Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1992, Qupperneq 20

20
LAHGARDAGUK 2\. OKTÓBER.1992.
Kvikmyndir
Á því herrans ári 1992 eru liðin 500
ár síðan ítalski sæfarinn og korta-
gerðarmaðurinn Kristófer Kólum-
bus fór í sína frægu sjóferð frá
Kanaríeyjum til Bahamaeyja.
Ferðin tók rúma tvo mánuði og
braut blað í mannkynssögunni.
Þaö er ekki á hverjum degi sem
menn finna nýja heimsálfu.
Kólumbus var að mörgu leyti
ævintýramaður. Hann setti fram
þá kenningu að hægt væri aö sigla
yfir Atlantshafiö til Indlands og
stytta sér þannig leið miðað við
hefðbundna ferðaleið en konungar
Portúgals og Englands neituðu aö
styrkja hann til fararinnar. Hann
fluttist síðan 1485 til Portúgals þar
sem hann fékk stuðning konungs-
hjónanna ísabellu og Ferdínands
2. viö hugmyndir sínar. Það var svo
3. ágúst 1492 sem þijú skip, Nina,
Pinta og Santa María, sem var und-
ir stjóm Kólumbusar, létu úr höfh.
Þegar hann sneri aftur til Spánar
eftir velheppnaða ferð var hann
gerður að flotaforingja vegna
landafunda sinna.
Dæmiö snýstvið
Kristófer Kólumbus fór þrjár
feröir til viöbótar á sömu slóðir. í
október 1493 lagði hann af stað frá
Spáni á 17 skipum og var ætlunin
að koma á viðskiptasamböndum 1
þessari nýju heimsálfu auk þess að
með var í ferðinni fjöldi landnema
sem var að leita eftir nýjum dvalar-
stað. Hann gerði Hispaniola að ný-
lendu, ásamt því að nema land í
Puerto Rico og Virgin Islands. En
landnemamir undu illa hag sínum
í þessum nýju heimakynnum og
hótuðu að gera uppreisn. Þessar
fréttir og fleiri neikvæðar gegn
Kólumbusi náðu eyrum Spánar-
konungs og endaði það með því að
Francisco de Bobadilla var sendur
út af örkinni til að taka við af Kól-
umbusi sem landstjóri. Þetta var
upphafið að endalokum ferils Kól-
umbusar þótt hann færi nokkrum
árum síðar eina ferðina enn til aö
finna styttri leið til Indiands. Hann
endaði þá í Mið-Ameríku og fylgdi
síðan strandlengjunni til Panama.
Kólumbus dó svo nokkrum árum
síöar, sárafátækur og gleymdur
þjóð sinni og líklega án þess að
gera sér grein fyrir því að hann
hafði fundið nýja heimsálfú.
Mikil hátíðarhöld
Kannski var Kólumbus ekki al-
veg gleymdur því töluvert hefur
verið um hátíöarhöld í tilefni af-
mælisins. Fyrir utan sjónvarps-
þætti og heimildarmyndir hafa ver-
ið frumsýndar tvær stórmyndir um
sama efhi. Fyrr á árinu var frum-
sýnd myndin Christopher Colum-
bus, the Discovery sem framleidd
var af feðgunum Álexander og Dya
Salkind, sem urðu líklega frægastir
á sínum tíma fyrir Superman
myndimar. Þeir ákváöu að setja
óþekktan leikara aö nafni George
Corraface í hlutverk Kólumbusar
en fá síöan þekkta leikara í sum
aðalhlutverkin eins og Marlon
Brando. Upphaflega hafði verið
ætlunin að láta Timothy Dalton
leika aöalhlutverkið en þrem dög-
um áður en kvikmyndatakan hófst
var Corraface boðið hlutverkið sem
hann þáði með þökkum. Gamall
harðjaxl var settur í leikstjórastól-
inn eða John Glen, en hann á að
baki verk eins og James Bond
myndina For Your Eyes only.
Gagnrýnendur tóku myndinni mis-
jafnlega vel þegar hún var frum-
sýnd. Sumir töldu hana betri en
Þeir vildu gera mynd um sjóferð-
ina, landfundinn og svo heimkom-
una sem sigurvegarar. Það er búið
að gera svo margar myndir um sjó-
ferðir að ég gat ekki séð fyrir mér
hvemig hægt væri að halda at-
hygli áhorfendanna við þetta mál-
efni í nær tvo tíma.“
Sögulega heimildir
Það hðu síðan 4 mánuðir eftir að
Scott hafnaði samvinnu við þá Sal-
kind fegðana þangaö til Alain Gold-
man, sjálfstæður kvikmyndafram-
leiðandi, bankaði uppá hjá honum
með 20 blaðsíöna hiandrit og bauö
honum vinnu. Handritið var skrif-
að af franska rithöfundinum Rose-
lyne Bosch og því fylgdi ljósrit af
nokkrum bréfum Kólumbusar sem
geymd em í Frakklandi. „Fyrstu
viðbrögð mínu vom: ekki enn ein
Kólumbusar mynd, en eftir að Scott
hafði smitast af sögulegum áhuga
Bosch varð ekki aftur snúið. Bosch
hafði unnið sína heimavinnu mjög
vel en hún var áður blaðamaður á
Le Point, og dvaldist meðal annars
um tíma í Sevilla til heimildaleitar.
Ridley Scott segir að það hafi
aldrei verið spurning hver ætti að
fara með hlutverk Kólumbusar.
„Það að fá Gérard í aðalhlutverkið
var mér meira virði en nokkuð
annað varðandi myndina. Ég hafði
alltaf á tilfinningunni að hann væri
rétti aðilinn til að draga fram per-
sónuleika Kólumbusar.
Málaferli
Þetta hefur verið erfiður tími fyr-
ir leikstjórann Ridley Scott. 1492
Conquest of Paradise er fyrsta
myndin sem hann gerir eftir hina
velheppnuöu mynd Thelma & Lou-
ise. Þótt hann væri ýmsu vanur
sem leikstjóri reiknaði hann ekki
með hinum mikla fjölda mála sem
þeir Silkinds feðgamir höfðuðu,
ekki bara gegn honum heldur einn-
ig framleiðendum myndarinnar.
Þeir báru fyrst upp á Scott að hann
hafi stolið frá þeim hugmyndinni
að gerð myndar um Kristófer Kól-
umbus, sem Qjótlega tókst að af-
sanna. „Ég var fimmti leikstjórinn
sem þeir leituðu til,“ segir Scott.
„Ég var síðastur á listanum. Þeir
fóru til Francis Coppola, Roland
Joffél, OUver Stone og báðu jafnvel
David Puttnam um hjálp, en fengu
alls staðar neikvætt svar.
Það er athyglisvert að í annað
sinn á skömmum tíma eru tvær
stórmyndir gerðar um sama efni.
Þetta gerðist þegar Hróa hattar út-
gáfa Kevins Costner keppti við aöra
Robin Hood mynd, þar sem Patrick
nokkur Bergin fór með aðalhlut-
verkið. Það er næsta öruggt að báð-
ar myndimar um Kólumbus geta
ekki orðið stórmyndir og er því oft
á tíðum mikið lagt undir. Það er
of snemmt að spá um hvor þeirra
muni hafi vinninginn og ekki síst
hvort fólk hefur einhvem áhuga á
lífsferU og afrekum Kólumbusar.
Það er búist við að Evrópubúar
verði duglegri að sjá Ridley Scott
útgáfuna, ekki síst vegna þess aö
hún hefur yfir sér evrópskari blæ
en hin útgáfan. Kólumbus var jú
einu sinni Evrópubúi.
Það er líklegt að 1492 Conquest
of Paradise verði ein af dýmstu
myndum sem hafa verið framleidd-
ar því að ekkert var tíl sparað. Hins
vegar er stór spuming hvort til-
gangurinn helgar jneðaUð og hægt
hefði verið að eyöa fiármununum
á skynsamlegri máta til kynningar
á lífshlaupi Kólumbusar.
Helstu heimildir:
Empire, Variety.
Umsjón
Baldur Hjaltason
Atriði úr 1492 Conquest of Paradise.
Kristófer
Kólumbus
þeir höfðu átt von en aðrir fúndu
myndinni aUt til foráttu. En að-
sóknartölur sýna að áhugi áhorf-
enda var fijótur aö hverfa eftir
fyrstu sýningarvikuna því nú er
myndin nokkuð neðarlega á Ustan-
um yfir vinsælustu myndimar
vestanhafs.
Franskurleikari
Þegar John Glen var að kvik-
mynda Christopher Columbus, the
Discovery á Spáni var Ridley Scott
aðeins í 100 km fjarlægö að gera
sína útgáfu af lífi Kólumbusar.
Myndin nefhist 1492 Conquest of
Paradise og er með franska leikar-
anum Gérard Depardieu í aðalhlut-
verki. Myndin var frmnsýnd fyrr í
þessum mánuði og er spáð meiri
velgengni en þeirri fyrmefndu,
ekki síst í Evrópu, vegna þess hve
vinsæU Gérard Depardieu er þar.
Hér má sjá leikstjórann ásamt aðalleikara.
Það er þó dáUtið neyðarlegt að þeir
feðgar Alexander og Dya Saikind
buðu Scott upphaflega að leikstýra
þeirra mynd en fengu neikvætt
svar. „Að mínu áUti var þeirra út-
gáfa ekki nógu samfeUd," var ný-
lega haft eftir Scott í blaðaviðtaU.
Handritiö var í miklum ævintýr-
astíl sem var að mínum dómi of
mikil einfóldum á staðreyndum.