Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.1993, Blaðsíða 10

Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.1993, Blaðsíða 10
10 LAUGARDAGUR 7. ÁGÚST 1993 „Hef alltaf verið hlynntur hvalveiðum' - segir rithöfundurinn og viðskiptajöfurinn John Bockstoce sem ritað hefur margar bækur um líf á norðurslóðum Þekktur gestur 1 heimsokn á Seyðisfirði: John Bockstoce ásamt eskimóanum Luke Koonook viö strendur Alaska. Pétur Kristjánsson, DV, Seydis&rdi: Það er nánast ofsaveður, rok, kalt og rigning. Við eina bryggiuna í geyðisfirði liggur mótorseglbáturinn Belvedere frá New Bedford. Þetta er glæsilegur bátur, skrokkurinn úr stáli og sérstaklega styrktur til sigl- inga í ís. Heilmikið er um að vera á dekkinu þar sem nokkrir úr sjö manna áhöfn eru að fást við kaðla, keðjur, belgi og fleira. Frammi á stefni stendur skipstjórinn með labb-rabb tæki og stjómar aðgerðum. Hann er velefnaður viðskiptajöfur, doktor í þjóðháttafræðum, mann- fræðingur, fomleifafræðingur, hval- veiðimaður og ekki síst ævintýra- maður. Við höfðum hist kvöldið áður og mælt okkur mót. Þegar hann sér mig kallar hann: „Ég má ekkert vera að því að tala við þig núna, við þurf- um að passa bátinn." Ég hinkra samt meðan nokkir úr áhöfninni, sem eru á gúmmítuðru, færa akkerið til. Það nær festu og að lokum tekst að halda bátnum frá því að berjast við bryggj- una. Skipstjórinn kallar til mín aft- ur: „Komdu um borð, nú er allt kom- ið í lag. Djöfull er þetta góð áhöfn, áhugasamir og duglegir menn.“ Við fömm inn í brú. Að sjálfsögðu byrjum við á því að ræða um veðrið. Á meðan tekur hann eftir litlum fiskibáti sem er að koma inn í höfnina - „Sjómennirnir hér um slóðir eru nokkuð hugaðir, þykir mér. Er annars nokkur þorsk- ur eftir í sjónum?" Ég segi honum að minna veiðist af þorski en fyrr. „Þetta er svona við austurströnd Bandarikjanna líka. Viltu súpu? Jim!, geturðu ekki látið okkur hafa tvær súpuskálar." Fiskveiðar áhugamál Skipsfjórinn og gestur hans fá súp- una sína og hann heldur áfram að segja frá: „Fiskveiðar hafa alltaf vak- iö áhuga hjá mér, alveg síðan ég vann við minjasafn um hvalveiðar, því hluti safnsins var helgaður fiskveið- um. Ég man að þegar ég var í Eng- landi var þorskastríð og menn klesstu skip hver hjá öðrum, sérstak- lega Bretar sem komu hingað. Ég man ekki eftir aö íslendingar hafi verið á ferðinni í Englandi," segir hann og hlær dátt. „Mig minnir að NATO hafi blandast í máhð og að BandaríKjamenn hafi sett þumal- skrúfur á Bretana svo aö við mynd- um ekki tapa Keflavík. Það er orðiö nokkuð langt síðan þetta var en ef við hefðum misst Keflavík hefði orð- ið erfitt að hafa auga með rússnesku kafbátunum." Þessi maður, John Bockstoce, hef- ur skrifað fjölda bóka og greina um sögu hvalveiða og líf á norðurslóð- um. Hann er hraðmæltur og ör en ekki beint eins og hann sé stressaður heldur eins og hann sé að flýta sér. Á þessum báti hefur hann siglt norö- vesturleiðina frá Beringssundi norð- ur fyrir Kanada til Labrador. Hann á einnig heiöurinn af því að hafa ferðast lengst allra á opnum báti á Norður-íshafinu svo vitað sé. Maður fær á tilfmninguna að hann viti hvaö hann er að gera. Meðal eskimóa og indíána Ég spyr: - Hvemig stóð á því að þú byijaöir að feröast um heiminn á Belvedere? „Á menntaskólaárum mínum fór ég að vinna við læknaleiðangur sem var í gangi í Nýfundnalandi og veitti sjómönnum; indíánum og eskimóum læknisþjónustu. Ég varð hreinlega ástfanginn af norðrinu og á meöan ég stundaöi mannfræðinám viö Yale-háskólann reyndi ég aö rann- saka líf eskimóa sem mest og fékk ýmis störf á heimskautasvæði Kanada. Þama vann ég við alls konar störf, m.a. sprengihleðslu, aöstoð við dreifbýlisflugmenn og hvað sem var. Yfirleitt voru eskimóaþorp nálæg og maöur kynntist íbúunum. Þegar ég síðan hélt til Englands til að stunda mastersnám í þjóöháttafræði og for- sögu skrifaði ég um menningarþróun eskimóa á noröurheimskautssvæð- inu. Ég var á hveiju sumri á norður- hjaranum og varð fyrir vonbrigðum með kenningar mannfræðinnar og hneigðist aö fomleifafræði. Stundaði hvalveiðar Eftir aö ég hafði stundað fomleifa- gröft í sex, sjö ár í eskimóabyggðum sagði yfirmaður minn í Háskólasafn- inu í Fíladelfíu að ég myndi aldrei geta skilið þátt hvalveiðanna í sög- unni nema stunda hvalveiðar með eskimóum. Hann hafði sjálfur gert þetta á fjórða og fimmta áratugnum. Svo ég fór á sama stað og veiddi hval með sonum þeirra sem hann hafði veitt með, ég gekk svo að segja í arf. Eskimóarnir nota aöferðir sem eru sambland af uppfmningum Thomas Roys á síðustu öld og allt að tvö þús- und ára gömlum hefðum þeirra sjálfra. Þeir eiga ennþá gamlar nítj- ándu aldar skutulbyssur sem hafa gengið mann fram af manni. Ég varð hugfanginn af innleiðslu amerískrar tækni í Alaska og mér varð ljóst að það voru hvalveiðarnar sem áttu stærstan þátt í afskiptum Banda- ríkjamanna á svæðinu. Út frá þessu byijaði ég að skrifa bók, Whales, Ice and Men (Hvahr, ís og menn) sem tók mig tíu ár. Ég samdi nokkrar aðrar bækur á meöan. Bókinni fylgdu miklar rannsóknir og ég þurfti að ferðast mikið með eskimóum í úm- iak-bátum þeirra. Mér líkaði æ betur við úmiak-bátana. Þeir eru alhr reyrðir saman og mjög sveigjanlegir. Þeir fylgja öldunum mjög vel, sveigj- ast á alla vegu en brotna aldrei, þeir eru dásamlega góðir sjóbátar. Stund- um fórum við fimmtíu mílur út á Beringssund til að veiða sæljón inn- an um rekísinn. Við notuðum svipað- an bát þau tíu vor sem ég var við hvalveiöar. Ég varð hugfanginn af því aö ferðast og keypti gamla grind af úmíak-báti sem ég síðan endur- smíðaði. Ég notaði hann í um tíu ár til ferðalaga á norðvesturleiðinni og haföi mjög gaman af. Síðan fékk ég ipjög slæma liðagigt í mjaömirnar og gat ekki lengur hafst við í blautum svefnpoka liggjandi á jörðinni. Ég' þurfti að fá gervfiiði og þá áttaði ég mig á því að ég þurfti að fá seglbát. Tókvið fjölskyldu- fyrirtækinu Bókin var næstum tilbúin en nú var faöir minn orðinn veikur og ég þurfti að taka við stjórn fjölskyldu- fyrirtækisins. Tuttugu ára ferill minn sem mannfræðingur var senn á enda. Seglbáturinn var leið til að halda tengslum. Bátarnir hafa reynst mér mjög vel. Úmíakinn og þessi bátur hafa gert það að verkum að ég hef getaö heimsótt hvetja einustu hvalveiðistöð í vesturhluta Norður- íshafsins. Án þeirra hefði þetta verið óframkvæmanlegt vegna þess hversu dýrt það hefði orðið, þyrlu- kostnaöur og allt það. Ég fékk líka aö kynnast hafinu og baráttu hval- veiðimanna við það og einhver óveð- ur þurfti ég að bíða af mér. Smám saman fær maður tilfinningu fyrir svæðinu. Mér tókst að koma mér inn í við- skiptaheiminn en ég hélt bátnum og
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.