Dagblaðið Vísir - DV - 08.01.1991, Síða 31

ÞRIÐJUDAGUR 8. JANÚAR 1991.
31
Meiming
Komið er haust
hlióð í vindinn
Á okkar dögum eiga allir að baða sig í sólskin-
inu. Við eigum að vera ung, hraust og rík;
drekka kók og vera kát. Það kann enginn að
bíta fílinn. Kommúnisminn er hruninn og við
lifum í alfrjálsum, sögulausum heimi sem þarf
ekki að óttast annað en stríðsglaða múslíma,
mengunarvandamál, atvinnuleysi, hungur og
fátækt í helvítinu hjá hinum. Á þessum sólbaðs-
dögum er þó rétt að gægjast inn í skuggann og
líta í yfirlætislausa ljóðabók eftir Ehas Mar,
Hinumegin við sólskinið, sem sýnir að það er
víðar líf en í auglýsingunum og dregur fram þá
tíð þegar ungir menn börðust í allsleysi kúgun-
ar fyrir frelsi í nafni kommúnismans: í Víetnam
þar sem Frakkar drápu landslýöinn áður en
Bandaríkjaher kom til sögu.
Gamlar hugsjónir í fullu gildi
I fyrri hluta bókarinnar eru frumort ljóð frá
undanfórnum árum og í þeim síðari ljóðaþýð-
ingar, flestar frá þeim árum þegar kommúnism-'
inn var lifandi hugsjón um betri tíð og hafði
ekki runnið saman viö skrifstofubákn forrétt-
indapúka í Austur-Evrópu, Nokkuð er síðan
Elías sendi frá sér ljóðabók og svo virðist sem
hann hafi farið hægt af stað með þau ljóð sem
hér birtast. Árin 1983, ’84 og’86 yrkir hann eitt
ljóð á ári og síðan fjögur, þrjú og fimm á ári
fram að nýliðnu ári en hér birtist ekkert ljóð
sem er yngra en ársgamalt. Þannig virðist EUas
hafa lagt yrkingar til hliðar en síðan smám sam-
an komist af stað aftur. Ef til vill má túlka ljóð-
ið „Enn ein heimsmynd" (15) frá 1988 í þessu
ljósi og sjá sjóferðina sem tákn um yrkingar:
„Skipið var haldið þeirri kynlegu áráttu
að nema staðar fyrirvaralaust
og rísa upp á skutinn
einkum að kvöldlagi
þegar sólsetur var hvað fegurst og spegilsléttur
sjór.
Þá hélt það kyrru fyrir og tinaði ögrandi lang-
tímum saman
unz því þóknaðist að kyssa hafflötinn að nýju
og halda ferð sinni áfram.“
Af þessu mætti ráða að ekki væri ort um sam-
tímann og lesendur, sem vildu leita eftir við-
brögðum í ljóði við nýliðnum atburðum mann-
kynssögunnar, fyndu htið við sitt geð; hér væri
eldra skáld einungis að tína saman uppsafnað
efni og senda frá sér á bók.
En með sínum hætti er Elías einmitt að bregð-
ast mjög sterkt við samtíðinni með því að draga
fram gamlar þýðingar sínar frá 1968 á ví-
etnömskum ljóðum Thanh Hai sem hann orti
um baráttu landa sinna gegn Frökkum 195(F61.
Sú frelsisbarátta fór fram í nafni þess kommun-
isma sem borgarapressan keppist nú við að
jarða sem úrelt fyrirbæri. Með því að birta þess-
ar þýðingar sínar einmitt núna bendir Elías á
að sú kúgun, sem kallaði á hugsjón alþýðu-
manna um betri tíð í nafni kommúnisma, hefur
ekkert breyst þó að skrifræði kennt við hugsjón-
ina sé nú loksins hrunið.

Elías Mar.
Bókmermtir
Gísli Sigurðsson
Persónulegur tónn og tregablandinn
Fyrri hluti bókarinnar er miklu persónulegri
og þar eru tilbrigði við stef um vegferð manns-
ins og einmanalegt hlutskipti. Það er ekki einu
sinni neinn samastaður fyrir ljóðmælandann í
þeim kirkjugarði sem leið hans liggur um í ljóð-
inu „Við gengum um kirkjugarðinn" (17). Á
þeim stað virðast vera grafir lifenda því að dán-
ardægur kemur hvergi fram á legsteinunum
„fremur en fólkið hefði verið grafið lifandi".
Þannig má líta á garðinn sem ígildi lífsins þar
sem hver hefur sitt leg nema mælendurnir á
bak við fornafnið „við“. Þeir eru utangarðs og
reika vhltir um fram í myrkur - þegar búið er
að loka.
Tregi og eftirsjá koma víða fram og litið er
um öxl til fyrirheita frá hðnu vori. En ekkert
varð úr sumrinu og nú er komið „hausthljóð í
vindinn". Það er eins og upphaf og endir renni
saman í eitt og það sem er á milli hafi ekki skipt
neinu máli, líkt og þegar ósjálfbjarga brjóst-
mylkingur rennur saman við karlægt gamal-
menni í ljóðinu „Mamma" (11). í ljóðinu „Spurn-
ing“ veltir ljóðmælandinn því fyrir sér hvort
nokkur kona felli tár að sér látnum og víða
gætir efasemda um að til mikils hafi verið lifað
þegar dauðinn blasir við. Eina haldreipið, þegar
ljóst er að draumar vorsins eiga aldrei eftir að
rætast, er i einhvers konar guðdómi og skáld-
skap. Stefjabrot liðinna alda lifa með okkur „enn
líkf og forðum“ (9) og alvaldur Óðinn vitjar ljóð-
mælandans í „Skáldinu mikla“ (22-23) með þess-
um orðum:
„þú ert ljóðið mitt sagði hann
og innan stundar hef ég ort þig til fulls." (23)
Elías Mar yrkir af djúpri tilfmningu og ör-
uggri smekkvísi. Ljóð hans eru í senn persónu-
leg og pólitísk með áminningu til samtíðarinnar
um að sú bjarta heimsmynd, sem við teljum
okkur lifa í og lýst var hér í upphafi, á líka sín-
ar skuggahhðar þar sem raunverulegt fólk geng-
ur um garða og lifir sínu lífi.
Elias Mar
Hinumegin við sólskiniö (Ljóð, 47 bls.)
Iðunn
Einhell
vandaöar vörur
Súluborvélar
Tværstæröir, hagstættverö
Skeljungsbúðin
Síðumúla 33
sími 603878 og 38125
Fjölmiðlar
Vel upplýstar mjaltakonur
að útfeiling gæti átt sér stað og nýja
Fjölmiðlamenn, starfsmenn Ra-
rik, Pósts og síma, löggan ogfleiri
hafa síðustu vikuna verið í óðaönn
að flyfja landsmönnum tíðindi af
rafmagnsleysi, shtnumlínum og
brotnum staurum. í gær voru
brotnu staurarnir í sveitum lands-
ins orðnir vcl á fimmta hundrað.
Rarik-menn voru í óðaönn að telja
og ekki stendur á upplýsingunum.
Ekki er annað hægt aö segja en að
samstarf þessara aöila hafi verið
með miklum ágætum. Liggur við að
vart megi rafmagnsmenn finna
staur með bresti í við Köldukinn eða
á Kolaugafjalli þá séu upplýsingarn-
ar sti-ax komnar til neytenda i gegn-
urn fjölmiðla.
Ein stofnun, sem lýtur að mmt
fleirí persónum en ibúar Norður-
lands, sker sigúr í þessu samstarfi.
Það er Hitaveita Reykjavíkur. Þar
fór í sundur heita vatnsæð við
Höfðabakkabrú á föstudagsmoi’gun.
íbúar Kópavogs, Hafnaríjaröar,
Garðabæjar og Bessastaðalirepps
þurftu því að lúrast í köldum húsum
í tæpan sólarhring - á sjálfu höfuð-
borgarsvæðinu. En upplýsingar urn
orsakir heitavatnsleysisins voru
ekki eins fljótar að berast til íbúa
þessara bæja og upplýsingar um
rafmagnsleysi í hreppnum mjalta-
konurmi í Húnavatnssýslu. Þetta er
meö svipuðum hætti hjá HR-mörm-
um og nýliöið útfelhngaævintýri.
Þá virtust hitaveitumenn kappkosta
að halda öllum upplýsingum út af
f>TÍr sig. .Fyrst var því harðneitað. ,
Nesjavallavirkjunin hafðiekkert
með vandann að gera.
Á föstudag var það „einhver for-
hertur fréttamaður" hjá Ríkisút-
varpinu sem var svo ósvífinn aö
grafa upp upplýsingar um Höfða-
bakkabrúna. Hann kom upplýsing-
unum skilmerkilega til neytenda.
Fáir virtust þó hafa hlustað á frétta-
tímann, sem var síðdegis, því ekki
hnnti símahringingum á lögreglu-
stöðvarnar í Kópavogi og Hafnar-
firði þegar fólk kom heim úr vinnu.
Þar sem hitaveitumenn voru ekkert
að hafa fy rir þ ví að láta löggumenn
vita hvenær útht væri fyrír að við-
gerð lyki varð fátt um svör. Það er
greinilegt að mjaltakonur í Húna-
vatnssýslu eni mun betur upplýstar
en blækurnar á höfuðborgarsvæð-
inu ef eitthvað fer úrskeiöis.
____ Óttar Sveinsson
Veður
Klukkan sex í morgun var austan- og norðaustanátt,
stinningskaldi norðvestanlands en yfirleitt kaldi ann-
ars staðar. Él voru á víð og dreif í öllum landshlut-
um, minnst á Norðurlandi vestra. Frost var víðast 1-4
stig á láglendi en allt að 9 stiga frost inn til landsins.
Akureyri
Egilsstaðir
Hjarðarnes
Galtarviti
Keflavíkurflugvöllur
Kirkjubæjarklaustur
Raufarhöfn
Reykjavik
Vestmannaeyjar
Bergen
Helsinki
Kaupmannahöfn
Osló
Stokkhólmur
Amsterdam
Berlín
Feneyjar
Frankfurt
Glasgow
Hamborg
London
LosAngeles
Lúxemborg
Madrid
Montreal
Nuuk
París
Róm
Valencia
Vin
Winnipeg
skýjað -2
alskýjað -2
léttskýjað 0
skafrenning- -3
ur alskýjað -1
alskýjað 0
snjóél -2
alskýjað 0
skýjað 1
léttskýjað -1
slydda 1
skýjað 4
skýjað 0
alsýjað 2
alskýjað 6
léttskýjað 4
þokumóða 2
rign. og súld 6
skýjað 0
rign. ás. klst. 5
léttskýjað 7
alskýjað 14
súld 5
skýjað 7
snjóél -8
alskýjað -4
rigning 8
léttskýjað 13
skýjað 13
skýjað 0
heiðskírt -30
Gengið
Gengisskráning nr. 4. - 8.. janúar 1991 kl. 9.15
«L.
Einingkl. 12.00 Kaup Sala Tollgengi
Dollar 56,000 56,160 55,880
Pund 106,509 106,814 106,004
Kan. dollar 48,601 48,739 48,104
Dönsk kr. 9,4635 9,4905 9,5236
Norsk kr. 9,3124 9,3390 9,3758
Sænsk kr. 9,7808 9,8088 9.7992
Fi. mark 15,1659 15,2092 15,2282
Fra. franki 10,7419 10,7726 10,8132
Belg. franki 1,7677 1,7727 1,7791
Sviss. franki 43,2266 43,3501 43,0757
Holl. gyllini 32.3130 32,4053 32,5926
Þýskt mark 36,4299 36,5340 36,7753
It. líra 0,04848 0,04862 0,04874
Aust. sch. 5,1770 5,1918 5,2266
Port. escudo 0,4077 0,4089 0,4122
Spá. peseti 0,5756 0,5773 0,5750
Jap. yen 0,41131 0,41249 0,41149
írskt pund 97,404 97,682 97,748
SDR 78,8570 79,0823 78,8774
ECU 75,0988 75,3134 75,3821
Fiskmarkadimir
Fiskmarkaður Hafnarfjarðar
7. janúar seldust alls 9,162 tonn.
Magn í Verð í krónum
tonnum Meðal Lægsta Hæsta
Þorskur 5,479 110,52 100,00 136,00
Þorskur, smár 0,839 83,96 79,00 90,00
Ýsa 0,754 149,93 142,00 156,00
Karfi 0,046 50,65 50,00 51 00
Ufsi 0,011 45,00 45,00 45,00
Steinbitur 0,656 78,00 78,00 78,00
Hlýri 0,063 72,00 72,00 72,00
Langa 0,100 80,00 80,00 80,00
Lúða 0,232 422,12 355,00 445,00
Steinb. (ósl.) 0,102 85,00 85,00 85,00
Koli ■ 0,025 99,00 99,00 99,00
Keila 0,063 40,00 40,00 40,00
Hrogn 0,108 345,00 345,00 345,00
Langa (ósl.) 0,070 82,00 82,00 82,00
Keila (ósl.) 0,604 29,00 29,00 29,00
Gellur 0,014 300,00 300,00 300,00
Fiskmarkaður Suðurnesja
7. janúar seldust alls 152,250 tonn.
Þorskur (ósl) 0,324 104,81 81,00 129,00
Þorskur(sl.) 0,258 101,00 101,00 101,00
Þorskur 34,583 104,78 81,00 123,00
Ýsa 0,499 160,56 128,00 166,00
Ýsa 1,499 240,67 160,56 128,00
Karfi 0,025 61,00 61,00 61,00
Lúða 0,055 442,73 430,00 500,00
Undirmálsfiskur 0,376 80,00 80,00 80,00
Síld 107,662 8,87 8,04 9,04
Blandað 0,159 14,38 12,00 33,00
Skata 0,012 100,00 100,00 100,00
Lýsa 0,051 55,00 55,00 55,00
Steinbítur ' 2,180 70,77 69,00 74,00
Hlýri/Steinb. 0,024 42,00 42,00 42.00
Blandað 0,012 21,00 21,00 21,00
Skötuselur 0,032 236,71 120,00 325,00
Langa 0,870 66,75 56,00 67,00
Keila 3,856 41,87 35,00 42,00
Ufsi 0,898 42,97 39,00 50,00
FINSTAKT Á ÍSLANDI
BLAÐSÍÐUR
FYRIR
KRONUR
Úrval
TÍMARIT FYRIR ALLA
1:íc ;>«: i\tíir>£> -
rn9i*buði»V ðT 3r