Dagblaðið Vísir - DV - 07.09.1992, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 7. SEPTEMBER 1992.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91)63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Ljósi punkturinn
Daglega berast fréttir og frásagnir af uppsögnum
starfsmanna og vaxandi atvinnuleysi. Spáö er auknu
atvinnuleysi hér á landi á næsta ári og veturinn fram-
undan veröur langur og strangur ef ekki rætist úr. Beð-
iö er tillagna frá atvinnumálanefnd og eins er aö sjá
hver útspil ríkisstjórnarinnar veröa með tilliti til at-
vinnumála. Atvinnuleysistryggingarsjóður mun aö öll-
um líkindum greiöa um tvo milljarða á þessu ári og er
senn uppurinn.
Allir sjá aö þeim peningum veröur betur variö í arð-
vænlegar framkvæmdir, sem stjómvöld geta beitt sér
fyrir, og em þá tvær flugur slegnar í einu höggi með
því aö útvega atvinnulausum vinnu og koma þannig í
veg fyrir fátæktargreiöslur úr Atvinnuleysistryggingar-
sjóöi sem skila engu í aöra hönd.
Sömuleiðis er áríðandi að kjarkur veröi aftur barinn
í þjóðina, enda er langur vegur frá því aö íslendingar
þurfi aö leggjast í örbirgö eða örvinglan. Þar vegur
málflutningur stjórnmálamanna og forsvarsmanna at-
vinnulífsins þungt. Stöðugur barlómur og víl eykur
svartsýni og kjarkleysi. Hugarfarið skiptir máh á þreng-
ingartímum og þeirri sálfræði þarf aö beita aö fólk gef-
ist ekki upp. Atvinnuleysið sjálft er ekki alltaf mesta
byrðin heldur það hugarfar og félagslega andrúmsloft
sem fylgir. Atvinnuleysi fylgir þunglyndi, beiskja og
fjárhagsáhyggjur. Og sjálfsviröingin bíöur hnekki. Fátt
er ömurlegra en brotna niður í sjálfsviröingu og finna
sig einskis metinn og einskis nýtan.
Ef litiö er hins vegar framhjá slíkum persónulegum
harmleikjum og því almenna þjóöfélagsböh sem at-
vinnuleysið er má segja aö vaxandi en vonandi tíma-
bundiö atvinnuleysi eigi sér rætur í þeirri viöleitni at-
vinnurekstrarins að hagræöa, sameina og skipuleggja
starfsemi sína upp á nýtt. Satt að segja hefur þaö ahtof
lengi viðgengist aö fyrirtæki belgi sig út í mannskap og
umfangi og reisi sér hurðarás um öxl. Hér á landi hafa
alltof mörg fyrirtæki veriö aö vasast í sömu hlutunum
og borist á banaspjótum. Hér hefur dulbúnu atvinnu-
leysi veriö haldiö uppi meö opinberri velþóknun og fólk
hefur verið ráöið th óaröbærra starfa.
Á síðustu misserum hefur oröiö breyting á. Fjölmörg
fyrirtæki hafa sameinast, í sjávarútvegi, iðnaði og versl-
un. Af stærri sameiningarmálum má nú síðast nefna
kaup Ölgeröar Egils Skallagrímssonar á framleiðslu-
rétti Gosan en áður höföu önnur gosframleiöslufyrir-
tæki sameinast í Gosan. Meginhugsunin á bak viö sam-
runa eða yfirtökur af þessu tagi eru tilraunir eigend-
anna til að nýta starfskrafta og fjárfestingar betur sem
skilar sér í meiri framleiöni og aröi. Þegar til lengri tíma
er htið njóta launþegar góös af þessari uppstokkun, því
fyrirtækin standa betur að vígi, geta borgaö betri laun
og starfsmaöurinn sjálfur finnur til þess að hann leggi
eitthvað af mörkum í staö þess aö stunda tilgangslausa
og stopula vinnu.
Þetta er ljósi punkturinn í stööunni. Atvinnulífiö
veröur heilbrigðara og aröbærara. Dulbúið atvinnuleysi
hverfur. Jafnvel í landbúnaðinum eru menn aö vakha
upp við þann vonda draum aö framleiðsla á vamingi,
sem ekki er markaður fyrir, getur ekki þrifist. Það
standa engin rök til þess aö atvinnurekstur haldi lífi
meö því einu aö ríkissjóður borgi niður framleiðsluna.
Tímabundið atvinnuleysi er óhjákvæmilegt. En eftir
aö hafa gengið í gegnum þann hreinsunareld mun rísa
sterkara og heilbrigðara atvinnulíf.
EUert B. Schram
„Af öllum sólarmerkjum aö dæma er síður en svo einhugur um andstööuna gegn EES innan Framsóknar-
flokksins," segir m.a. i greininni.
Átökin innan
Framsóknar-
flokksins
Skömmu fyrir þing Sambands
ungra framsókanrmanna (SUF) á
Egilsstöðum á dögunum var viðtal
við fráfarandi formann SUF í ein-
hverri útvarpsstöðinni. Þar lét hún
orð falla á þann veg, aö andstaða
við aðild íslands að Evrópska efna-
hagssvæðinu (EES) yrði mikii á
þinginu. Er líklegt, að formaðurinn
hafi við þetta mat sitt meðaí annars
tekið mið af hinum neikvæðu ræð-
um í garð EES, er þeir Steingrímur
Hermannsson flokksformaður og
Páll Pétursson, formaður þing-
flokks framsóknarmanna, höfðu þá
nýverið flutt á Alþingi.
Á þinginu á Egflsstöðum gerðist
það hins vegar, að tillaga um and-
stöðu við EES var felld. Sjónarmið
formanna flokksins og þingflokks-
ins urðu undir í atkvæðagreiðsl-
unni.
Um svipað leyti og þessar fréttir
bárust frá Egilsstöðum var skýrt
frá því, að Páll Pétursson hefði náð
endurkjöri sem þingflokksformaö-
ur framsóknarmanna með aðeins 7
atkvæðum af 13, þótt enginn hefði
boðið sig fram gegn honum. Er
ekki unnt að telja þetta annaö en
vitnisburð um það, að innan þing-
flokksins sé sterkur vilji tfl þess,
að nýr maður veljist þar til for-
mennsku.
Löngum hefur verið litið á Fram-
söknarflokkinn sem ákaflega for-
ystuhollan flokk. Hafa framsókn-
armenn oft verið fúsir tfl aö úthýsa
þeim, sem hafa verið með einhvem
uppsteyt gagnvart flokksforyst-
unni. Frægasta dæmi síðari tíma
eru átökin, sem urðu vegna Möðru-
vallahreyfingarinnar svonefndu
undir forystu Ólafs Ragnars
Grímssonar. Ólafur Jóhannesson,
þáverandi formaður Framsóknar-
flokksins, gerði Möðruvellinga ein-
faldlega brottræka úr flokkn-
um.
Af öllum sólarmerkjum aö dæma
er síður en svo einhugur um and-
stöðuna gegn EES innan Fram-
sóknarflokksins. Ungir framsókn-
armenn tóku af skariö í atkvæöa-
greiöslu. Páll Pétursson, sem hefur
skipað sér í fremstu röð andstæð-
ina samningsins á þingi, á undir
högg að sæKja í eigin þingflokki,
þar sem hann hefur verið formaður
síðan 1980.
Einkennileg þögn
Þessi átök innan Framsóknar-
flokksins komu í hugann viö lestur
greinar eftir Finn Ingólfsson, þing-
mann framsóknarmanna í Reykja-
vík, hér í DV hinn 1. september síð-
Kjallariim
Björn Bjarnason
alþingismaður
astliðinn. Þar endursegir hann að
hluta ályktun, sem gerð var á fundi
þingflokks og landsstjómar fram-
sóknarmanna um miðjan ágúst sl.
Er athyglisvert, að Finnur minnist
ekki einu orði á afstöðuna tfl EES-
samningsins, þegar hann tíundar
þau bjargráð, er hann telur fram-
sóknarmenn hafa á hverjum fingri
tfl að hleypa nýju blóði í atvinnulíf-
ið.
Finnur Ingólfsson hlýtur aö átta
sig á því, aö það, sem hann nefnir
í grein sinni um stefnumál Fram-
sóknarflokksins, er allt fremur
léttvægt miðað viö þá megin-
ákvörðun, sem við þingmenn
stöndum nú frammi fyrir að taka
með afgreiðslu EES-samningsins.
Ef Finnur væri sama sinnis og Páll
Pétursson og aðrir andstæðingar
EES innan þingflokks framsóknar-
manna, hefði hann átt að hafa það
sem höfuðröksemd aö skýra, hvaða
áhrif það hefði á hag þjóðarinnar,
ef EES-samningurinn næði ekki
fram.
Millifærsluleiðimar, sem virðast
enn trúaratriði framsóknarmanna,
þrátt fyrir allar upplýsingamar um
sjóðasukkiö svonefnda, em eins og
krot í sand miðað við stefnumörk-
unina, sem felst í EES-samningn-
um.
Átök við hverja?
Grein Finns Ingólfssonar er að
öðrum þræði svar við því, sem ég
sagði hér í blaðinu hinn 20. ágúst
síðastliðinn. Segir Finnur, að þar
hafi verið um útúrsnúning á
stefnuyfirlýsingu þingflokks og
landsstjómar framsóknarmanna
að ræða. Gerði ég þó ekki annað
en leggja út af þessum upphafsorö-
mn úr ályktuninni frá 14. ágúst:
„Meiri átök eru nú framundan í
íslenskum stjórnmálum en verið
hafa um langan tíma. Þau stafa af
þeirri samdráttar- og gjaldþrota-
stefnu sem ríkisstjórn Alþýðu-
flokks og Sjálfstæðisflokks rekur.“
Er ástæða til að minna enn á, að
þær atvinnugreinar hafa lent í
mestum hremmingum vegna gjald-
þrota, sem framsóknarmenn
hömpuðu hvað mest í 20 ára stjórn-
artíð sinni, fiskeldið og loðdýra-
ræktin. Stöðnunarskeiöiö, sem enn
ríkir í íslensku efnahagslífi, er að
verulegum hluta arfleifð frá þess-
um stjómartíma Framsóknar-
flokksins. Frá því að framsóknar-
menn hurfu frá völdum hefur
ákvörðun um nýtt álver verið skot-
ið á frest vegna lækkunar á heims-
markaðsverði og þorskafli hefur
verið skorinn niður vegna veik-
burða veiðistofns.
Þegar grein mín birtist hér hinn
20. ágúst síðastliðinn, leit ég þannig
á, aö framsóknarmenn boðuðu
átök við ríkisstjómina í ályktun
sinni. Ef til vill hefði verið réttara
að segja, að átökin yrðu innan
Framsóknarflokksins um afstöð-
una tfl EES? Þau flokksátök sýna
betur en flest annað, hvílík henti-
stefna ræður hjá þeim, sem enn
hafa tögl og hagldir í Framsóknar-
flokknum, því það vom einmitt
þeir, sem lögöu gnmninn að allri
EES-samningagerðinni.
Bjöm Bjarnason
„Þau flokksátök sýna betur en flest
annað, hvílík hentistefna ræður hjá
þeim, sem enn hafa tögl og hagldir í
FramsóknarfLokknum, því það voru
einmitt þeir, sem lögðu grunninn að
allri EES-samningagerðinni.“