Dagblaðið Vísir - DV - 04.04.1991, Side 15

FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 1991.
15
Tímamót í sögu
félagslegra íbúða
KjaUarirm
Jóhanna Sigurðardóttir
félagsmálaráðherra
Atta ára baráttumál
Húsnæöissamvinnufélögin
„Mikilvægum áfanga 1 félagslegum
íbúðamálum var náð með samþykkt
laga um húsnæðissamvinnufélög og
búseturétt á nýloknu þingi.“
asta markmiðið að viðurkenna
leiguhúsnæði sem fullgildan kost í
húsnæðismálum. Ég hef lagt fram
tillögur um aö teknar verði upp
sérstakar húsaleigubætur í hús-
næðiskerfinu með svipuðum hætti
og vaxtabætur til íbúðareigenda.
Á grundvelli tillagna sem nefnd
á vegum félagsmálaráðuneytisins
vann að, var lagt fram frumvarp
um húsaleigubætur til leigjenda.
Húsnæðissamvinnufélögin hér á
landi eru stofnuð að frumkvæði
samtaka leigjenda. Starfsemi Bú-
seta er mikilvægur þáttur í því að
auka öryggi leigjenda á húsnæðis-
markaðnum og að hér komist á
skipulagður leigumarkaður.
„Starfsemi Búseta er mikilvægur þáttur i því aö auka öryggi leigjenda
á húsnæöismarkaöinum ..
eru

Með samþykkt laga um kaup-
leiguibúöir árið 1988 var Búseta
tryggður fastur sess og fullur láns-
réttur í húsnæðislánakerfmu. Á
fimm ára afmæh Búseta í Reykjavík
í nóvember 1988 voru afhentar 46
íbúðir í fyrsta byggingaráfanga fé-
lagsins. Þetta vora fyrstu kaup-
leiguíbúðimar á íslandi og jafn-
framt fyrstu búseturéttaríbúðimar.
Aukin útlán
til félagslegra íbúða
Þegar gerð var heildarendur-
skoðun á félagslega húsnæðiskerf-
inu í fyrra voru möguleikar félaga-
samtaka til að starfa að húsnæðis-
málum efldir til muna. Lánshlut-
fall vegna félagslegra íbúða var
hækkað í 90% og lánstími vegna
leiguíbúða lengdur í 50 ár.
Stórkostleg aukning hefur orðið
síðastliðin þrjú ár á útlánum Hús-
næðisstofnunar til félagslegra
íbúða. í fyrra voru veitt lán til rúm-
lega 800 félagslegra íbúða og er það
umfangsmesta úthlutun félagslega
kerfisins til þessa. Búsetafélagar
hafa notið góðs af þessum auknu
útlánum en fostudaginn 22. mars
síðastliðinn afhenti Búseti 100.
íbúðina sem félagið hefur byggt á
höfuðborgarsvæðinu.
Leiguíbúðir
nauðsynlegur valkostur
Mikilvægt er að í húsnæðiskerf-
inu sé aðstoð veitt jafnt til leigjenda
og þeirra sem eignast húsnæði. Við
endurskoðun félagslega íbúöalána-
kerfisins í fyrra var eitt mikilvæg-
hður í því að færa fyrirkomulag
húsnæðismála hérlendis í félags-
legra form, þar sem almennum fé-
lagasamtökum borgaranna er
treyst iyrrn meira irumKvæoi en
áður var.
Nýju lögin tryggja réttarstöðu
húsnæðissamvinnufélaga og skil-
greina búseturéttinn sem kveður á
um réttindi og skyldur íbúanna og
skyldur húsnæðissamvinnufélaga
við sína íbúa. Mikilvægum áfanga
í félagslegum íbúðarmálum var
náð með samþykki laga um hús-
næðissamvinnufélög og búseturétt
á nýloknu þingi. Átta ára baráttu-
mál Búseta var þar með í höfn.
Baráttan heldur áfram
Ljóst er að verulega hefur áunn-
íst 1 uppDyggmgu a ieiagsiegum
íbúðum og að tryggja húsnæði fyrir
láglaunafólk. Frá upphafi félags-
lega íbúðalánakerfisins árið 1929
hafa verið byggðar um 7500 félags-
legar íbúðir.
Á síðastliðnum ijórum árum hafa
verið veitt lán til um 2500 félags-
legra íbúða sem er nær þriðjungur
heildarstofns félagslegra íbúða.
Mikilvægt er að halda áfram þess-
ari uppbyggingu á næsta kjörtíma-
bili. Félagslegar íbúðir er leið til
að viðhalda séreignastefnu fyrir
alla - líka láglaunafólk.
Jóhanna Sigurðardóttir
Er hægt að hækka lágu launin?
„Fiskvinnslukonur sýndu það og sönnuöu að konur þora, geta og vilja,
þegar þær hvöttu til allsherjarverkfalls 20. mars sl...“
Fiskvinnslukonur sýndu það og
sönnuðu að konur þora, geta og
vilja, þegar þær hvöttu til verkfalls
20. mars síðastliöinn til að knýja á
um hækkun skattleysismarka fyrir
láglaunafólk. Þessi aðgerð kvenn-
anna vakti rækhega athygli á þeim
kjörum sem láglaunafólk býr við.
Af þessu tilefni boðaði Verkalýðs-
og sjómannafélag Gerðahrepps til
fundar með alþingismönnum,
frambjóöendum, fulltrúum verka-
lýðshreyfinga og fiskvinnslufólki.
Fundurinn var haldinn að kvöldi
20. mars í Sæborgu, nýju og glæsi-
legu húsi félagsins, í Garði. Mjög
góð mæting var, reyndar troðfullt
hús, sem sýnir að fólkið sjálft vill
taka þátt í baráttunni fyrir bættum
kjörum og er ef til vfil hætt að
treysta á verkalýðsforustuna í
þeim efnum.
Varpað var fram tvíþættri spurn-
ingu til þeirra sem sátu fyrir svör-
um. Spurningin var á þessa leið, -
af hveiju eru laun til fiskvinnslu-
fólks svo lág sem raun er á? Hve-
nær og hvernig er hægt að hækka
þau? Kristín Sigurðardóttir, full-
trúi Kvennalistans á staðnum, sem
skipar 2. sæti á framboðslista
Kvennalistans í Reykjaneskjör-
dæmi, var fyrst til að svara. Hún
sagði það með öllu óskiljanlegt að
nokkur launagreiðandi vogaði sér
að borga launþega sínum laun sem
væru undir. framfærslukostnaði.
Kristín ítrekaði stuðning Kvenna-
hstans við aðgerðir fiskvinnslu-
kvenna og skírskotaði til stefnu-
skrár Kvennalista þar sem meðal
annars kemur fram að eitt af aðal
baráttumálum hans er að dag-
vinnulaun skulu duga fyrir sóma-
samlegri framfærslu.
Það að ekki varð samkomulag um
hækkun lægstu launa í stjórnar-
myndunarviðræðum eftir síðustu
alþingiskosningar, varð einmitt til I
þess að Kvennalistinn tók ekki þátt
í ríkisstjórn síðasta kjörtímabil.
Kristín benti einnig á að Kvenna-
listinn vill að skattaþrepin séu tvö
og að persónuafsláttur hækki
Kjállariim
Ragnhildur
Eggertsdóttir
skipar 3. sæti Kvennalist-
ans i Reykjaneskjördæmi
þannig að skattleysismörk verði
miðuð við framfærslukostnað. Hér
má einnig benda á að Kvennalist-
inn vill að sérstakt tillit verði tekið
til framfærslukostnaðar barna
þannig að upp verði tekinn sérstak-
ur persónuafsláttur barna, sem for-
eldrar geti nýtt sér og aö felldur
verði niður virðisaukaskattur af
matvælum en hækkaöur á munað-
arvöru.
Enginn skilningur,
áhugi eða vilji
Á eftir Kristínu komu þeir svo
hver af öörum fulltrúar gömlu
flokkanna og verkalýðsforystunn-
ar - allt karlar - og gáfu sín svör
og útskýringar hver í kapp við ann-
an. Það var athyglisvert en um leið
sláandi að heyra hvernig þeir allir
upp til hópa, hver á sinn máta,
svöruðu án þess aö svara nokkru
og voguðu sér jafnvel að segja
þessu fólki, sem er með fjórum
sinnum lægri laun en þeir sjálfir
(þá er átt við fóst laun), að því mið-
ur væri það búið að sýna sig að
ekki væri hægt aö hækka lægstu
launin, því að þá færi sú launa-
hækkun upp allan launastigann.
Já, svona væri þetta nú bara og
hefði alltaf verið og ekkert við því
að gera. Undirrituð hafði á tilfinn-
ingunni, eftir að hafa hlustað á
þennan samkór, að það hefði verið
alveg nóg aö einn af þessum mönn-
um hefði talað fyrir þá alla, svo
hjartanlega voru þeir sammála.
Nákvæmlega þetta sama sögðu við-
semjendur Kvennalistans í stjórn-
armyndunarviðræðunum fyrir
fjórum árum síðan. - Maður veit
ekki hvort maður á að hlæja eða
gráta þegar við blasir annar eins
hroki og skilningsleysi á brauð-
striti verkafólks.
Fólk má þakka fyrir
það sem það hefur
Og þeir létu ekki þar við sitja
heldur héldu sínu striki óhikað og
minntu nú fólk á hvað það byggi
við gott heilbrigðis-, trygginga- og
skólakerfi, þetta allt ætti það að
vera þakklát fyrir. Rétt eins og þeir
sjálfir nytu ekki líka góðs af þess-
um þáttum. Og áfram héldu þeir
og minntu nú á láglaunabæturnar,
ekki mætti gleyma þeim, sem væru
heil 4,6% á 40.000 króna-launin og
1,5 eða 1,7% (undirrituð biðst vel-
virðingar á að vita ekki nákvæm-
lega prósentutöluna en sér reyndar
ekki að það breyti neinu í krónu-
tölu) á 50.000 króna launin. Þetta
eru heilar 1.480 krónur á lægri
launin og um það bil 750 eða 850
krónur á hærri launin. - Hvílík
ósvífni!
Ég verð að segja að mér fannst
fundargestir sýna ótrúlega mikla
þolinmæði með alþingismönnum
og fulltrúum verkalýðsforystunn-
ar, sem þarna sátu fyrir svörum,
að ganga hreinlega ekki út af fund-
inum (það hefði undirrituð gert og
nokkrir gerðu það reyndar) því að
það var augljóst mál að frá þeim
er engra breytinga að vænta. Þeir
líta einfaldlega á stöðu mála sem
óumbreytanlegt lögmál. Þarna
kom fram aldeilis ótrúlegt áhuga-
og skilningsleysi á kjörum lág-
launafólks.
Eru launakjör láglaunafólks
óumbreytanleg?
Nei! segir Kvennalistinn.
Skilaboðin til fólksins frá þessum
fulltrúum úrelts karlaveldis eru
einfaldlega þau að ekkert sé hægt
að gera til að hækka laun láglauna-
fólks. En það á að þakka fyrir það
sem það hefur, vera þolinmótt og
horfa bjartsýnt til framtíðarinnar
í von um meiri kaupmátt einhvern-
tímann. Það vefst nú talsvert fyrir
undirritaðri hvernig fólk á að sam-
eina þetta, að horfa bjartsýnt og
þolinmótt til framtíðarinnar á
launum sem ekki duga fyrir hálfri
framfærslu hvað þá meira.
Ef Kvennalistinn fær umboð frá
kjósendum eftir alþingiskosning-
arnar í vor, til að vinna að bættum
launakjörum láglaunafólks, sem að
stærstum hluta eru konur, þá mun-
um við vinna ötullega og heiðar-
lega að því að enginn launþegi þurfi
að sætta sig við laun sem eru und-
ir framfærslukostnaði. Við trúum
nefnilega að það sé hægt ef viljinn
er fyrir hendi.
Ragnhildur Eggertsdóttir
„Það að ekki varð samkomulag um
hækkun lægstu launa í stjórnarmynd-
unarviðræðum eftir síðustu alþingis-
kosningar, varð einmitt til þess að
Kvennalistinn tók ekki þátt í ríkis-
stjórn síðasta kjörtímabils.“