Dagblaðið Vísir - DV - 13.05.1989, Blaðsíða 15

s LAtilGARDAGUR' T3. !SlAÍ 1989.
H15
Hvemig missa má vini
Grænfriðungar og aðrir hópar
áhugamanna um náttúruvernd
hafa skaðað hefðbundið atvinnulíf
Inúíta í Grænlandi og Kanada með
árangursríkum aðgerðum gegn sel-
veiði. Viðbrögð almennings við
áróðrinum hafa spillt selskinna-
mörkuðum þjóða þessara. Stoltir
veiðimenn hafa farið í hundana eða
lagzt upp á kerfið.
Inúítar voru auðveld bráð, þar
sem þeir höíðu ekki tök á fjölmiðl-
um sér til varnar. Grænfriðungar
hafa seint og um síðir beðið þá af-
sökunar á aðild sinni að hruninu.
En samúðarkveðjur koma ekki í
veg fyrir, að fom atvinnugrein
hverfi úr sögunni.
Ríkið horgar tjónið
Grænfriðungar hafa nú ráðizt á
garðinn, þar sem hann er hærri,
með því að hefja mótmæh gegn ís-
lenzkum hvalveiðimönnum, sem
geta varizt og gera það. Þeir hafa
líka almannastuðning heima til að
fá ríkið til að borga tjón á erlendum
markaði íslenzkra fiskafurða, er
stafar af aðgerðum grænfriðunga,
sem ætlað er að hræða seljendur
og kaupendur þessara afurða, eink-
um eigendur og viðskiptavini stór-
markaða og keðjuveitingahúsa.
Málstaður íslenzkra hvalveiði-
manna skautar á hálum ís. Hval-
veiðar eru htilvægar, ekki einu
sinni hefðbundnar, og eru raunar
skaðlegar efnahag þjóðarinnar.
Veiði 80 hvala á ári er ekki í sam-
ræmi við anda ákvarðana Alþjóða
hvalveiðiráðsins, þótt teygja megi
bókstafinn með lagakrókum. Enn-
fremur er veiðin ekki nauðsynleg
af vísindaástæðum, þótt ríkisstjóm
íslands haldi slíku fram.
Á hinn bóginn er engin hinna
veiddu hvalategunda við ísland í
útrýmingarhættu. Þegar svo var
snemma á þessari öld, komu stjórn-
völd á hvalveiðibanni, sem stóð
nokkra áratugi. Nú fjölgar öllum
tegundum hvala við strendur ís-
lands, þótt stofnarnir séu ekki
nema brot af því, sem þeir voru
fyrr á öldum.
Hetjuskapur
heimsvelda
Grænfriðungar hafa verið staðn-
ir að ræktun ímyndunar um, að
hvahr séu í útrýmingarhættu.
Dæmi um það er sagan um grá-
hvahna tvo, sem með sameiginlegu
átaki Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna var bjargað í fyrra úr ísnum
við Barrow í Alaska. Er hin hetju-
lega björgun stóð yfir, var almenn-
ingur ginntrn- af grænfriðungum
og sumum fréttamönnum, sem not-
uðu heimildir frá grænfriðungum,
til að halda, að hvalirnir tveir væru
úr stofni, sem væri að deyja út.
Satt að segja skipta gráhvahr þús-
undum og fer ört fjölgandi.
Margir óska þess, að hinar 1,3
milljónir dala, sem notaðar voru til
að bjarga hvölunum tveimur,
hefðu verið handbærar í baráttu
fyrir raunverulegum verkefnum á
sviðum náttúruvendar, svo sem til
vamar ózonlaginu, er þynnist óð-
um vegna efnasambanda, sem
framleidd era og notuð í borgar-
samfélögum nútímans.
Atvinnumennska
í mótmælum
En veiðar hvala og sela era til-
finningamál, sem fá fólk til að
leggja 1 hendur grænfriðunga hina
miklu flármuni, sem ört vaxandi
stofnun atvinnumennsku í mót-
mælaiðnaði þarf á að halda.
Auðvelt er að safna fé með því
að höfða til samúðar með selum og
hvölum. Fáir láta sig engu skipta
sakleysislegt augnaráð selkópa. Og
Bandaríkjamönnum er ekki sama
um Moby Dick.
Greind hvala er talin svipuð og
svina og nautgripa, en samt gerir
fólk á þessu mun, jafnvel tilfinn-
ingasaman mun.
Til að leika á slíkar tilfinningar
hafa grænfriðungar dreift kvik-
myndum með efnisatriðum, sem
haldið hefur verið fram, að séu
leikin eða á annan hátt villandi.
^^F^j^föendsand Irk People
V W LVæ * ^ .m ,5 ^ TJie b,
„ x___ ifrUtiansBon poons of Icclandic hunters
flocks in 15 minutes The har
Kí-ÍBtiansson poons of Icelandic hunters laU
By jonas Knstja aimost instantly. The
k-o-s -stsötfsgs ssr-ísssrffltí'
ie Inuit Pf°P'c Greenpeace has been diown to who yu the ptgs and cat-
dCanadaby dem- {o^AefflSionthatwhalesare {eedprbanpopulaúons. ,
iccessfully against hrink of extmcúon. The R tiv Greenpeace has been
Pubhc response to on Ut Cali{orma gray J^^^tówision sta-
has spoilea seU-fur w4les freed last year from tce m ScLdinavian countries to
• ose naUons- Once ^n0T(ban Padftc at Bwrw, ^ showing o{ a contro-
havegoneto seed by mexpensweU.S.-Scv- P {úmby ^ Icelandtc fdm-
maker criúcizing some of itstM-
úcs. Greenpeace ts now uymg
rathei unconvmcmgly to refute
some of the accusaúons made m
the film, such as that of usrng
^tagefromactedfilmsfordism-
foÆPœnfrontaúonal
and on the dole
úlable.
were easy prey oe-
d not have the me-
fiaht back. Green-
■latedly offered tts
•ondolences to these
ople. But regrets are
awayofhvingfrom
history.
ce has now taken on
the northem racinc «
Ataska. bv an expenstve U.S.-bo-
ííeTjmntrescueVration is an
Spleofthat.Thr°ughom^
heroic rescue operauon; Úte pu^-
lic was misled by
and by some news reports bastó
“informationthattheo^amm-
úonprovided,tothmktotthose
mínded oeople who have fougþt 1
f or a peaceful end to the outdated I
and Srofitable whalmg mdus-
try. In 1983, the lcelandicpMha
,t,*'idí*d. m pnnaple, to ao
two’whales were memoeis - - --“toraffEnfrontatioMl
disaDoearing speaes. ln f act, gray {Qr^peace have under-
has now taken on increasing raptdly.
by demonstratmg neople might wish that
hc whalehunters Many ^ ^ to save
l do, fight bac . those tw0 whales had been avail- in 1983, the tceianuie
t the popular sup- fioht for real ecologtcal tiy. . nrinciple, to do
to get the state U) a^^ __ ^ protection of the ® t<hat But at ^he moment, emo-
n markets f°r l^‘ OZOne layer, depleted by chloro- orp. hi0h on both sides of the
lucts. These losses aaacuy, £ produced
by Greenpeace nY^^dinurbansocieties.
jns, whtch are whaiing and sealing are
oidate sellers and ohonai issues that prompt peo
>e products, espe- Greenpeace the money
for tb“ t'-rfandic
; rests
roaucts, -. ^ve Greenpeace me mou^
i customers of ‘o » . expanding profes-
taurant chams. btiat a rap needs.
the lcelandic It isP easy to raise money on
sympatA seals and whales^
“asai5Si{í;l
Grein þessi birtist þriðjudaginn 9. maí í leiðaraopnu dagblaðsins International Herald Tribune, sem prentað
er samtímis í tiu heimsborgum, París, London, Zurich, Hong Kong, Singapore, Haag, Marseille, New York,
Róm og Tókíó. Trib, eins og það er oftast kallað, er það dagblað veraldar, sem kemst næst því að geta
kallazt alþjóðlegt. Það er mikið lesið af blaðamönnum og stjórnmálamönnum víða um heim. Greinar eftir
Jónas Kristjánsson, ritstjóra DV, hafa áður birzt í leiðaraopnu International Herald Tribune. Hér á síðunni
er greininni snarað á íslenzku.
Þessi atriði eiga að gefa í skyn, að
veiðimenn séu illmenni. í rauninni
flá selveiðimenn ekki lifandi kópa.
Þeir draga ekki deyjandi kópa um
ísinn í augsýn mæðra sinna. Þeir
drepa á fljótvirkan hátt.
Færeyingar drepa grindhvala-
vöður á stundarfjórðungi. Skutlar
íslenzkra hvalveiðimanna deyða
nánast samstundis. Veiðimenn
norðursins eru hluti af náttúrunni
og vita það. Þeir lifa á að drepa dýr
og þeir gera það mannúðlegar en
búvöramennirnir, sem slátra svín-
um og nautgripum handa borg-
arbúum nútímans.
Vildu banna
bíómynd
Að undanfömu hafa grænfrið-
ungar verið að reyna að fá sjón-
varpsstöðvar á Norðurlöndum til
að falla frá sýningu umdeildrar
kvikmyndar íslenzks kvikmynda-
gerðarmanns, þar sem gagnrýnd
era vinnubrögö grænfriðunga. Þeir
era núna að reyna á fremur ósann-
færandi hátt að bera til baka ýmsar
ásakanir í kvikmyndinni, svo sem
þær, að þeir noti búta úr leiknum
kvikmyndum til aö villa um fyrir
fólki.
Á íslandi hafa vinnubrögð græn-
friðunga grafið undan tilraunum
náttúruverndarmanna, sem hafa
barizt fyrir friðsamlegum endalok-
um hinnar úreltu og óhagkvaemu
, atvinnugreinar hvalveiðanna. Árið
1983 ákvað Alþingi íslendinga
raunar, að svo skyldi verða. En um
þessar mundir hafa tilfinningar
hlaðizt upp á báða bóga. Almenn-
ingur á Islandi er í vaxandi mæli
að fallast í heild á rök hvalveiði-
manna, bæði hin góðu og hin
slæmu. í marzlok sýndi skoðana-
könnun 84% stuðning við hvalveiði
og 16% andstöðu.
Ódýrfjáröflun
Til skamms tíma sáu fjölmiðlar
fátt annað en fagurt við grænfrið-
unga. Foringjar þeirra vöndust
góðviðrinu, urðu fangar velgengn-
innar og fóru að telja sér trú um,
að þeir gætu náð hárnn markmið-
um með lágum aðferðum.
Þetta hefur leitt til, að kaldir
vindar hafa blásið úr norðri að
grænfriðungum. Samtök þeirra
gætu kosið að læra af þeirri reynslu
og vera framvegis varkárari við að
nota ódýr skotfæri til að afla auð-
fengins fjár.
Jónas Kristjánsson