Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.1991, Blaðsíða 4

4
LAUGARDAGUR 8. JÚNÍ 1991.
Fréttir
- DV-mynd Hanna
Olafur G. Einarsson menntamálaráðherra:
Ríkisskólarnir hafa
gott af að fá samkeppni
Muntu halda kröfum um breyting-
ar á útlánareglum Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna, LÍN, sem
leiða eiga til 300 milljóna króna
sparnaðar, til streitu?
Já. Ég óskaði eftir því við stjórn
Lánasjóðsins að hún breytti út-
lánareglum ef mögulegt væri til að
ná þessu markmiði. Þetta markmiö
þarf að nást á fjárlagaárinu 1991
en við tölum alltaf um fjárlagaárið
en námsmenn um námsáriö. Á
næsta ári þurfum við að sjálfsögðu
einnig að ná þessari íjárþörf niður.
Mín ákvörðun er því aö endur-
skoða lögin um LÍN þannig að nýtt
frumvarp verði lagt fyrir þingið í
haust. Ég óska eftir að nefnd, sem
fjalla á um breytingarnar, skili til-
lögum sínum fyrir 1. september.
Þá mun ég hafa samband og sem
best samráð við námsmenn. Ég
mun ekki leggja fram neitt frum-
varp fyrr en þeir hafa fengiö tæki-
færi til aö tjá sig um þær hugmynd-
ir sem þar kunna að vera uppi.
Framlög fjárveitingarvaldsins til
Lánasjóðsins voru 1730 milljónir á
íjárlögum þessa árs. Ef við breyt-
um ekki útlánareglum stefnir í að
framlag til sjóðsins á næsta ári
verði allt að 3 milljarðar króna. Ég
hef ekki trú á að Alþingi sé bjóð-
andi upp á slíkt.
Hveijar eru meginbreytingarnar
sem þú leggur áherslu á við endur-
skoðun laga um Lánasjóðinn?
Úthlutunarreglur sjóðsins eru
um margt óheppilegar þar sem þær
bjóða sumar hveijar upp á að menn
séu að notfæra sér smugur sem er
varla siðlegt að gera. Við getum
tekið dæmi af einstaklingi sem býr
í foreldrahúsum og fær ekki lán
eins og hann sé leigjandi. Þetta
hefur orðið til þess að alls konar
málamyndagemingar um húsa-
leigu, sem ekki eiga sér neina stoð
í veruleikanum, eiga sér stað. Regl-
ur sem bjóða upp á svona kúnstir
vil ég ekki hafa. Annað varðar
námsframvinduna. Þar vil ég setja
strangari skorður en þó hafa svig-
rúm sem gerir ráö fyrir veikindum,
félagsstörfum og slíku. Þá má
nefna hámark á lán vegna skóla-
gjalda. Það hafa komið fram hug-
myndir um aö takmarka lán vegna
skólagjalda við 27 þúsund dollara
yflr námstímann allan en i ein-
staka tilvikum eru skólar að krefj-
ast 25 þúsund dollara fyrir árið.
Þegar lánað er fyrir slíkum upp-
hæðum erum við að tala um lán
sem aldrei verða endurgreidd. Ég
vil frekar taka upp styrkjakerfi
samhliða lánum. Sérstakir styrkir
til greiðslu skólagajalda koma til
greina. Veiting þeirra yrði á hönd-
um stjórnar Lánasjóðsins. Sjálf-
taka styrkja er ósiðleg.
Þú hefur boðað endurskoðun ný-
samþykktra grunnskólalaga. í
hverju er sú endurskoðun fólgin?
Minn flokkur styddi lögin í lok
þingsins vegna þess að við komum
ýmsum breytingum fram. En það
vantar alveg framkvæmda- og fjár-
mögnunarþætti inn í þessa löggjöf.
Ég vil ná nánu sambandi við Sam-
band sveitarfélaga vegna gunn-
skólalaganna. Það er mikill kostn-
aöur því fylgjandi að ná markmið-
um grunnskólalaganna og full ein-
falt fyrir löggjafarvaldið að segja:
Svona ætlum við að gera þetta og
þið borgið án þess að fá nýja tekju-
stofna. Þar þarf að athuga hvort
gerlegt sé að ná ýmsum góðum
markmiðum grunnskólalaganna
en í þinglok var nánast ekkert sam-
starf haft við sveitarfélögin um þau
mál.
Samfelldur skóladagur og einset-
inn skóli eru gömul baráttumál. í
nýjum grunnskólalögum segir að
þeim verði framfylgt á næstu árum.
Verður það gert á kjörtimabilinu?
Þetta þýðir að fjölga þarf kennur-
um mjög verulega. Það kostar ekki
einungis mikið fé heldur búum við
við alvarlegan kennaraskort, sér-
staklega í dreifbýlinu.
Hvar ætlar þú að spara i skólakerf-
inu?
Það þarf að fara ofan í alla rekstr-
arþætti ráðuneytanna. Við verðum
að hafa í huga að eins og ástandið
er í ríkisfjármálum verðum við að
fresta ýmsu af því sem við vildum
gjarnan sjá framkvæmt sem allra
fyrst.
Muntu beita þér fyrir meiri einka-
væðingu í skólakerfinu, fleiri
einkaskólum?
„Einkavæðing" á fullan rétt á sér
í skólakerfinu. Ég mótmæli hins
Yfirheyrsla
Haukur L. Hauksson
vegar alveg að einkaskólar muni
hafa í för með sér eitthvert val á
nemendum þannig að einungis
nemendur vel stæðra foreldra
komist í þá. Slíkir skólar munu
stuðla að samkeppni sem ríkisskól-
amir hafa gott af.
í nýjum lögum og reglum um skóla-
starf eru gerðar auknar kröfur til
kennara i starfi. Kennarar vilja að
þessar auknu kröfur komi fram í
hærri launum. Hvernig munt þú
taka á þeim málum?
Samningar við opinbera starfs-
menn era ekki beint á mínu borði.
Launamál kennara era áhyggju-
efni út af fyrir sig og ég skil vel
þeirra kjarabaráttu. Ég á enga ein-
falda lausn á þessu máli og staðan
til samninga er mjög þröng.
Finnst þér eðlilegt að foreldrar taki
þátt í pappirskostnaði skólanna
með greiðslu svokallaðs pappírs-
gjalds?
Ég sé ekkert sem mælir gegn því
að það sé greiddur sérstakur kostn-
aður við hina ýmsu þjónustu sem
veitt er. Þetta er ein leið til aö halda
niðri skattheimtunni þar sem þeir
borga fyrir þjónustuna sem njóta
hennar. En auðvitað þarf þama að
vera hóf á.
Muntu beita þér fyrir því að virðis-
aukaskattur af islenskri tónlist
verði afnuminn?
Við eram með þetta mál sérstak-
lega til athugunar í ráðuneytinu.
Þama þarf að verða breyting á.
Forveri þinn í starfi setti á laggirn-
ar nefnd til að selja íslenska menn-
ingu og popptónlist erlendis. Held-
ur starfsemi þeirrar nefndar
áfram?
Það hafði verið geíinn ákveðinn
ádráttur um fjárstyrk í þessu skyni
og ég á eftir að fara sérstaklega
ofan í það mál. Ég er hér ekki sér-
staklega til að svíkja loforð forvera
míns. Orð skulu standa og halda
skal gerða samninga. Ég gæti vel
hugsað mér að hafa annað form á
þessari markaðssetningu, vil hafa
afskipti ráðuneytis og ráðherra í
lágmarki.
Verður byggingu Þjóðarbókhlöð-
unnar lokið á kjörtímabilinu eða
fer eignaskattsaukinn, sem lagður
var á vegna byggingar hennar,
áfram í ríkishítina?
Það er raunalegt að á hveiju ári
hefur stór hluti þessa skatts runnið
beint í ríkissjóð. Nú er þessi skattur
orðinn fastur og á féð að renna til
viðhalds ýmissa opinberra bygg-
inga. Þjóðarbókhlaðan á þó að hafa
algeran forgang að þessum skatti
þar til hún verður fullgerð. Sam-
kvæmt tímaáætlun á byggingu
Þjóðarbókhlöðu að vera lokið 1994.
Bygging hennar var ákveðin 1974
og lágmark að 20 árum síðar verði
þessu verki lokið.
Miklar og kostnaðarsamar við-
gerðir þurfa að fara fram á Þjóð-
minjasafninu sem er hriplekt. Hve-
nær fara þær framk væmdir af stað?
Það er verið að vinna í málinu
með íjármálaráöuneytinu en ég get
ekki sagt hver niðurstaöan verður.
Það vantar gífurlega íjármuni til
þessa en ekki verður undan því
vikist að laga húsið.
Framkvæmdum við endurbygg-
ingu Þjóðlekhússins er langt frá því
lokið. Verður fé sett í þær fram-
kvæmdir á næstunni?
Það liggur ekki önnur ákvörðun
fyrir en aö leggja fram 250 milljón-
ir umfram það sem fjárlög ákváðu
á þessu ári. Það veröur gert með
fjáraukalögum í haust. Um frekara
framhald get ég ekki sagt nú.
SS-húsið í Laugarnesi var keypt
undir listaháskóla. Hvenær mun
hann taka til starfa?
Því get ég ekki svarað. Frumvarp
um hstaháskóla liggur í ráðuneyt-
inu og verður allt endurskoðað.
Það er enn spurning hvort sérstak-
ur listaháskóli verður stofnaöur
eða hvort um verði að ræða deild
innan Háskólans. Ég mun meta
þetta sérstaklega fyrir haustþingið.
Það er áhugamál að koma húsinu
í gagnið en það kostar hálfan millj-
arð króna. Fyrir því var ekki séð
við kaupin og lausn þess verkefnis
bíður þessarar ríkisstjórnar eins
og svo margt fleira.
Ætlarðu að selja rás 2?
Nei. Landsfundur Sjálftæöis-
flokksins ályktaði aldrei að selja
rás 2 heldur að athugað yrði hvort
fela mætti öðrum en Ríkisútvarp-
inu rekstur rásar 2. Á þessu tvennu
er reginmunur. Annars er það mál
ekki forgangsmál hjá mér.
Muntu afturkalla einhverjar af
ákvörðunum forvera þíns frá síð-
ustu dögum fyrri rikisstjórnar?
Nei. Ég hef einungis afurkallað
skipan í nefnd sem í raun ekki var
til. Gerðir Svavars síðustu dagana
voru ekki vafasamar út frá laga-
legu eða siöferðilegu sjónarmiöi
eins og þær gerðir sem dómsmála-
ráðherrann stóð frammi fyrir. En
ég er óánægður með að allir sjóðir,
sem ráöuneytiö ráðstafar, upp á
nokkra tugi milljóna, skyldu vera
tómir þegar ég kom í ráðuneytið.
Það var búið að þurrka alla þessa
sjóði upp og því lokið 29. og 30.
apríl, tvo síðustu lífdaga fyrrver-
andi ríkisstjómar. Þetta er óþægi-
lega þröng staöa fyrir viðtakandi
ráðherra.