Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1991, Blaðsíða 2

2
FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 1991.
Fréttir
Islensk fjölskylda og EES
Neytendavernd
Neytendavernd mun
stóraukast. Aukinn
réttur gagnvart fram-
leiðendum.
| Bankar Dómstólar || Ufeyrisréftindi Sjúkrahús Erlend búseta
Algjört frelsi. Hægt að skipta beint við hvaða erlenda banka sem er innan EES. Áfram íslensk lög |*|1 á íslandi. Hæsti- réttur íslands æðsta dómsvald. 1/P Lífeyrisréttindi verða færanleg iTrx flytjistfjölskyld- riUjan á milli landa. Þjónustan er tryggð. Samstarf trygginga- stofnana einstakra ríkja um greiðslur. Búseturéttur erlend- is kemur ekki sjálf- krafa heldurfæst hann með atvinnu- leyfi.
Mun strangari reglur
varðandi holræsa- og
skolpmál. Öskuhaugar
einnig með strangari
reglur.
Ekki innflutningur á
landbúnaðarvörum
eins og kjöti og mjólk.
ísland eina ríkið með
þessa reglu.
Jafn aðgangur að skól-
um á við innfædda.
Hægt að krefjast hærri
skólagjalda af íslend-
ingum.
Atvinna
íslendingar fá sjálfkrafa
atvinnuleyfi erlendis svo
framarlega sem-einhver
vill ráða þá i vinnu.
| Tryggingar Ökuskírteini | Flugfélög ]
Ekkert til fyrirstöðu að n tryggja bílinn eða húsið hjá erlendu trygginga- \\ félagi vilji það á annað borð tryggja. Ekki samræmd evrópsk ökuskírteini. Náðistekki inn í samninginn vegna tímaleysis. Tekin upp síðar. Erlend flugfélög ekki í innanlandsflugi, að minnsta kosti fyrst um sinn. Aukið frelsi í milliríkjaflugi.
Húsnæóislán
Hægt að sækja um hús-
næðislán erlendis svo
framarlega sem erlenda
lánastofnunin viðurkennir
veðhæfni.
DVJRJ
íslensk flölskylda og evrópskt efnahagssvæði:
Þetta er það praktíska
Það eru margir praktískir hlutir
sem breytast hjá íslenskum fjöl-
skyldum árið 1993 þegar evrópskt
efnahagssvæði, EES, tekur gildi.
Kannski verður heimilisbíllinn
tryggður hjá ítölsku tryggingafélagi,
húsnæðislánið veröur hugsanlega
frá banka í Danmörku og börnin,
sem eru við nám í Englandi, geta
unnið með náminu án þess að um
svarta vinnu sé að ræða. Lítum á
praktísku hlutina fyrir íslenska íjöl-
skyldu eftir að evrópskt efnahags-
svæöi tekur gildi.
Búseta erlendis
Búseturétturinn erlendis fyrir is-
lensku fjölskylduna kemur ekki
sjálfkrafa innan evrópska efnahags-
svæðisins. Ef fyrirvinnur fjölskyld-
unnar fá hins vegar atvinnuleyfi er-
lendis kemur rétturinn til búsetu
sjálfkrafa.
íslendingur úti, sem hefur ekki
fengið neina vinnu, er ekki í námi
og getur ekki sýnt yfirvöldum fram
á fjárhagslega aíkomu, getur átt á
hættu að verða vísað úr landi, alveg
eins og útlendingar geta ekki sest að
á íslandi án atvinnu.
Skólar erlendis
Aðildarríkin nítján, sem standa að
EES, hafa skuldbundið sig til að
greiða fyrir jöfnum aögangi að skól-
unum. Þetta þýðir að íslendingur,
sem hyggur á nám erlendis, hefur
jafnan rétt og nemendur annarra
landa til náms erlendis. Aðgangur-
inn og viðurkenning prófskírteina er
því á jafnréttisgrundvelli.
Samningurinn um EES tryggir
hins vegar ekki að íslendingar sleppi
við skólagjöld erlendis. í Bretlandi
og Belgíu eru helst borguð skóla-
gjöld. Það er hægt aö krefjast hærri
skólagjalda af íslendingum en inn-
fæddum.
Atvinna
EES-samningurinn tryggir að ís-
lendingar geti fengið atvinnuleyfi á
svæðinu svo framarlega sem einhver
vill ráða þá í vinnu. Sé auglýst starf
erlendis geta íslendingar sótt um.
Það breytist hins vegar ekki að það
er atvinnurekandinn sem setur skil-
yrði, eins og um menntun, reynslu
og hæfni.
Húsnæðislán
Fjölskylduíöðurnum í dæminu
okkar dettur eitt kvöldið í hug að
sækja um húsnæðislán í erlendri
lánastofnun, til dæmis í Danmörku,
vegna þess að hann unir ekki ís-
lenska húsnæðiskerfinu. Ekkert er
til fyrirstööu að sækja um.
Ef danska lánastofnunin treystir á
veð íslendingsins og vill lána honum
fær hann lánið. Einhver aukakostn-
aöur gæti fylgt vegna kostnaður er-
lendu lánastofnunarinnar við að
meta lánshæfni.
Mörg flugfélög
Samkvæmt EES-samningnum er
fyrst og fremst rætt um aukið frelsi
í milhríkjaflugi en ekki innanlands-
flugi. íslenska íjölskyldan á því
væntanlega ekki eftir að fljúga með
erlendum flugfélögum frá Reykjavík
til Akureyrar, að minnsta kosti ekki
fyrst um sinn.
Það sem breytist fyrst og fremst í
fluginu er að flugfélög mega fljúga
áætlunarflug til allra landa innan
svæðisins, svo fremi sem rými er á
flugvöllum. Þannig mega Flugleiðir
ekki fljúga á milli tveggja staða innan
Þýskalands.
Fréttaljós
Jón G. Hauksson
Bílatryggingar
Fjölskyldan er óánægö með ís-
lensku tryggingafélögin. Ekkert er
því til fyrirstöðu að hringja út og
tryggja bílinn hjá erlendum trygg-
ingafélögum vilji þau á annað þorð
tryggja hann.
Ökuskírteini
Samræmd evrópsk ökuskírteini
eru ekki á hstanum samkvæmt
samningnum um evrópska efnahags-
svæðið. Unnið er að málinu. Hug-
myndin er að hafa samræmda öku-
skírteiniö sem htla sex síðna bók þar
sem umferðarlagabrot viðkomandi
eru 'skráð inn á.
Ekki landbúnaðarvörur
íslendingum tókst algerlega að
verjast kröfum Evrópubandalagsins
um innflutning á landbúnaðarvörum
til íslands. Landbúnaðarvörur eins
og kjöt, mjólk, létt og laggott, ísgerð-
arefni og fleira eru utan við samning-
inn hvað íslendinga eina snertir.
Hins vegar er fullt frelsi á mhh hinna
18 þjóðanna í viðskiptum með land-
búnaöarvörur. EES-samningurinn
breytir því litlu um mataræði Islend-
inga frá því sem nú er.
Mengun
EB er með mun strangari reglur
um mengunarvarnir en íslendingar,
eins og varðandi holræsi, skolp og
öskuhauga. Þar munum við íslend-
ingar þurfa að taka upp strangari
reglur og gæta meira hreinlætis við
strendur landsins. Strangari reglur
eru hins vegar á íslandi varöandi
mengun af bílum en hjá bandalaginu
vegna bandarískra staðla hér á landi.
Bjóm
íslenskir garðyrkjubændur eru
mjög verndaðir í samningum. Ekki
fæst innflutningur á blómum nema
að mjög takmörkuðu leyti. Aðeins
veröur leyft að flytja inn nellikkur
frá EES-svæðinu á tímabilinu 1. des-
ember til 30. apríl ásamt ijórum sölu-
htlum blómum.
Neytendavernd
Neytendavernd á íslandi mun stór-
aukast. Þegar íjölskyldan kaupir
vörur á hún miklu meiri rétt gagn-
vart framleiðandanum en sam-
kvæmt því sem nú er á íslandi.
Bankar
Algert frelsi verður í bankamálum.
Fjölskyldan getur skipt viö hvaða
banka sem er erlendis svo framar-
lega sem bankinn vill hafa hana sem
viöskiptavin. Öll viðskipti verða hins
vegar skráð vegna samstarfs við
skattaeftirlit.
Dómstólar
EES-dómstóllinn snertir einstakl-
inga ekki svo mikið. Hann dæmir
fyrst og fremst í deiluatriðum sem
koma upp á milli ríkjanna og ein-
göngu vegna brota á túlkun ákvæða
í samningnum. Eftir sem áður verða
íslensk lög á íslandi með Hæstarétt
íslands sem æðsta dómstól.
Lífeyrisréttindi
Lífeyrisréttindi verða færanleg.
Búi fjölskyldan til dæmis í Þýska-
landi í tíu ár og borgi þar lífeyris-
greiðslur flytjast öll áunnin réttindi
til íslands flytji fjölskyldan heim.
Sjúkrahús
Þjónustan er trygg gagnvart ís-
lendingum á sjúkrahúsum á svæð-
inu. Aðalspurning er um færslur og
samstarf tryggingastofnana í ein-
stökum ríkjum varðandi greiöslur.