Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.1989, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 5. APRÍL 1989.
Frjálst, óháö dagblað
Útgáfufélag: FRjALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JONAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, FAX: (1 )27079, SÍMI (1)27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 900 kr.
Verð í lausasölu virka daga 85 kr. - Helgarblað 100 kr.
Kennaraverkfall
Nú er aðeins hálfur sólarhringur þangað til Hið ís-
lenska kennarafélag leggur niður vinnu og kennarar
hefja verkfall. Skólastarfið lamast og afleiðingarnar
bitna á þeim sem síst skyldi. Nemendur framhaldsskól-
anna munu enn einu sinni gjalda fyrir ótímabærar verk-
fallsaðgerðir.
Erfitt er að skilja þessa ákefð kennarastéttarinnar.
Ekki verður dregið í efa að kennarar telji sig illa haldna
í launamálum. En það gera fleiri. Allir launþegar, hvar
í verkalýðsstétt sem þeir standa, hafa orðið fyrir kaup-
máttarrýrnun og kjaraskerðingum að undanförnu.
Enda eru bæði Alþýðusambandið og Bandalag opin-
berra starfsmanna í samningaviðræðum og menn eru
að leita leiða í erfiðri stöðu. Öllum er kunnugt um bágt
ástand atvinnulífsins og ekki er ríkissjóður betur í stakk
búinn til að semja um kauphækkanir eins og sakir
standa. Alþýðubandalagið hefur yfirleitt ekki verið sak-
að um áhugaleysi gagnvart kaupkröfum verkalýðssam-
taka á hðnum árum. Nú hefur sá flokkur lykilstöðu hjá
ríkisvaldinu, þar sem sjálfur formaður Alþýðubanda-
lagsins er fjármálaráðherra og hefur það í hendi sinni
að samþykkja og semja um kröfur opinberra starfs-
manna og þar á meðal kennara.
Það er hins vegar ekki að sjá að fjármálaráðherra sé
á þeim buxunum. Hann hefur þvert á móti fengið at-
yrði fyrir lítiLQörleg svör og litlar undirtektir. Fjármála-
ráðherrann hefur meira að segja séð til þess að kennar-
ar fái ekki fyrirframgreidd laun, sér til ómældrar gagn-
rýni og óvildar.
Varla eru þetta viðbrögð fjandskapar eða tregðu við
að bæta kjör launafólks. Ástæðan er einfaldlega sú, að
svigrúm ríkissjóðs er nánast ekkert til kauphækkana
og það sama á auðvitað við um vinnuveitendur á hinum
almenna markaði. Fyrirtækin berjast í bökkum og eru
ekki aflögu fær.
Þessa stöðu skilja og skynja forystumenn Alþýðusam-
bandsins og BSRB. Þeir hafa enn haldið að sér höndum
í verkfahsmálum. Þeir vilja freista þess í lengstu lög að
ná samningum án verkfallsátaka. Allir sjá það sömuleið-
is að samningamálin eru enn að gerjast og það tekur
alltaf nokkurn tíma að koma samningaviðræðum 1
ákveðinn farveg. Að rjúka í verkfall undir slíkum kring-
umstæðum flokkast ekki undir annað en ofstopa og
asnaskap. Sá asnaskapur er hins vegar dýrkeyptur fyr-
ir nemendur og dýrkeyptur fyrir kennara, sem sitja
kauplausir í verkfalli.
Verkfahsheimildin í Hinu íslenska kennarafélagi var
samþykkt með naumum meirihluta. Svo virðist sem
kennarastéttin sé leidd út í ógöngur af vanstilltum hópi,
sem svífst einskis í misskihnni eiginhagsmunabaráttu.
Þessi hópur kemur óorði á kennarastéttina alla. Upp-
hlaup kennara mælist aUs staðar Ula fyrir, jafnvel líka
hjá öðrum launþegum. Hamagangurinn út af fyrirfram
laununum feUur ekki í góðan jarðveg. Það er slæmt að
halda út í verkfall án samúðar eða stuðnings.
Kjörin verður að laga, en það verður ekki gert fyrir
kennara eina og sér. Á endanum verða þeim boðin þau
kjör sem aðrir semja um. GUdir þá einu hvort verkfaU
þeirra stendur lengur eða skemur.
Boðað verkfaU kennara er frumhlaup, ótímabær
vinnustöðvun sem spillir fyrir öUum. Þeim sem eiga að
semja við kennara, þeim sem verða fyrir barðinu á verk-
faUinu og síðast en ekki síst spilhr verkfalhð fyrir mál-
stað kennaranna sjálfra. EUert B. Schram
Er hægt að ná niður kostnaði í bæklingagerð?
Af bæklingamergð
Á ráðstefnum og fundum á síð-
ustu misserum meðal þess fólks,
sem vinnur í ferðaþjónustu, hefur
umfjöllun um bæklinga og bækl-
ingagerð fengið æ meira rúm.
Astæðan er einkum sú að ýmiss
konar bækbngar um ferðaþjónustu
hafa á undanfórnum árum verið
aö flæða inn á markaðinn í stór-
auknum mæb. í upplýsingamiðlun
ferðamála í Reykjavík í Ingólfs-
stræti skipta þeir hundruöum. Þarf
ekki að efa að hér er um gífurlegan
kostnað að ræða, sem auðvitað fer
út í verðlagið. Virðast margir hafa
þá trú að því glæsbegri sem bækl-
ingurinn er og íburðarmeiri, þeim
mun meira laði hann að ferðafólk.
Þannig hafa fjölmörg sveitarfélög
og smærri ferðaþjónustuaðbar far-
ið út í bældingagerð fyrir hundruð
þúsunda króna, sem síðan hefur
oft á tíðum gengið misvel að dreifá
og skbað sárahtlum árangri, a.m.k.
ekki í samræmi við þá fjárfestingu
sem faiið var út í. En er hægt að
ná þessum kostnaðarhð niðm-? Má
jafnvel bæta um betur og ná meiri
árangri fyrir minna fjármagn?
Hugleiðingar þessar eru í tvennu
lagi. Annars vegar markmið með
bækhngum og hins vegar um sam-
starf og stöðlun. Verður nú reynt
aö gera nokkra grein fyrir þessum
tveimur þáttum og reynt að færa
rök fyrir þvi að með því að setja
sér skýrari markmið með bækhng-
um og taka upp samstarf um útgáf-
una megi lækka þennan kostnaðar-
hð en ná jafnframt meiri árangri.
í þessu sambandi skal tekið fram
að sá hópur, sem verið er að höíða
tb, er hinn almenni ferðamaður,
þ.e. hin almenna kynning.
Markmið bæklinga
Hvað varðar markmið með bækl-
ingum virðist það allt of algengt að
menn átti sig ekki á þvi hvaöa hlut-
verki bækhngurinn á að gegna. í
huga undirritaðs eru markmiðin
með útgáfu hækhnga einkum af
tvennum toga. í fyrsta lagi getur
markmiöið verið kynning út á við,
þ.e. að laða ferðafólk á staðinn.
Slíkan bækhng mætti kaha kynn-
ingarbækling. í öðru lagi getur svo
markmiðið verið að veita upplýs-
ingar eða fræðslu þegar komið er
á staöinn, svokallaður upplýs-
ingabækhngur.
Þessum tveimur markmiðum
virðist mjög oft slegið saman og
útkoman veröur þá oftast mjög dýr
bækhngur, mun dýrari en nauð-
synlegt er og ekki með næghegar
upplýsingar tb að geta kahast upp-
lýsingabæklingur.
En skoðum þetta nú nánar.
Markmið með kynningarbækhngi
er að laða að. Hann þarf að vekja
eftirtekt og verka sem aðdráttarafl.
Texti þarf að vera stuttur en hnit-
miðaður, þar sem einkum er Ijahaö
um hvað hægt er að gera, við hvað
hægt er að dvelja og upp á hvaða
þjónustu er boðið almennt. Jafn-
framt þurfa að prýöa þennan bækl-
ing fahegar htmyndir.
I svona bæklingi skiptir ekki
máh hvort hóteliö heitir A eða B
eða hvað mörg viðgerðarverkstæði
eru á staðnum, þar á eingöngu að
vera það sem búast má við að laði
að. Svona bækhngar þurfa ekki að
KjaHarinn
Jón Gauti Jónsson
landfræðingur
verða stórir í sniðum, má raunar
segja að því minni sem þeir eru
þeim mun hklegra er að þeir verði
lesnir. Mjög þarf að vanda tb dreif-
ingar á svona bækhngi, en hún fer
að langmestu fram utan viðkom-
andi svæðis.
Lítum þá næst á upplýsingabækl-
inginn. Þessi bæklingur er ætiaður
ferðafólki þegar það er komið á
svæðið, vonandi að hluta tb fyrir
tbstihi kynningarhækhngsins. í
þessum bæklingi þurfa að vera sem
fyhstar upplýsingar um svæðið, s.s.
markverða staði og hverjir bjóða
upp á ferða- og afþreyingarmögu-
leika, gistingu, veitingar og þá
þjónustu aðra sem ferðamanninn
getur vanhagaö um.
Þessi bæklingur hlýtur að vera
mun stærri í sniðum en kynning-
arbækhngurinn, en á móti kemur
að hann þarf ekki að vera eins
vandaður, t.d. er ekki nauðsynlegt
að hafa í honum htmyndir. Ferða-
maðurinn er kominn á staðinn og
þarf því síður á myndum af honum
að halda. Þessi bækhngur hefur
talsvert aðra dreifingu en kynning-
arbækhngurinn. Honum er dreift
nær eingöngu innan svæðisins og
jafnvel mætti selja hann til að hafa
upp í kostnað. í þessum bækhngi
yrði hagsmunaaðhum geflnn kost-
ur á auglýsingum.
Eins og áður sagði er þessum
tveimur markmiðum oft blandað
saman. Gefinn er út upplýs-
ingabæklingur með kröfum kynn-
ingarbækhngs. Útkoman verður
stór og dýr bæklingur sem reynt
er að dreifa sem víðast en fer því
miður oft á tíðum fyrir ofan garð
og neöan sem kynningarbækhngur
tb að laöa að og drukknar í því
bækhngaflóði sem nú flæðir yfir
markaðinn.
Samstarf og stöðlun
Abir hljóta að sjá að ferðafólk
dvelur ekki tb lengdar á einhverju
ákveðnu svæði vegna þess að þar
er hótel eða veitingasala. Margir
samverkandi þættir þurfa að koma
til, þar sem einn þáttur styður ann-
an, og því fleira og fjölbreyttara
sem boöið er upp á þeim mun lengri
má búast við að dvölin verði.
Hvemig stendur þá á því að þessir
sömu aðbar reyna oft hver í sínu
horni að kynna sína þjónustu út
fyrir svæðið? Því miður hafa svona
vinnubrögð tíðkast á undanfórnum
árum. Hver og einn hefur verið að
reyna að koma sér á framfæri einn
og sér sem leitt hefur af sér óheyri-
lega bækhngamergð en lætur samt
ýmsum spumingum ósvarað.
Með skipulögðu samstarfi væri
hins vegar hægt að svara miklu
fleiri spurningum, gefa út mun
færri bæklinga, og það sem mest
er um vert, líkurnar á því að þeir
yrðu lesnir myndu aukast vera-
lega. Ýmsir hafa bent á að samstarf
verði ávallt erfitt vegna innbyrðis
samkeppni. Auðvitað ríkir sam-
keppni innan ferðaþjónustunnar,
en það á við um fjölmargar aðrar
atvinnugreinar. Þær hafa þó náð
þeim þroska að vinna saman að
ýmsum málum og það mun vera
hægt meðal ferðaþjónustuaöha, ef
vilji er fyrir hendi, þ.e. að þeir komi
sér saman um samstarfsreglur út
á við þrátt fyrir það að samkeppni
ríki um ferðamanninn þegar hann
er kominn á svæðið.
Betri árangur
Aðbar sem húa á landfræðbega
afmörkuðu ferðamannasvæði eiga
því og verða í framtíðinni í auknum
mæh að vinna saman. Þannig spar-
ast mikb útgjöld. En það mætti
hugsa sér að ganga mun lengra og
þá í átt tb aukinnar stöðlunar.
Hvernig skyldi það t.d. koma út ef
hannaður yröi kynningarbækhng-
ur fyrir ísland í hebd sem væri
þannig uppsettur að hægt væri að
gefa hann út á sérprenti fyrir hvem
landsfjórðung fyrir sig. Þá mætti
ennfremur halda þeim möguleika
opnum að sérprenta hann síðan
fyrir hvert afmarkað ferðamanna-
svæði. Er ekki að efa að slík vinnu-
brögð myndu skba mun betri ár-
angri auk þess sem shk kynning
yrði mun ódýrari og með þannig
samstilltu átaki væri hægt að
tryggja mun betri dreifingu en nú
er.
Svona að lokum má ekki gleyma
því að nú þegar er hafið visst sam-
starf í þessa átt. Má þar t.d. nefna
bækhnga sem Samband veitinga-
og gistihúsa gefur út auk þess sem
ferðamálasamtök landshlutanna
hafa gefið út bækhnga yfir sín
svæði, en betur má ef duga skal.
Jón Gauti Jónsson
„Hvað varðar markmið með bækling-
um virðist það allt of algengt að menn
átti sig ekki á því hvaða hlutverki
bæklingurinn á að gegna.“