Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1991, Blaðsíða 14

Pt
14
FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 1991.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91 >27022 - FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Nýtt fordæmi í Madrid?
Samkvæmt alþjóðalögum er hernámsríki óheimilt að
reka íbúa af hernumdum svæðum og ennfremur er því
óheimilt að nema land á shkum svæðum. Á hernumdum
svæðum Palestínu hefur Ísraelsríki brotið báðar þessar
lagagreinar, síðari lagagreinina mjög gróflega.
Æskilegt er, að þessi staðreynd verði í sviðsljósi í
tengslum við friðarráðstefnu Miðausturlanda, sem
Bandaríkin hafa með stuðningi Sovétríkja boðað til í
Madrid á Spáni. Einnig er mikilvægt, að tækifærið verði
notað til að minna á hryðjuverk ísraels í Palestínu.
Framferði Ísraelsríkis á hernumdum svæðum Palest-
ínu má ekki verða að fordæmi annars staðar, þar sem
hliðstæð vandamál geta magnazt vegna þjóðernis- eða
trúardeilna, svo sem á þeim svæðum, sem við höfum
lengi þekkt undir nöfnunum Sovétríkin og Júgóslavía.
Rússneskir og serbneskir yfirgangsmenn fylgjast vel
með gangi mála. Ráðamenn í Rússlandi hafa gert tilkall
til landsvæða í öðrum löndum, þar sem Rússar búa, svo
sem í Úkraínu. Vegna hneykslunar að vestan hefur
þessi krafa verið látin niður falla að sinni.
Serbía hefur komizt upp með að reyna landvinninga
í Króatíu, á þeim forsendum, að þar búi mikið af Serb-
um. Ráðamenn Vesturlanda hafa reynt að benda Serb-
um á, að þeir komist ekki upp með þetta, en Serbíufor-
seti og sambandsher Júgóslavíu ekki viljað trúa.
Stefna Serbíuforseta og Júgóslavíuhers er að hrekja
Króata burt af hernumdu svæðunum, svo að þar séu
Serbar einir eftir. Ætlunin er að neyða Vestur-Evrópu
til að sætta sig við orðinn hlut, þegar setzt verður í al-
vöru við samningaborð að loknum landvinningum.
Meðal ríkja heims er mikil andstaða við tilraunir af
þessu tagi til að breyta landamærum, hvort sem það eru
ytri landamæri eða innri landamæri í ríkjasambandi.
Sem dæmi má nefna, að ríkjum Rómönsku Ameríku
hefur að mestu tekizt að útrýma landamæraerjum.
Þótt Afríka hafi lengi verið eitt mesta ófriðarbæli
heims, hefur verið þar nokkuð góð samstaða um, að
landamæri séu heilög. Undantekningar á því hafa verið
fáar og ekki náð fram að ganga. Dæmi um það er mis-
heppnuð tilraun Líbýu til þenjast til suðurs.
Israelsríki hefur tekizt að nema land á hernumdum
svæðum í Palestínu í skjóh Bandaríkjanna, þrátt fyrir
alþjóðalög og alþjóðahefðir. Þetta hefur stuðlað að rétt-
mætri einangrun ríkisins á alþjóðavettvangi og valdið
Bandaríkjunum erfiðleikum í vestrænni samvinnu.
Um langt skeið hafa Bandaríkin haldið Ísraelsríki
íjárhagslega á floti. Þau hafa líka að meira eða minna
leyti kostað flutning fólks frá Sovétríkjunum til ísraels.
Þessir flármunir hafa að hluta, beint og óbeint, verið
notaðir til ísraelsks landnáms á hernumdu svæðunum.
Palestínumenn eiga undir högg að sækja vegna stuðn-
ings þeirra við Saddam Hussein íraksforseta. Þeir verða
látnir gjalda þess á friðarfundunum í Madrid, þar sem
yfirvöld í mörgum arabaríkjum eru meira á móti stjórn
Saddams Hussein en þau eru á móti stjórninni í ísrael.
Þess vegna eru horfur á, að alþjóðalög og alþjóðahefð-
ir nái ekki fram að ganga á fundunum í Madrid. Það
mun draga úr gildi slíkra laga og hefða og hafa slæm
áhrif á alla þá sem áhuga hafa á að beita hryðjuverkum
og ofbeldi til útþenslu í stíl ísraels í Palestínu.
Bandaríkin, betlandi Sovétríki, ísrael og örfá ólýð-
ræðisleg arabaríki eru ekki réttir aðilar til að rjúfa lög
og staðfesta árangur af yfirgangi ísraels í Palestínu.
Jónas Kristjánsson
,Sú kynslóð sem nú er að vaxa úr grasi lætur sig leiðtoga litlu skipta
Nýttbtað-
betriblöð?
Það fer ekki hjá því að hjartað í
gömlum blaðamanni kippist örlítið
við þegar minnst er á að til standi
að gefa út nýtt og óháð dagblað hér
á landi. Um það bil þriðjungur ald-
ar er hðinn síðan sá er þetta ritar
hóf störf á dagblaði, og þótt viðstað-
an væri ekki ýkja löng né heldur
að hann hafi skilið eftir sig spor á
þeim flóum þá réðu örlögin því að
um nokkurt skeið vann ég við Rík-
isútvarpið þannig að fjölmiðlun og
ýmislegt í tengslum við hana hefur
verið mér hugstætt um langa hríð.
Nýtt blað, óháð, fullt af forvitnilegu
efni og spennandi hugmyndum,
blað sem túlkar þennan síbreyti-
lega veruleika sem við köllum nú-
tíma og færir okkur hér norður á
hjara veraldar andblæ frjórra hug-
mynda, nýtískulegra skoðana og
nýrra sanninda í hst og vísindum.
En spurningar vakna: Hvað er
óháð blað? Hvernig á blað að flytja
allar skoðanir eins og sumir vænta
að það geri? Hvers konar blað er
það?
Fjölbreytt blað
Allir hafa skoðun á því hvernig
dagblað á að vera. Og þær skoðanir
eru jafnmargar þeim sem lesa blöð.
Góð blöð eru nefnilega fyrst og
fremst fjölbreytt. Þar er að finna
mismunandi þætti og upplýsingar
fyrir áhugafólk um margbreytileg
viðfangsefni. í slíku blaði eru frétt-
ir af innlendum og erlendum vett-
vangi og þær fréttir eiga aö vera
ítarlegar og lýsandi en síðan eiga
fróðir menn og góðviljaðir að túlka
þá viðburði sem sagt er frá í frétt-
um, setja viðburði hðandi stundar
i samhengi. í dagblaðinu eiga að
vera allar þær almennu upplýs-
ingar sem koma sér vel fyrir hinn
almenna lesanda: dagskrár fjöl-
miðlanna, læknavaktir, apótek,
sfökkvilið og lögregla og ótaf margt
annað sem við lesendurnir þurfum
á að hafda í daglegu basli okkar.
Þetta er auðvitaö hugsýn ein,
hugmynd um dagblaðið eins og ég
vildi hafa það. Svo eru aðrir sem
vifja hafa blaðið aflt öðruvísi,
kannski gagnrýnið og leitandi uppi
aht það sem miður fer hjá einstakl-
ingum og stofnunum, blaðið sem
hinn hneykslaöa siðapostufa sem
sér hið ifla skjóta upp kohinum í
hverju skoti. Eöa þá að blaðið eigi
að sýna fram á sphlt póhtísk kerfi
og boða framtíðarríkið þar sem fag-
urt mannfíf er skipufagt að ofan af
hinum skynsömu, úrvafi mann-
kyns.
Svona mætti lengi hafda áfram.
Þegar aht kemur th ahs er gott
dagblað fyrst og fremst fjöfbreytt,
vef skrifað og ábyrgt orða sinna og
KjaUarinn
Haraldur Ólafsson
lektor
skoðana. Það er vettvangur um-
ræðu, dehna, uppfýsinga, gagnrýni
og viðurkenningar á því sem vef
er gert á hvaða sviði sem er.
Óháð dagblað
En er fíklegt að þaö nýja óháða
dagblað, sem rætt er um að komi
jafnvel um næstu áramót, uppfylh
þessar kröfur? Dettur einhverjum
í hug að sfíkt blaö, sem á að keppa
við hið stóra og að flestu leyti ágæta
bfað, Morgunblaðið, verði th með
þvi einu að tvö tif þrjú flokksbföð
hverfi af markaðiniun og Stöð 2 og
einhverjir aðrir ákveði að gefa út
voldugt dagblað? Undirbúningur
að sfíku bfaði tekur langan tíma
og kostar stórfé á mælikvarða okk-
ar íslendinga. Það er mikill vandi
að skipuleggja dagblað, hvort sem
það er lítið eða stórt. Og það skipt-
ir öhu að ritstjóri þess hafi kjark
tif að vera raunverufegur stjóm-
andi blaðsins en ekki strengbrúða
eigendanna eða sendisveinn pófi-
tískra flokka eða hagsmunaaðha.
Mér er Ijóst að ég geri miklar
kröfur th slíks bfaðs. Eg geri líka
miklar kröfur th Morgunbfaðsins,
og ég er þess fullviss, að ekkert
gæti komið því blaði betur en að
hafa við hfið sér raunverufega gott
og djarft blað sem kæmi út að
morgninum. Morgunblaðið er bfað
ahra landsmEmna og mjög margt
er þar vel gert. Ekkert annað ís-
lenskt blað er svo fjölbreytt að efni
sem Morgunblaðið og ekkert blað
er jafnáhrifamikhl upplýsingamið-
ih sem það. En auðvitað finnur
maður stundum að ýmsu þar og
óskaði stundum að öðruvísi væri
þar fjallað um hlutina. Með gott og
vandað blað við hhð sér mundi
Morgunblaðið verða ennþá betra
og fjölbreyttara.
Flokksblöðin hverfa
En hvað um gömlu hokksblöðin
sem allar líkur eru á að hverh úr
sögunni? Vissulega er það ekkert
fagnaðarefni að þau hverfi. Hinu
er ekki að leyna að þau hafa ekki
haft neinu sérstöku hlutverki að
gegna nokkur undanfarin ár nema
þá að vera auglýsingablöð fyrir
hokkana sem að þeim standa. Lítið
hefur borið á þeim í umræðu
manna á meöal. Lítið er til þeirra
vitnað nema helst af kurteisi í
morgimþáttum útvarpsstöðvanna.
Fólkið í landinu hefur ekki fundið
hjá sér þörf til að fylgjast með því
sem þau hafa verið að ijalla um.
Hin pólitísku átök fara fram í út-
varpi og sjónvarpi, og langhestir
eru hættir að lesa ítarlega ræöur
og langhunda stjórnmálaforingja
sem þessi blöð eru stundum að
birta. Sú kynslóð sem nú er að vaxa
úr grasi lætur sig leiðtoga hhu -
skipta og flokkamir verða að fara
að gera sér grein fyrir því að hokks-
bönd eru að rofna og kjósendur eru
ekki lengur tryggir þeim hokki sem
þeir studdu við síðustu kosningar.
Flokksblöðin gömlu hverfa, ekki
af því að þau séu í sjálfu sér léleg
heldur vegna þess að hlutverki
þeirra er lokið. Þau hafa staðnað
og þess vegna eru þau févana. Þess
vegna eru þau ekki lesin.
Það er ekkert fagnaðarefni aö sjá
þau hverfa en þeirra tími var hð-
inn. Vonandi tekst að koma nýju
góðu blaði á laggimar, ekki hl að
vera málgagn einhverra flokka,
beint eða óbeint heldur th þess að
eha og bæta blaðamennsku á ís-
landi.
Haraldur Ólafsson
„Flokksblöðin gömlu hverfa, ekki af
því að þau séu 1 sjálfu sér léleg heldur
vegna þess að hlutverki þeirrá er lokið.
Þau hafa staðnað og þess vegna eru þau
févana. Þess vegna eru þau ekki lesin.“