Dagblaðið Vísir - DV - 04.08.1993, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 4. ÁGÚST 1993
Fréttir
Lögreglumaður á landsbyggðinni segir gróft ofbeldi hafa aukist:
Of beldismenn í haldi
þar til dómur gengur
- refsingar í líkamsárásarmálum of vægar, að mati héraðsdómara
„Ég get ekki séð betur en að tilefn-
islaust, gróft ofbeldi hafi aukist í
seinni tíð. Áöur voru þetta kjaftshögg
og búið en nú virðast lappirnar alltaf
vera á lofti. Ég hef mínar kenningar
um af hveiju þetta hefur aukist. Það
eru þessir stælar í amerísku kvik-
myndunum sem gefa árásarmönnum
hugmynd um hvaða brögðum þeir
eiga að beita. Ég er búinn að vera í
lögreglunni á þriðja áratug og sein-
ustu ár hefur meira verið um að gróf-
um aðferðum sé beitt þegar ráöist er
á lögreglu. Menn virðast beita öllum
brögðum, svo sem að skalla okkur
og sparka í okkur,“ sagði lögreglu-
maður á landsbyggðinni þegar blaða-
maður DV leitaði skýringa á auknu
grófu ofbeldi um helgar.
Fjöldi líkamsárása átti sér stað um
seinustu helgi og helgina þar áður
var maður í miðbæ Reykjavíkur
stunginn sex stungum í bakið með
hnífi og lá á Borgarspítalanum þar
til í gær er hann fékk að fara heim.
Árásarmaðurinn, átján ára piltur,
var úrskurðaður í gæsluvarðhald
fram á föstudag en Rannsóknarlög-
reglan krafðist gæsluvarðhaldsúr-
skurðar til 1. september.
RLR hefur ákveðnar
hugmyndir
Hörður Jóhannesson, yfirlögreglu-
þjónn hjá Rannsóknarlögreglunni,
segir Rannsóknarlögregluna hafa
ákveðnar hugmyndir um hvernig
taka eigi á ofbeldisbroti eins og
þessu.
„Við lítum þannig á að æskilegt sé,
allra hluta vegna og með tilliti til
almannahagsmuna og réttarvitund-
ar almennings, aö maður sem er
uppvís að grófu ofbeldi sé tekinn og
hafður í haldi þar til mál hans hefur
verið dæmt. Trúir þessu þá höfum
við gert kröfur um langt gæsluvarð-
hald í hvert skipti sem við handtök-
um svona mann í því skyni að málinu
verði lokið og dómur gangi án þess
að maðurinn gangi laus í millitíð-
inni. Þetta er lífshættuleg vopnuð
árás og öll svona mál hafa forgang
hjá okkur,“ segir Hörður.
Dómstólar ekki sammála
Hörður segir rannsóknarlögregl-
unni ekki hafa gengið sem best að
fylgja þessu sjónarmiði eftir. í kjölfar
árásarinnar hafi rannsóknarlögregl-
an fariö fram á gæsluvarðhald í 37
daga en það hafi verið stytt niður í
12 daga af héraðsdómi. Hann segir
dómskerfið ekki alveg samstíga
rannsóknarlögreglunni hvað þetta
viðhorf varðar, þó svo sé yfirleitt, því
tvívegis í vetur hafi Hæstiréttur
hnekkt úrskurði héraðsdóms og stytt
þannig gæsluvarðhaldstíma sem
héraðsdómur hafði úrskurðað.
„Þetta er sjónarmið sem ég held að
almenningur sætti sig illa við. Mað-
ur, sem vitað er að framið hefur al-
varlegt ofbeldisverk af einhverju
tagi, gengur laus þegar ljóst er að
hann hefur brotið af sér og jafnvel
unnið til fangelsisrefsingar," segir
Hörður og vitnar hér í lög um með-
ferð opinberra mála og hegningarlög.
Forsendur gæsluvarðhalds-
úrskurða
Þegar héraðsdómur og Hæstiréttur
taka afstöðu til kröfu lögreglu um
gæsluvarðhaldsúrskurði styðjast
þeir við 13. kafla laga um meðferð
opinberra mála en í 103. grein segir
meðal annars að aðeins megi setja
m^nn í gæsluvarðhald ef ástæða þyki
til og hann hafi gerst sekur um refsi-
verða hegðun; ef ætla má að söku-
nautur torveldi rannsókn máls; ef
sökunautur hefur strokið, falið sig
eða farið út úr ákveðnu marki eða
gert tilraun í þá átt; ef sökunautur
reikar um án þess að hafa fast heim-
ili eða dvalarstað og hefur ekki
möguleika til þess að hafa löglega
ofan af fyrir sér; ef sterkur grunur
leikur á að brot hans varði tíu ára
fangelsi; ef ætia má að hann haldi
áfram brotum, ef hann er látinn vera
laus meðan máli hans er ekki lokið
og ef varðhald má telja nauðsynlegt
til þess að veija aðra fyrir árásum
sökunauts eða hann fyrir árásum eða
áhrifum annarra manna.
Mannréttindaþátturinn
vegur þungt
Við úrskurð héraðsdóms var tekið
tillit til þess að sökunautur gæti tor-
veldað rannsókn en ekki að brot
hans væri það alvarlegt að ætla
mætti að varðhald væri nauðsynlegt
með tdlliti til almannahagsmuna.
Dómari, sem DV ræddi við, var
ekki reiðubúinn að ræða um þetta
einstaka mál en sagði að það væri
tilhneiging til að hafa varðhaldstíma
styttri nú en á árum áður. Sennilega
vegna þess að rannsókn mála tæki
styttri tíma í dag en áður fyrr og að
menn teldu frelsissviptingu sem
þessa það alvarlegt inngrip í einkalíf
manna. Einnig gæti verið að mann-
réttindasjónarmið spiluðu stærri
hlut í dag en áður fyrr.
Refsingar í líkamsárásarmál-
um of vægar
Einn dómari, sem DV ræddi viö,
sagði að sér þættu refsingar í lík-
amsárásarmálum of vægar og það
væri skoðun margra héraðsdómara.
Einkanlega í samanburði við auðg-
unarbrot þar sem verið væri að fjalla
um atlögu gegn fjármunum, sem yf-
irleitt væri hægt að bæta sér upp, en
ekki heilsu og mannhelgi sem er
náttúrlega miklu alvarlegra. Jafnvel
þótt refsiramminn væri þetta hár
væru refsingar ekki harðari en þær
væru en dómar Hæstaréttar hefðu
alltaf fordæmisgildi og hann legði
þannig línurnar með sínum dómum.
Hann sagðist einnig geta ímyndað
sér, ef menn gengju út frá því að refs-
ingar hefðu almenn varnaðaráhrif,
að vægar refsingar hefðu áhrif á tíðni
líkamsárása. Að öðru leyti treysti
hann sér ekki til að tjá sig um sam-
spil refsinga og tíðni líkamsárása.
-PP
í dag mælir Dagfari
Sum blöð eru betri en önnur. Sum-
ir blaðamenn eru miklu betri
blaðamenn en aðrir. Sumir eru
jafnvel hafnir yfir það að vera í
hópi annarra blaðamanna eða í
slagtogi með öörum fjölmiðlum.
Þessi munur felst í því hvaða mál
blaðamenn fjalla um og hvemig
þeir fjalla um þau. Venjulegast er
það mál markaðarins, lesendanna,
áhorfendanna og áheyrendanna að
dæma um ágæti fjölmiðla en til eru
þeir blaðamenn sem eru svo miklu
betri blaðamenn en aðrir að þeir
sjá ástæðu til að setja ofan í við
kollega sína ef þeir haga sér ekki
eins og góðu blaðamennimir og
góðu fjölmiðlamir.
Agnes Bragadóttir er í hópi
þeirra blaöamanna sem veit miklu
betur en aðrir blaðamenn hvenær
blaðamenn em góðir og hvenær
ekki. Hún veit líka best hvenær
fjölmiðlar eiga að fjalla um mál og
hvenær þeir eiga ekki að gera það.
Þannig hefur Agnes þessi tekið að
sér að vemda ráðafólk og fyrir-
menn fyrir ónæði sem þeir hafa af
fjölmiðlum þegar fjölmiðlar taka
sér fyrir hendur að fjalla um ráða-
fólkið sem vill ekki láta fjalla um
sig. Sérstaklega ef það er óþægilegt.
Sumir segja að Agnes sé blaöa-
miklu betra í Sovétinu í gamla daga
þar sem Pravda var eitt um hituna
og hafði marga góöa blaðamenn
sem vissu nákvæmlega hvenær
ráðafólkið vildi láta skrifa um sig
og hvaö átti aö skrifa um það. Hér
heima hafa blaðamenn alis ekki
skilning á hagsmunum ráðafólks-
ins og það eru ekki nema örfáir
eins og Agnes Bragadóttir sem
skilja hvað þetta er óþægilegt fyrir
ráðafólkið.
Smygl er smygl, segja vondir
blaðamenn, en Agnes segir að
smygl sé ekki smygl ef það er
smyglað óvart og smyglið er í eigu
vinkonu ráðafólksins sem veit ekk-
ert um smyglið og er þar að auki
búið að segja Agnesi frá því prívat
að þetta hafi verið klaufaskapur
vegna þess að taska hafi týnst. Og
þótt allir viti að smyglaða kjötið
hafi fundist hjá ráðafólkinu og eng-
inn vissi hver ætti kjötið, nema sá
sem átti kjötið, þá eiga fjölmiðlar
ekki að segja orð frá þessu atviki
vegna þess að það er dónaskapur
gagnvart ráðafólki, sem á vini sem
eiga kjöt, sem ekki má hafa með,
þegar sagt er frá því að kjötið hafi
fundist hjá ráðafólki sem ekki átti
kjötið sem það var meö.
Dagfari
Sannleiksást Agnesar
fulltrúi fyrir ráðafólkið. Þaö er að
segja ráðafólkið sem er vel við hana
og henni sjálfri er vel við. Það er
sennilega misskilningur en Agnes
starfar á Morgunblaðinu og Morg-
unblaöið fjallar ekki um óþægileg
mál fyrir ráðafólkið sem fjölmiðlar
eru að ofsækja og rægja í tíma og
ótíma. Morgunblaðið vill ráða því
með Agnesi og Agnes ræður því á
Morgunblaðinu hvenær það hentar
ráðafóikinu að sagt sé frá þess
málum og Agnes gerir meira. Hún
vill fá að ráða því líka hjá öðrum
fjölmiðlum og skammar aðra
fjölmiðla fyrir aö vera vondir við
ráðafólkið. Agnes vill að vondu
fjölmiðlarnir biðji góða ráðafólkið
afsökunar á því þegar þeir segja frá
málum ráðafólksins sem Morgun-
blaðið segir ekki frá.
Þegar smyglaða kjötið fannst í
farangri utanríkisráðherrahjón-
anna áttu fjölmiðlar ekki að segja
frá kjötinu og alls ekki frá utanrík-
isráðherrahjónunum af því að þau
hjón eru gott ráðafólk sem átti ekki
kjötið og þó annar ætti kjötið mátti
ekki segja frá því að þau hjónin
ættu ekki kjötið því það var óþægi-
legur rógur að segja frá því að þau
ættu ekki kjötið eða yfirleitt að
kjötið hefði fundist. Þaö var í mesta
lagi klaufaskapur að kjötið var í
farangrinum og það var af því að
vinafólk ráðherrahjónanna hafði
gleymt kjötinu 1 farangri ráðherra-
hjónanna og tollurinn tók kjötið án
þess að ráðherrahjónunum fyndist
það tiltökumál. Og af því ráöherra-
hjónunum fannst þetta ekki til-
tökumál og þau áttu ekki kjötið er
það ofsókn og rógur að mati góða
blaðamannsins á Morgunblaðinu
að segja frá því að kjötið hafi fund-
ist og hjá hveijum og af hveiju.
Það er auðvitað heilmikiö til í
þessu hjá Agnesi. Ráðherrahjón
geta ekki vitað hvað slæðist með
farangri þeirra til landsins og í
raun og veru eru mikil óþægindi
af því fyrir ráðafólk hversu margir
fjölmiðlar eru í landinu og hvað
þeir fjalla um sem ráðafólkið vill
ekki að sé fjallað um. Þetta var