Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.1990, Blaðsíða 14

14
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON ‘
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91)27022-FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð I lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Læknaþjónusta í molum
Við tölum um velferðarþjóðfélag, en víða er pottur
brotinn. DV greindi í gær frá því, að fimmtán þúsund
Reykvíkingar væru án heimilislækna. Þessi tala fer
hækkandi með hverju árinu. í borginni eru aðeins starf-
ræktar sjö heilsugæslustöðvar, sem nær allar eru ófull-
nægjandi að mati borgarlæknis. Þessum heilsugæslu-
stöðvum er ætlað að sinna þriðjungi borgarbúa. Sjálf-
stætt starfandi heimihslæknar eru um þrjátíu. Hátt í
sjötíu þúsund Reykvíkingar þyrftu að reiða sig á þjón-
ustu þessara heimilislækna, svo að á þriðja þúsund
kæmu á hvern. Þetta er auðvitað óframkvæmanlegt.
Því lendir svo stór hluti borgarabúa utan garðs, og
fimmtán þúsund eru án heimilislæknis.
Stöðugt er stagast á því, í hversu miklu velferðarríki
við hfum og hve dýrt það sé í rekstri. Vissulega er rétt,
að kostnaðurinn er mikill. Hin vestrænu velferðarþjóð-
félög hafa lent í vanda síðustu áratugi, þegar thkostnað-
urinn hefur stöðugt stigið, meðan víða hefur gætt tekju-
vanda svo sem vegna oíuverðsins. íslenska ríkið hefur
verið rekið með miklum halla, sem heldur áfram. Stjórn-
arherrarnir svara gagnrýni á ríkiseyðslu jafnan með
skírskotun th heilbrigðis- og skólamála. Þegar grannt
er skoðað, reynist vafasöm eyðsla hins opinbera minnst
vera th velferðarmála, heldur sóun th þrýstihópa og
póhtískra gæðinga. Yrði tekið á slíkri óráðsíu, mætti á
svipstundu eyða ríkishallanum. Þetta er flestum ljóst.
Við vhjum flest viðhalda velferðinni, sem svo kahast,
þótt einnig þar mætti víða auka ábyrgð einstaklingsins
og draga úr opinberri forsjá að sama skapi. í hehbrigðis-
málum er sjálfsagt að veita einstaklingsframtakinu auk-
ið svigrúm innan vissra marka. Þetta getur gilt um þjón-
ustu heimhislækna og hehsugæslustöðvar. Nú hefur hið
opinbera þvert á móti verið þröskuldur í vegi einkafram-
taksins á þessu sviði. En hvað sem því líður, er það ljót-
ur blettur á samvisku ráðamanna, að fimmtán þúsund
borgarbúar eru án heimihslæknis, skömm, sem vald-
hafar eiga ekki að komast upp með að afsaka með því
einungis að vísa hver á annan. -
Þá er augjóst, að núverandi ástand í borginni eykur
mjög kostnaðinn í hehbrigðiskerfmu.
Þegar svo margir eru læknislausir, segir það sig sjálft,
að fleiri leita til sérfræðinga, sem veita mun dýrari þjón-
ustu en heimhislæknar. Sem sagt, ahur almenningur
verður að leggja í meiri thkostnað, og þjóðfélagið geldur
þess. Þannig yrði mikih þjóðfélagslegur sparnaður af
aðgerðum th úrbóta.
Margir læknar hafa há laun, eins og kunnugt er. En
þar sem annars staðar ghdir framboð og eftirspurn.
Læknar sækjast eftir sérfræðistörfum, sem veita miklar
tekjur, en þeir eru tregir th að gerast heimilislæknar.
Á meðan hefur læknadehd Háskólans haldið niðri fjölda
útskrifaðra lækna, með því að beita ákaflega hörðum
prófreglum, vafalaust of hörðum. Auðvitað verða lækn-
ar að vera færir í sinni grein, en gæta verður hófs, svo
að hér á landi verði nógu margir læknar miðað við fólks-
fíölda.
Loks er th að taka, að fuhtrúar ríkis og borgar kenna
hver öðrum um skortinn á læknaþjónustunni.
Borgarlæknir segir, að hehsugæslustöðvar geti ekki
yfirtekið starf heimihslækna fyrr en einhvem tíma á
næstu öld.
Það verður hehbrigðisráðherra að skhja, því að við
hljótum fyrst og fremst að krefja ráðherra um úrbætur.
Haukur Helgason.
FIMMTUDAGUR 25. OKTÓBER 1990.
„Þessu getum við í BHMR og þjóð í sátt ekki beðið ettir“, segir greinarhöf. m.a.
Alþingi - Samviska þjóðarinnar:
Samnings-
rétturinn
I ágúst sl. setti ríkisstjómin
bráðabirgðaiög á samning BHMR
og sjálfrar sín, er séð varð að hún
yrði að fara eftir honum skv. dómi
Félagsdóms. Margt hefur um þessi
bráðabirgðalög verið ritað og oftar
en ekki lögð á það áhersla að lögin
snúist fyrst og fremst um 4,5%
launahækkun BHMR-meðlimum
til handa.
Að mati undirritaös er það til-
tölulega þýðingarlítið atriði. Það
sem hins vegar er megninatriðið
er það aö BHMR er með valdi
skikkað inn í samninga annarra
stéttarfélaga og samningsrétturinn
tekinn af því í meira en ár.
Þetta er þvi athyglisverðara þeg-
ar það er haft í huga að þau verka-
lýðsfélög, sem sömdu um svokali-
aða þjóðarsátt, geta sagt henni upp
en BHMR ekki.
Bráðabirgðalög
Eins og nafnið gefur til kynna
eiga bráöabirgðalög að vera til
bráöabirgða. Slík lög eiga að koma
til afgreiðslu Alþingis við fyrsta
tækifæri.
Það er eftir þessu sem við
BHMR-félagar bíðum með óþreyju.
Því hefúr verið fleygt að skv.
þingsköpum sé forsetum þingsins
skylt að leggja lögin fram í upphafi
þings en síðan sé það undir hæhnn
lagt hvenær lögin hljóti afgreiðslu.
Ef þetta er tHfelliö þá getur kom-
ið upp sú staöa að afgreiðsla lag-
anna dragist fram á vor og þau
geti jafnvel verið óafgreidd þegar
kemur að kosningum.
Þessu getum við í BHMR og þjóð
í sátt ekki beðiö eftir.
Þjóðin hlýtur að gera þá kröfu til
Alþingis að það fjalli um lögin hið
KjáUarinn
Hilmar J. Hauksson
sjávarlíffræðingur
og kennari við FB
fyrsta svo vilji þess komi ótvírætt
í ljós.
Er samviskan í lagi?
Þingmenn lofa því í upphafi þings
aö greiða atkvæði samkvæmt bestu
samvisku. Oft hefur manni þótt
sem lítið fari fyrir þessu og sjaldan
riðlast flokkslínur að því er virðist.
En hvemig fer við afgreiðslu
þessara bráðabirgðalaga? Munu
þingmenn greiða atkvæði sam-
kvæmt bestu samvisku?
Það hggur ljóst fyrir að þeir þing-
menn, sem greiða atkvæði með
bráðabirgðalögunum, teija aö ekki
beri að standa við gerða samninga
og hinir sem greiða atkvæði gegn
þeim áhta að standa beri við þá
jafnvel þó að önnur verkalýðsfélög
hafi í hótunum.
Þetta er sem sé samviskuspurn-
ing.
Þjóðin mun því fylgjast grannt
með framgöngu þingmanna í þessu
máh og að afstaða þingmanna verði
gerð heyrinkunn.
Það má ætla að mörg atkvæði
muni faha í samræmi við þessa
afstöðu manna næsta vor.
í stuttu máh sagt:
1 Alþingi veröur að fjalla um
bráðabirgðalögin hið fyrsta.
2 Það verður að koma í Ijós hvort
samviska alþingismanna býður
þeim að svipta launþega samn-
ingsréttinum.
3 Með tilhti til væntanlegra kosn-
inga verður afstaða þingmanna
að hggja ljós fyrir.
Hilmar J. Hauksson
„Það liggur ljóst fyrir að þeir þing-
menn, sem greiða atkvæði með bráða-
birgðalögunum, telja að ekki beri að
standa við gerða samninga...