Dagblaðið Vísir - DV - 30.07.1990, Blaðsíða 27

MÁNUDAGUR 30. JÚLÍ 1990.
35
LífsstOl
Umhverfismengandi efni:
Móttaka og flokkun hér en
förgun framkvæmd erlendis
Mikiö magn eiturefna og annarra
umhverfisspillandi efna sleppur út í
umhverfið á ári hverju. Eru yfirvöld
svo og almenningur að vakna til vit-
undar um að aðgerða sé þörf. Til
marks um það var gefin út mengun-
arreglugerð hérlendis, sem tók gildi
1. janúar síöastliðinn, og hófst mót-
taka umhverfismengandi efna nú í
vor. Á nær öllum bensínstöðvum
landsins og víðar er að finna dalla
þar sem hægt er að afhenda raf-
hlöður sem ekki eru lengur nothæf-
ar.
Efnamóttaka
í Kópavogi
Sorpeyðing höfuðborgarsvæðisins
bs. tekur á móti efnaúrgangi sem til
fellur frá sveitarfélögunum á höfuð-
borgarsvæðinu og ekki má urða né
losa í sjó. Er móttakan nú í efnamót-
töku fyrirtækisins að Dalvegi 7 í
Kópavogi. Mun hún væntanlega
flytja starfsemi sína þegar böggunar-
og flokkunarstöðin verður opnuð í
Gufunesi í apríl á næsta ári.
Þeim efnum, sem safnast, er ekki
fargað hérlendis þar sem aðstaða til
þess er ekki fyrir hendi. Öll um-
hverfismengandi efni eru send til
Danmerkur en þarlent fyrirtæki,
Komunekemi, fargar þeim og mun
það vera eitt fullkomnasta fyrirtæki
sinnar tegundar í Evrópu.
SORPA hefur gefið út bækhng und-
ir heitinu Verndum umhverfið og er
þar að fmna leiðbeiningar um flokk-
un og frágang umhverfismengandi
efna. Er þeim skipt niður í átta flokka
samkvæmt því flokkunarkerfi sem
viðhaft er í Danmörku.
Hvaðan koma
fjármunir?
Ein af þeim grundvallarspurning-
um, sem hefur þurft að taka afstöðu
til, er sú hver skuli greiða fyrir eyð-
ingu og flutningskostnað en ljóst er
að gífurlegir fjármunir liggja að baki
slíkri starfsemi. Eru það neytendur
sem eiga að bera kostnaðinn eða op-
inberir aðilar?
Víða erlendis eru það sveitarfélög-
in sem standa straum af þeim kostn-
aði en annars staðar hefur verið sett
sérstakt umhverfisgjald á þær vörur
sem skaðlegar geta verið umhverf-
inu. Hér er hafður sá háttur á, enn
sem komið er, að sá sem afhendir
efnin greiðir fyrir þau ákveðið skila-
gjald. í bígerð er þó að koma á um-
hverfisgjaldi á rafhlöður og ýmis
önnur umhverfisspillandi efni.
Ekki hefur verið tekið skilagjald
af rafhlöðum hingað til. Hefur inn-
söfnun gengið vonum framar og hafa
þegar farið nokkrir farmar utan.
Til að draga sem mest úr heildar-
kostnaði og minnka meðhöndlun
efnanna er mikilvægt að þau séu í
réttum umbúðum þegar þau eru af-
hent á móttökustað. Þar eru þau vigt-
uð og efnaflokkur skráður. Sá sem
kemur með efnin þarf að greiða
skilagjald og er við innheimtu vísað
í reikning' þann sem hann ásamt
starfsmanni móttökunnar hafa kvitt-
að fyrir.
Dæmi um nokkur
umhverfismengandi
efni og flokkun á þeim
Flokkar
K
B
H
Úrgangur með kvikasUfri
Dæmi: Rafhlöður - kvikasilfurshitamælar
Afgangar frá rannsóknarstofum og fleira.
Dæmi: Lyfjaúrgangur - þrýstikútar - bremsuborðar
Dýra- og plöntueitur
Dæmi: Örgresiefni og plöntulyf, t.d. frá garðyrkju
eða landbúnaði
Úlífrænn efnaúrgangur
Dæmi: Brennisteinssýra - saltsýra - saltpéturssýra
Olíuúrgangur
Dæmi: Dísilolía - glussi - olíumengaður tvistur
og sag
Lífrænn efnaúrgangur með halógenum
eða brennisteini
Dæmi: Freon - límafgangar með halógenum
Upplausnarefni
Dæmi: Bensín - terpentína
þynnir
Lífrænn efnaúrgangur án halógena
eða brennisteins, annað en hér að ofan
Dæmi: Framköllunarvökvi - lím - litarefni- málning
Móttaka á rafhlöðum er nú á allflestum bensínstöðvum landsins en rafhlöður innihalda kvikasilfur sem er um-
hverfisspillandi efni. Móttaka annarra skaðlegra efna er hjá Sorpeyðingu höfuðborgarsvæðisins að Dalvegi 7 í
Kópavogi.
Hertar kröfur
Þær fórgunarstöðvar, sem eru
starfandi erlendis, sérhæfa sig í eyð-
ingu umhverfisspillandi efna og beita
viðeigandi meðferð við hina ýmsu
flokka. Efnin eru brennd við mjög
háan hita og fer reykurinn, sem
myndast við brunann, í gegnum eins
konar þvott þar sem beitt er eftir-
meðhöndlun. Að því loknu er askan
einnig sérstaklega meðhöndluð
þannig að hún getur bundist öðrum
efnum á eftir og er þannig orðin ó-
skaðleg. Ferillinn er því í stuttu máh
á þá leið að mjög hátt hitastig við
bruna og eftirmeðhöndlun gerir
skaðlegu efnin hættulaus.
Á Norðurlöndunum hafa kröfur
verið hertar mjög í umhverfismál-
um. Er til að mynda ætlunin að krefj-
ast minna innihalds kvikasilfurs og
kadíums í rafhiöðum í framtíðinni. í
Noregi mun ganga í gildi reglugerð
DV-mynd GVA
eftir hálft ár þar sem bann verður
lagt við sölu á rafhlöðum þar sem
hlutfall þessara efna er yfir 0,025%.
Er ráðgert að í byxjun árs 1992 verði
kröfurnar þær að einungis 0,001%
fyrrnefndra efna fyrirfinnist í raf-
hlöðum.
Hættulegu efnin eiga greiða leið
inn í líkama mannsins gegnum
fæðukeðjuna og eru fóstur í móður-
kviði sérstaklega viðkvæm fyrir öll-
umáhrifum. -tlt
Þetta er listi yfir nokkur þau efni sem teljast mengandi fyrir umhverfið en
hann er ekki tæmandi og er um mun fleiri efni að ræða en hér eru upp talin.

Utsölustaðir:
Lyfjaberg, Hraunbergi 4.
Háaleitisapótek, Háaleitisbraut 68.
Snyrtivörubúðin, Laugavegi 76.
Snyrtivöruverslunin Thorella,
Laugavegsapóteki, Laugavegi 16.
Snyrtivöruverslunin Stella, Bankastræti 3.
Vesturbæjarapótek, Melhaga 20-22.
Garðsapótek, Sogavegi 108.
Árbæjarapótek, Hraunbæ 102b.
Apótek Garðabæjar, Hrismóum 4, Garðabæ.
Apótek Mosfells, Þverholti 3, Mosfellsbæ.
Akureyrarapótek, Hafnarstr. 104, Akureyri.
Apótekið Siglufirði, Norðurgötu 4, Sigluf.
Dalvikurapótek, Goðabraut 4, Dalvík.
Essoskálinn (snyrtivörudeild), Flateyri.
Nesapótek, Eiðistorgi 17, Seltjarnarnesi.
Snyrtivöruversl. Sandra, Beykjavjkurvegi 50.
Lyfjaforðinn, Grundarfirði.
Stykkishólmsapótek.
Borgarnesapótek.
Apótek Úlafsvikur.
Apótek Akraness..
Borgarapótek, Álftamýri 1-5.
Snyrtivöruversl. Spes, Kleifarseli 18.
Apótek Hafnarfjarðar, Strandgötu 34.
musde
Byggið upp heilbrigt og fallegt hár
HEILDIN sf. sími 656050
Fœst aðeins í apótekum og snyrtivöruverslunum