um góðan deser. Heitur
matur í maga kallar á kaldan ís.
Það fór því sem við lét, hvort sem
það var vegna borðsefjunar, innri
löngunar eða einfaldrar fjárhags-
legrar gleði, maður fékk sér „eitt-
hvað á eftir“.“Við lukum vel heppn-
aðri máltíð með rúsínu í endann,
Úr mínu höfði
Hallgrímur Helgason
settum punktinn yfir i-ið. ísinn kom
bráðnandi á smáum diski löðrandi í
heitri sósu og súkkulaðimús skreytt-
ur af þeyttum ijóma og hnetubruðli.
Hann var auðveldur viðfangs og
veitti manni því drjúga afgangsstund
til að íhuga stöðu desersins í nútíma-
þjóðfélagi.
Sé maturinn lífið sjálft er deserinn
það sem gefur því gildi, hið óþarfa
en þó nauðsynlega. Með honum skil-
ur með okkur mönnunum og öðrum
lægri tegundum. Þeirra er líf án des-
ers, tilveran tilbreytingarlaus þar
sem aldrei kemur neitt „á eftir“, að-
eins einfalt líf og dauði og ekkert eft-
ir hann. Beitarhagar búfénaöarins
eru mónótóniskir og án allra sætinda
þó vegarollumar komist e.t.v. næst
því þegar þær sleikja rykbindiefnið
upp af þurrum malarvegunum. Jafn-
vel sjálfur konungur dýranna lætur
sér aðalréttinn einan nægja, anti-
lópu, volga af hlaupum. Að vísu
mega margar þjóðir okkar manna
þakka fyrir slíkar kræsingar sem
leiöir bugann að því að ekki er öllum
boðið upp á ís á eftir, þriðji heimur-
inn nær ekki þriðja rétti á matseðlin-
um. Deserinn er því einskonar tákn
velsældar, siðmenntunar, menning-
arþjóðanna svokölluðu. í hljóði
þakkar maöur fyrir að vera fæddur
í deser-hluta heimsins um leið og
maður finnur hvemig sósulinur ís-
inn umvefur máltíðina í maga
manns, hvernig hann hlúir aö melt-
ingunni og kælir hana ögn niður á
þægilegan hátt. Við finnum hvernig
súkkulaðisósan fer vel með okkur
og hleypir hárfínum sætleika fram í
kinnarnar. Það er ekki laust við aö
þessir fjórir matargestir séu nú aðrir
og betri og fegurri menn að loknum
deser. Það er óneitanlega menning-
arlegur bragur yfir borðinu þegar
þjónustustúlkan kemur og tekur af
því tómar deserskálarnar. Yndislegt
„ah“ fer um bópinn og almenn
ánægja fyllir okkur stolti yfir því að
hafa fengið okkur eftirrétt. Við finn-
um berlega fyrir unaði lífsins og
þeim gæðum sem fylgja því að vera
til í þessum heimi. Við eram í stuttu
máli hamingjusamari.
Að loknu frekara dæsi er manni
óvart litið út um gluggann, út á kalda
stétt raunveruleikans þar sem í dag-
blaðskuðungi liggur maöur án heim-
ilis. Maður hallar sér aftur í mjúkum
stólnum og finnur í maga sér hve
mun betri maður maður er én sá úti
á stéttinni. Hvílíkur mannamunur
er ekki á okkur, í mér rennur ís í
æðum en með honum frýs í æðum
blóð. En í þeim orðum setur skyndi-
lega að manni aðra tegund af efa,
nefnilega þann sem gerir mér grun
um að hið deserlausa líf hans fái að
loknum dauða sínum loks „efithvað
á eftir“, en ekki mitt?
í þeirri svipan skellir þjónustu-
stúlkan reikningnum á borðið þann-
ig að hann snýr bakinu upp, verður
bakreikningur og að loknu nokkra
hiki þorir maöur að snúa honum á
réttuna, aðeins til þess að mega snúa
veskinu á rönguna. Fjárhagsstjóm
manns er þannig fallin og máltíðir
næstu daga byggjast á og í kringum
hrísgijón að hætti þriöja heimsins. í
deser sérhvers manns er fall hans
falið. (Þið skuluð ekki fá ykkur neitt
á eftir nema þið séuð mjög vel stæð.)
ER ÞAÐ 1 EÐA X EÐA 2 45
A Um páskana gengu ung hjón í þaö heilaga á mjög óvenjuleg-
um stað. Hjónavígslan fór fram:
1: á kirkjuþaki
X: á jökli
2: í kafbáti
B Mikið af olíu fór í sjóinn þegar skip strandaði skömmu
fyrir síðustu helgi. Slysið varð við:
1: Alaska
X: Panama
2: Beringssund
C I Sovétríkjunum fór fyrir skömmu fram söguleg kosning.
í Moskvu sigraði maður sem heitir:
1: Vitali Yeltsin
X: Boris Vlasov
2: Boris Yeltsin
D Fyrirtæki í Reykjavík notar þetta merki.
Hvað heitir það?
1: Sjóvá-Almennar
X: Almennar sjótryggingar
2: Skógrækt ríkisins
E Liðið státar nú af íslandsmeistaratigninni í körfuknattleik.
Hvað heitir það?
1: Ungmennafélag Njarðvíkur
X: íþróttabandalag Keflavíkur
2: Ungmennafélag Grindavíkur
F Ákveðið hefur verið að halda heræfingar hér á landi í sum-
ar. Hvaða dag eiga þær að hefjast?
1: 17. júní
X: 18. júní
2: 17. júlí
G Þessi náungi er oft vel við skál í teikni-
myndasögu í DV. Hvað heitir hann?
nt /*r) 1: Bimmi
y X: Bommi
líWrí 2: Búmmi
H Málsháttur hljóðar svo. Svo er margt sinnið...
1: sem minnið
X: sem mennirnir
2: sem skinnið
45
Sendandi _____________________________________
Heimili ________________________________________________________
Rétt svar: A □ B □ C □ D □
E □ F □ G □ H Q
Hér eru átta spurningar og hverri
þeirra fylgja þrír möguleikar á réttu
svari. Þó er aðeins eitt svar rétt við
hverri spurningu. Skráið réttar
lausnir og sendið okkur þær á svar-
seðlinum. Skilafrestur er 10 dagar.
Aðþeim
tímaliðnum
drögumvið
úrréttum
lausnumog
veitumein
verðlaun.
Þaðereink-
ar handhægt ferðasjónvarp af gerð-
inni BONDSTEC frá Opus á Snorra-
braut 29. Verðmæti þess er 8.900
krónur. Sjónvarpið er gert fyrir 220
volt, 12 volt og rafhlöður og kemur
því jafnt að notum í heimahúsum
semfjarri mannabyggð.
Merkið umslagið 1 eða X eða 2,
c/o DV, pósthólf5380,125 Reykjavík.
Hér eftir verður aðeins einn vinn-
ingur veittur fyrir rétta lausn í get-
rauninnileðaXeða2.
Vinningshafi í fertugustu og þrif'u
getraunreyndistvera:
Páll Kristinsson,
Flyðrugranda 16
107 Reykjavík
Vinningurinn verður sendur heim.
Rétt lausn var: X-1-2-1-1-X-2-1