Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.1993, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 19. ÁGÚST 1993
15
Ólöglegar leikreglur
Ljóst er að lögin um stjórnun fisk-
veiða standast ekki stjórnskipun
landsins. Vísa ég í því sambandi til
álits sem Sigurður Líndal lagapró-
fessor samdi á sl. ári. í gildandi
lögum er víðtækt framsal á valdi
frá Aiþingi til sjávarútvegsráð-
herra. Sjávarútvegsráðherra má
ekki ákveða aflahámark með
reglugerð og úthluta kvóta með
reglugerð. Alþingi íslendinga hefur
þetta vald og Alþingi eitt getur
ákveðið jafn víðtæka takmörkun
atvinnufrelsis og ákvörðun og út-
hlutun aflahámarks.
Til er hæstaréttardómur frá ár-
inu 1986 þar sem dæmd voru ómerk
lög sem heimiluðu fjármálaráð-
herra að ákveða þungaskatt með
reglugerð! Þetta eru sömu grund-
vallaratriðin. Þarf ekki dómsmála-
ráðherra landsins að taka sjávarút-
KjaUaiinn
Kristinn Pétursson
framkvæmdastjóri,
fyrrv. alþingismaður
„Ég spyr enn og aftur: Hvernig í ósköp-
unum getur flotinn verið of stór þegar
við náum ekki að veiða það sem veiða
má og færa þarf þúsundir tonna af
þorski milli ára og vannýttir eru marg-
ir stofnar til viðbótar?“
vegsráðherrann á teppið?
Samkvæmt 69. gr. stjórnarskrár-
innar má einungis takmarka at-
vinnufrelsi borgaranna í þágu al-
mannaheilla. Hvort tveggja vantar
því; vitrænan rökstuðning fiski-
fræðinga og fiskihagfræðinga - og
löggjöf sem stenst stjómarskrá og
stjórnskipun landsins.
Milljarðar í súginn
Á síðasta „fiskveiðiári“ náöist
ekki aö veiða 150 þúsund tonn af
loðnu. Nú er ljóst að 10 þúsund
tonn munu fara í súginn af „leyfi-
legum“ ýsuafla. Rækjukvótinn
næst ekki. Síldarkvótinn náðist
ekki. Grálúðan og skarkolinn nást
ekki. Þar að auki syndir óhemju
magn af veiðanlegum karfa innan
sem utan 200 mílnanna. Þama em
milljarðar farnir í súginn. Við get-
um velt því fyrir okkur hvort millj-
arðamir em 10 eða 15 (árlega) en
kjarni málsins er sá að fræðimenn
halda áfram að spila gömlu plötuna
með sömu gömlu nálinni að „flot-
inn sé of stór“ og að „sóknin sé of
rnikil". Ég spyr enn og aftur:
Hvernig í ósköpunum getur flotinn
verið of stór þegar við náum ekki
að veiða það sem veiða má og færa
„Hvernig getur „sóknarþunginn" verið of mikill þegar ekki næst að
veiða það sem veiða má?“ spyr greinarhöf. m.a.
þarf þúsundir tonna af þorski milli
ára og vannýttir eru margir stofnar
til viðbótar? Hvers konar hringa-
vitleysa er þetta? Hvemig getur
„sóknarþunginn“ verið of mikill
þegar ekki næst að veiða það sem
veiða má? - Er alls ekki hægt að
hta upp úr reiknilíkönunum og
þríliðunum og taka mið af stað-
reyndum?
Nánast gagnrýnislaust
Fjöldi fólks er orðinn gjaldþrota
(eða á barmi gjaldþrots) vegna
framkvæmdar á þessari endaleysu
sem byggir á röngum forsendum
og framkvæmdin stjórnarskrár-
brot, fyrir utan marga aðra ágalla
og lögbrot.
Fjölmiðlum ber öðmm fremur
skylda til þess að kynna sér þessi
mál almennilega. Hafa skal það
sem sannara reynist samkvæmt
reynslunni. Fjölmiðlar hafa nánast
gagnrýnislaust spilaö plötu Hafró
um „uppbyggingu" fiskistofna og
þeirra „hagsmunaaðila" er ýmist
fylgja Hafró í einfaldri bhndni eða
þá í þeim tilgangi að geta sópað
fjármunum í eigin vasa í „tonn á
móti tonni“-aðferðinni (nútíma
leiguliðastarfsemi) eða öðru kvóta-
braski.
Hvenær kemur fram á sjónar-
sviðið fjölmiðlamaður sem ekki
lætur ljúga í sig sitt á hvað um
þessi mál? Og hvenær kemur að
því að þeir sem stjórna fjölmiðlum
á islandi gera sér grein fyrir að
þeir hafa tekið beinan og óbeinan
þátt í að túlka sjónarmið undanfar-
in 10 ár sem eru svo bara bölvuð
della og eru að setja fjölda fyrir-
tækja og einstaklinga í gapastokk-
inn, svo að ekki sé nú minnst á fjár-
hagslegt sjálfstæði þjóðarinnar?
Kristinn Pétursson
Geta múslimar og
kristnir lif að í friði?
Margir valdhafar kunna vel það
ráð til að efla vinsældir sínar og
samstöðu eigin þjóðar að magna
upp sameiginlegan óvin. Lengi vel
dugði kommúnistagrýlan en nú er
hún dauð. Margaret Tatcher varð
feikivinsæl er hún fór í stríð um
Falklandseyjar, einnig Bush þegar
hann háði mannskætt stríð gegn
írökum. Kannski var ástæða Bill
Chntons til að ráðast á írak í vor
sú að vinsældimar heima fyrir fóru
dvínandi.
Sumir óttast að eftir fah komm-
únismans verði aðalátökin í heim-
inum mflli trúarhópa, gjama krist-
inna manna og múslima (múha-
meðstrúar) vegna skorts á um-
burðarlyndi gagnvart öörum trú-
arbrögðum. Fjölmiðlar sverta oft
múslima og trú þeirra, íslam, og
Bandaríkjaher ræðst gegn íslömsk-
um ríkjum.
Ef marka má fréttir af hörmuleg-
um átökum í Bosníu virðast þau
vera mUU þriggja trúarhópa, þar
af tveggja kristinna, sem reyndar
vinna saman að því að ræna landi
fjölmennasta hópsins, múshma.
Þar eru múshmar ekki ógnvaldur,
þeir hafa þvert á móti mátt þola
magnað ofríki og mannréttinda-
brot manna.
Flestir lifa í friöi
Þó margar fréttir berist um átök
KjaUaiiim
Þorvaldur Örn Árnason
líffræðingur og kennari
miUi manna ólíkrar trúar er meg-
inreglan í heiminum sú að fólk sem
játar ólíka trú, svo og trúleysingj-
ar, lifa saman í sátt. í fjölmennustu
ríkjum heims, Kína, Japan og Ind-
landi, eru mörg trúarbrögð og oft-
ast friður milli þeirra. í öUum vest-
rænum ríkjum eru margs konar
trúarbrögð, þó kristnir söfnuðir
séu stærstir, og er sambúðin yfir-
leitt friðsamleg. Þegar t.d. íslenskir
ásatrúarmenn iðka helgiathafnir á
Þingvöllum er það í góðu sam-
komulagi við þjóðkirkjuprestinn á
staðnum.
í sumar kom hingað til lands lút-
erskur prestur frá Palestínu, Murib
Younan. Hann upplýsti að 2,5%
íbúa Palestínu og Israelsríkis væru
kristin, þó aðeins um 2000 lútersk-
ir. Hann fuUyrti að átök milU krist-
inna manna og múshma þekktust
ekki. Lúterstrúarmenn reka t.d.
skóla fyrir 3000 ungmenni og er
meirihluti þeirra börn múslima.
Markmið skólahaldsins er m.a. að
kenna fóUd að Ufa í friði með fólki
annarrar trúar. Þar kynnast mú-
shmaböm kristinni trú og foreldr-
ar þeirra koma tíl messu á stórhá-
tíðum. Ekki er reynt að snúa þeim
til kristni, enda yrði þá friðurinn
úti.
ísrael kúgar kristna mest
Kristnir menn í Palestínu eiga
góð samskipti við gyðinga aðra en
þá sem aðhyllast síonisma, þá hug-
myndafræði sem Ísraelsríki bygg-
ist á og miðar að því að þenja ríkið
út og flæma araba frá heimUum
sínum og landi. Það kemur þér
eflaust á óvart, lesandi góður, að
kristnir menn í Palestínu og ísrael
njóta minni réttinda en múshmar
og sæta enn meiri ofsóknum. Tahð
er að þriðjungur þeirra sem gista
fangelsi Ísraelsríkis sé kristinn!
Fjölmargir flýja land og fækkar
kristnum mönnum stöðugt í „land-
inu helga".
Af þéssu má ráða að vandi Palest-
ínu er ekki sá að þar býr fólk ólíkr-
ar trúar. Vandamáhð er síonism-
inn, stjórnarstefna kynþáttamis-
munar og yfirgangs, sem Banda-
ríkin og fleiri ríki fita með póhtísk-
um og efnahagslegum stuðningi
líkt og púka á fjósbita. Því þarf að
breyta svo friður megi ríkja í þess-
um heimshluta. Okkar hlutverk er
að hafa áhrif á stefnu íslands sem
er hhðhoU yfirgangsseggjunum á
svæöinu, síonistunum í ísrael.
Okkur ber að mótmæla þegar utan-
ríkisráðherra ísraels kemur hing-
að í kurteisisheimsókn, blóðugur
upp að öxlum eftir árásir á þúsund-
ir óbreyttra borgara í Suöur-Líban-
on. Þorvaldur örn Árnason
„Það kemur þér eflaust á óvart, lesandi
góður, að kristnir menn í Palestínu og
Israel njóta minni réttinda en múslim-
ar og sæta enn meiri ofsóknum.“
Kjörsjóraanna
ávertíðarbátum
Of hátt launa-
hlutfall
„Hvaðvarð- |
ar' hefð-
bundna ver-
tíðarbáta, til ,
dæmis línu-
veiðibáta, er
launalúutfall-
ið orðið of
hátt. Þegar Guðfinnur Pálsson,
aflaheimildir framkvæmdastióri
minnka eru Straumness á Pat-
útgerðirnar reksfirðí.
með sinn fasta kosúiað eftír sem
áður. Rekstur skipanna leyfir
ekki þetta hátt hlutfall. Ég sé ekki
að menn geti búið lengur við
þetta. Vandamáliö er hvernig það
verður leyst. Ef menn væru bún-
ir að ná samkomulagi um það
væri ekki mikil vandamál á ferð-
inni. En ég sé ekki að það sé í
höfn. Þetta er mismunandi eftir
útgerðariiáttum, eftir þvi hvað
menn eru að gera út á. Ég get
ekki sagt til um hvemig þetta
kemur út hjá frystitogurum. En
ég þekki þetta út frá hefðbundn-
um vertíðarbátum. Þaö gefur
augaleiö í þeim efnum að rekstur-
inn þar er orðinn erfiöari. Und-
anfarin misseri hafa ektó farið
fram neinar viðrreður á milh að-
ila til að taka þessi mál upp.
Samningar hafa bara verið fram-
lengdir og ekki hróflað við
ákvæðum. Sjónarmiðin í þjóðfé-
laginu hafa verið á þá leið að
halda friðinn. En það er allt í lagi
að fara að hreyfa við þessu. Hér
á Vestfjöröum er hærra launa-
lúutíáll og betri samningar viö
sjómenn en annars staðar. Þaö
er ekki til að laga stöðu útgerð-
anna.“
Fáum ekkert
umfram aðra
„Sjómenn
hafa veriö á
aflaskipta-
kjörum í ára-
raðir. Ef
þeirra laun
hækka hlýtur
aikoma að IHHjH^Hi
hafa batnað Hólmgelr Jónsson,
þvi sjómetm framkvæmdastjóri
taka ákvcðið Sjómannasam-
hlutfall afþví bands íslands.
sem fyrir aflann fæst. Þetta hefur
verið nánast óbreylt í langan
tíma. Þaö sem er hins vegar í
samningum er að skiptaverðiö,
sem reiknast til sjömanna, getur
hækkað og lækkað í samræmi viö
ohuverðið. Einhver hefur haldið
þvi ft-am að það hafi hækkað úr
70 í 76 prósent núna. Þetta er eins
og hvert annað bull. Áriö 1983
voru sett lög á sjómenn þar sem
var tekið af þeim í skiptunum.
Um þetta var síðan samið áriö
1987 og þetta tengt við ohuverðiö.
Frá þeim tíma var skiptaverðið
76 prósent en síðan lækkaði þaö
og hefur rokkað upp og niður.
Það hefur því ekkert breyst í kj ör-
um sjómanna. Hlutastóptakerfiö
hefur verið óbreytt í langan tíma
með þessuro hreyfingum. Sjó-
menn hafa ekkert fengið umfram
aðra. Þeirra kjör sveiflast upp og
niður, vegna hlutaskiptakerfis-
ins, miöað við þaö markaðsverð
sem fæst fyrir aflann. Þegar verð-
ið fcr upp lagast aíkoma útgerðai-
og þar með sjómanna, þetta er
samtengt. Núna er markaösverð-
ið á niðurleið og þaö rýrir kjör
sjómanna. Þegar veiöíheiroild-
irnar minnka rýrnar afkoma sjó-
maimanna jafnmilUð og tekjur
útgerðanna. Síðan breytast laun
sjómanna líka í samhengi viö
breytingar á ohuverði."