Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.1991, Blaðsíða 2

2
LAUGARDAGUR 8. JÚNÍ1991.
Fréttir
SMarverksmiðjur ríkisins:
Skuldir fyrirtækisins
eru rúmur milljarður í dag
Langtímalán Síldarverksmiðja
ríkisins 1986-1990
1200
1000
800
600
400
200

1111111
l!;|j:||||j|||||
iiijiS;

HHHflMHI
Loðnubrestur og miklar endurbyggingarframkvæmdir eru taldar aðal orsak-
ir fjárhagsvanda Síldarverksmiðja rikisins.
'85
'86
'87
'88
'89
'90 '91
Að sögn forraðamanna Síldarverk-
smiðja ríkisins myndu skuldir fyrir-
tækisins, ef það yrði tekið til gjald-
þrotaskipta í dag, nema rúmum
milljarði króna. Landsbankinn er
stærstur lánardrottna með 900 millj-
ónir að sögn SR. Sverrir Hermanns-
son bankastóri segir skuldirnar við
bankann hins vegar nema 1,2 millj-
örðum króna.
Af öðrum skuldum hafa 55 miiijón-
ir verið fengnar að láni hjá Fisk-
veiðasjóði, svo eru nokkrar minni
skuldir við ýmsa erlenda og innlenda
viðskiptamenn. Eignir verksmiðj-
unnar eru metnar á 3,4 milljarða
króna. Þau verðmæti eru að sjálf-
sögðu háð því hvort kaupandi finnst
að þeim svo að erfitt er aö gera sér
grein fyrir raunveruiegu verðmæti
eignanna.
Þurfa 800 milljónir I ár?
Að sögn Jóns Reynis Magnússonar,
framkvæmdastjóra SR, þarf fyrir-
tækið að fá milli 700 og 800 milljónir
á þessu ári ef á að auðnast að standa
við fjárskuldbindingar sem eru af-
borganir af lánum, viöskiptakröfur
og rekstur á verksmiðjunum til ára-
móta.
„Vandræðin hófust fyrir alvöru á
síðasta ári þegar lítiö veiddist af
loðnu. Reksturinn í dag er þvi að
mestu leyti á lánum sem eru fljót aö
vinda upp á sig þegar engar tekjur
koma,“ segir Jón.
Að sögn Friðriks Sophussonar fjár-
málaráðherra var í lok síðasta kjör-
tímabils samþykkt að ríkið myndi
lána SR 300 milljónir til að halda
rekstrinum gangandi út árið. Frá
þeim tíma hafa sjávarútvegsráðu-
neytið og fjármálaráðuneytið verið
að skoða stöðuna.
„Fyrirtækið þyrfti að létta af sér
500 milljónum um næstu áramót til
að eiga möguleika á að standa undir
sínum rekstri ef loðnuvertíðir verða
með svipuðu sniði og meðal loðnu-
vertíðir hafa verið síðstliðin 10 ár,“
segir Friðrik nú.
Hugsanlegt lögbrot
Fjárhagsvandræði verksmiðjanna
má að stærstum hluta rekja til loðnu-
brests á síðastliönum tveimur árum,
svo og þess að farið var út í mjög
umfangsmiklar endurbætur á verk-
smiðjum fyrirtækisins á síðasta ára-
tug.
í lögum um Síldarverksmiðjur rík-
isins frá 1938 segir: Verksmiðju-
stjórninni er óheimilt, án samþykkt-
ar Alþingis, að auka við verksmiðj-
umar nýjum vélum og tækjum um-
fram það sem nauðsynlegt er til að
tryggja öruggan og hagfelidan rekst-
ur vinnutækja sem fyrir eru“. Ekki
Fréttaljós:
Jóhanna Margrét
Einarsdóttir
var farið út í að leita samþykkis Al-
þingis varðandi endurbyggingu
verksmiðjanna og engin krafa kom
fram um það af hendi Landsbankans.
„Þetta er kannski ekki alltaf borið
undir Alþingi. Landsbankinn hefur
gert sér það að góöu til að veita okk-
ur lán að fá undirskrift tveggja ráðu-
neyta, sjávarútvegsráðuneytisins
sem fær samþykki fjármálaráðu-
neytis. Þannig hefur þetta virkað i
sambandi við okkar fjárfestingar,"
segir Jón Reynir.
Menn greinir nú á um hvort ekki
hafi verið brotin lög þar sem ekki var
leitað samþykkis Alþingis varðandi
hinar stórfelldu endurbætur á verk-
smiðjunum.
Endurbyggingin hófst á Siglufirði
árið 1985. Þar var verksmiðjan end-
urbætt fyrir um 280 milljónir króna
á verðlagi þess árs. Á Raufarhöfn var
hafist handa við viðgerðir á verk-
smiðjunni árið 1988 og á verðlagi
þess tíma kostuðu endurbæturnar
um 150 milljónir. Seyðisfjarðarverk-
smiðjan var endurbætt nánast frá
grunni á síðasta ári og kostuðu fram-
kvæmdimar 525 milljónir króna. í
kjölfarið varð loðnubrestur sem þýð-
ir að nær engar tekjur komu inn til
að mæta kostnaöinum.
Afkastageta þessara þriggja verk-
smiðja samanlagt er í kringum 3.600
tonn á sólarhring. Að jafnaöi hafa 120
til 130 manns unnið hjá Síldarverk-
smiðjum ríkisins. Þeim var öllum
sagt upp um áramótin og nú era ein-
ungis um 46 manns í vinnu hjá verk-
smiðjunum.
Bestu verksmiðjur
á landinu
Að sögn Þorsteins Gíslasonar,
stjórnarformanns SR, er ekki um að
ræða ofíjárfestingu í endurbyggingu
verksmiðjanna.
„Vandinn er til kominn vegna
loðnubrests á undanfórnum tveimur
árum. Punktur," segir Þorsteinn.
„Það er ekki á valdi stjómmála-
manna eða þeirra sem eiga að stjórna
slíkum fyrirtækjum að stjórna hvort
einhver loðna veiðist eða ekki.“
- Því er haldið fram að þið hafið
veriö mjög fjárfestingarglaðir á und-
anfornum árum og gengið í að endur-
byggja verksmiðjumar á stuttum
tíma.
„Já, með góðum árangri. í dag
stöndum við uppi með þrjár bestu
loðnuverksmiðjur landsins. Annað-
hvort var að loka verksmiðjunum
eða endurbyggja þær. Við vildum
ekki vera að tjasla við þetta til stutts
tíma heldur var það gert á þann hátt
að við stöndum uppi með þrjár bestu
verksmiðjurnar," segir Þorsteinn.
Jón Reynir Magnússon, fram-
kvæmdastjóri SR, segir hins vegar
að það megi segja að þetta hafi verið
offjárfesting að vissu marki á meðan
ekkert aflaðist.
„Á hinn bóginn er erfitt að setja
niður einn punkt í þessu máli. Ef
ekkert hráefni kemur í verksmiðj-
urnar fáum við engar tekjur og þar
hggur vandinn. í dag er staðan sú
aö við erum með allt of mikla af-
kastagetu í landi og á sjó miðað við
þann afla sem er til skiptanna."
- - Hefði ekki verið eðlilegt að loka
einhverri af þessum þremur verk-
smiðjum?
„Það getur vel verið. Það verður
hins vegar ekki gert eins og aö loka
einhverri tuskubúð uppi á Lauga-
vegi. Því þetta eru stór atvinnufyrir-
tæki í þeim sveitarfélögum sem þau
eru rekin. Þetta er bæði háð lands-
málapólitík og hreppapólitík hvort
eigi að taka slíkar ákvarðanir."
Hvað er til ráða?
„Ef takast á að forða fyrirtækinu frá
gjaldþroti þarf að skuldbreyta lánum
og fá nýtt fjármagn inn í fyrirtæk-
ið,“ segir Jón Reynir
„Eigandi fyrirtækisins, sem er rík-
iö, hefur aldrei lagt neinn pening í
SR. Að vísu var það byggt upp á lán-
um sem voru á ábyrgð ríkissjóðs sem
fyrirtækið greiddi svo sjálft niður.
Við höfum borgað okkar skuldir og
svo framvegis. Okkur finnst því að
það mætti skoða það aö aðstoða fyrir-
tækið.“
Þaö er hins vegar mjög óljóst hvort
verksmiðjunum verður bjargaö frá
gjaldþroti því Friðrik Sophusson
fiármálaráðherra hefur ítrekað lýst
því yfir að það sé ekki óeðlilegt að
setja fyrirtækið í gjaldþrot. Þar með
mun almenmngur í landinu greiöa
tapið.
Iðnaðarráðherra bauð körfuboltamönnum til stórveislu flórum dögum fyrir kosningar:
Ráðuneytið greiddi reikninginn
Jón Sigurðsson iönaðarráðherra
bauð körfuboltaliðum Keflavíkur og
Njarðvíkur til veislu í Flughótelinu
i Keflavík 17. apríl í vor. Það gerðist
eftir úrslitaleik liðanna á íslands-
mótinu í körfuknattleik þar syðra og
voru þá aðeins fiórir dagar til kosn-
inga. Reikningurinn var sendur jön-
aðarráðuneytinu.
Til veislunnar var boðið eiginkon-
um leikmanna og fleiri er tengjast
umræddum hðum, ahs 60-70 manns.
Boðið var upp á þrírétta máltíð með
hvítvíni og rauðvíni. Þá var boðið
upp á koníak og kaffi eftir matinn.
Reikningurinn, um 500 þúsund krón-
ur, var greiddur af iðnaðarráðuneyt-
inu.
íþróttir heyra undir menntamála-
ráðuneytið og uppákomur sem þess-
ar yfirleitt á þess snærum. Sam-
kvæmt heimildum DV sóttist iðnað-
arráðherra sérstaklega eftir því að
vera viðstaddur verðlaunaaíhend-
Jón Sigurósson iðnaðarráðherra við verðlaunaafhendinguna f Njarðvik í
vor. DV-mynd GS
inguna í íþróttahúsinu í Njarðvík og
bauð síðan til veislunnar.
Að sögn sjónarvotta, sem DV hefur
rætt við, þótti þeim meira en nóg um
veislufóngin og viðhöfðu orð eins og
bruðl og óþarfa lúxus. Þótti viömæl-
endum DV heldur geyst farið á
kostnað skattborgaranna, sérstak-
lega í ljósi þess að kosningar voru
eftir fióra daga og ráðherrann í fram-
boði í kjördæminu.
„Ráðherrann flutti ræðu og þar var
ekki alveg laust við kosningalyktina
enda titringur í mönnum svo stuttu
fyrir kosnnigar," sagði einn viðmæl-
enda DV úr veislunni.
Eftir úrslitaleikinn í körfuboltan-
um í fyrra, þegar KR-ingar urðu ís-
landsmeistarar eftir viðureign' við
Keflvikinga í íþróttahúsinu á Sel-
tjamarnesi, var engin veisla á vegum
opinberra aðila haldin. Héldu KR-
ingar sigurveislu á eigin kostnað.
Ekki náðist í Jón Sigurðsson vegna
þessa en hann er í fríi í útlöndum.
Hins vegár náðist í Guðmund Einars-
son, aðstoðarmann Jóns.
„Eg þykist vita að þetta boð hafi
annað hvort ráðuneyta Jóns greitt
en þetta er sams konar gestrisni og
ráðuneytin viðhafa iðulega. Meðan
ég hef verið hér hefur verið boðið í
svipuð boð, th dæmis fyrir hand-
boltahð, í tengslum við úrshtaleiki
eða heimsóknir erlendra hða. Þetta
dreifist nokkuð á ráðuneytin þar sem
gestgjafahlutverkið í kringum
íþróttahreyfinguna er stærra en í
kringum aðrar hreyfingar. Það er
ekki óvanalegt að í Reykjavik sé boð-
iö til móttöku í framhaldi af sérstök-
um kappleikjum sem þar fara fram.
Þetta er ekki hlutur sem ráðuneytin
sækjast eftir heldur er þetta hluti af
gestgjafahlutverki hins opinbera,
hvað sem mönnum kann að sýnast
um það. Það er rangt og ekki réttlátt
gagnvart íþróttamönnunum á Suð-
urnesjum að láta það bitna á þeim
og gera það tortryggilegt að þeirra
leik skyldi bera upp svo stuttu fyrir
kosningar. Þeir eiga að geta notið
svipaðrar gestrisni af hálfu hins op-
inbera og félagar þeirra í öðrum hð-
um hafa örugglega gert. Þaö er htið
gert úr því fólki ef gefið er í skyn að
hægt sé að kaupa velvild þess á þenn-
an hátt,“ sagði Guðmundur við DV.
-hlh