Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1993, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 1993
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarforrriaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Vegur kratanna
Alþýðubandalagsmenn deila hart á alþýðuflokks-
menn, eins og væru þeir erkiféndur, en sjálfír eru þeir
að verða „Alþýðuflokkur“. Þetta var augljóst á nýafstöðn-
um landsfundi Alþýðubandalagsins. Fundurinn markaði
víða spor í þessa átt.
Nú höfðu fulltrúar félagsins Birtingar áhrif á stefnu
landsfundarins. Birtingarmenn unnu með alþýðuflokks-
mönnum í bor garstj órnarkosningunum fyrir tæpum fjór-
um árum, þegar „Nýr vettvangur“ bauð fram. Forystu-
menn Birtingar komu fram með ítarlega frjálshyggju-
stefnu, til dæmis í sjávarútvegs- og landbúnaðarmálum.
Hvorki alþýðuflokksmenn né frjálshyggjuarmur Sjálf-
stæðisflokksins hafa gert betur á því sviði.
Tillaga fulltrúa Birtingar á landsfundinum um „af-
notagjald“ af fiskveiðiauðhndunum náði inn í ályktun
landsfundar Alþýðubandalagsins. Þar segir: „Meðal
þeirra leiða, sem þarf að skoða, eru hugmyndir um að
taka upp afnotagjald, sem staðfestir, að fiskurinn í sjón-
um sé sameign þjóðarinnar, og kanna verður rækilega
aðrar leiðir en núverandi fiskveiðistefnu, þar á meðal
hugmyndir um sóknarstýringu og/eða veiðistýringu.“
Með þessu hefur hugmyndin um auðlindaskatt sótt fram
í Alþýðubandalaginu, eins og raunar víða annars staðar
að undanfómu.
Af stjómmálamönnum vom það löngum einkum al-
þýðuflokksmenn, sem mæltu með auðlindaskatti, en birt-
ingarmenn hafa haft þá stefnu á oddi. Þama virðist stefna
í, að lítill munur verði á „A-flokkunum“ í grundvallar-
máh.
Enn meiri athygh vakti umfjöllun landsfundarins um
vamarmáhn. Formaður flokksins, Ólafur Ragnar Gríms-
son, tók upp hanzkann fyrir Atlantshafsbandalagið, svo
að um munaði. Hann lenti að vísu 1 minnihluta að þessu
sinni, en menn grunar, að þess verði skammt að bíða,
að hin gamla stefna flokksins í vamarmálum lúti í lægra
haldi.
Andstæðingar Nato á landsfundinum áttu í verulegum
þrengingum við að koma tihögu um úrsögn íslands úr
Atlantshafsbandalaginu inn í ályktun fundarins. Hvergi
var á þetta minnzt í drögum að ályktun, sem lögð var
fyrir landsfundinn. Andstaðan við Nato komst heldur
ekki inn í tihögu starfshóps fundarins, sem var lögð fyr-
ir fundinn. Loks var thlaga um andstöðu við Nato-aðhd
samþykkt á landsfundinum sjálfum, en formaður flokks- i
ins sat hjá við þá atkvæðagreiðslu. Ólafur Ragnar sagði,
að sú tillaga væri „einfeldnislega“ orðuð og úr takt við
það, sem væri að gerast í heiminum. Hann komst þann-
ig að orði, að það yrði breyting af hinu góða, ef alþjóð-
legt öryggiskerfi þróaðist á vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna, þar sem hemaðarbandalagseðli Nato yrði lagt th
hhðar en Nato tæki að sér sérverkefni í þágu Sameinuðu
þjóðanna. Andstæðingar Nato á fundinum svömðu með
því að kaha skoðanir formannsins einfeldnislegar.
Að öðm leyti samþykktu fundarmenn, með tregðu,
svonefnda „útflutningsleið“ í efnahagsmálum, þar sem
sett em á blað allmörg fögur, en htið útfærð, fyrirheit.
Enn er ekki útséð um, hvort Alþýðubandalagið fær
staðizt th lengdar sem flokkur. Þar em margir„armar“
og „klíkur“. En fái flokkurinn staðizt, án þess að thvistar-
kreppa verði honum að flörtjóni, stefnir greinhega í flokk
„hægri krata“, þar sem einungis ágreiningur um menn
mundi greina hann frá hinum krataflokknum.
Sameining þessara flokka yrði þá æskheg.
Haukur Helgason

Myndu aðeins fáar og stórar útgerðir hafa efni á að borga veiðileyfagjald? spyr Vilhjálmur m.a. i grein sinni.
mr> #£-.}
Veiðileyfagjald
og pólitískur
raunveruleiki
Hugmyndin um veiðileyfagjald
hefur verið mjög lífseig og hún á
sér áhrifamikla og sannfærandi
talsmenn. Veiðileyfagjaldið var eitt
helsta átakaefnið í Tvíhöfðanefnd-
inni sem vann að endurskoðun laga
um stjóm fiskveiða. Því starfi lauk
með samkomulagi milli stjómar-
flokkanna um Þróimarsjóðinn og
fjármögnun hans.
Veiðileyfagjaldi er oft stillt upp
sem réttlátum kosti í stað núver-
andi kvótakerfis. Er þá algengt að
taka meinta galla kvótakerfisins
og bera þá saman við ímyndað rétt-
læti veiðileyfagjalds.
Þegar veiðileyfagjald eða eitt-
hvert annað stjórnkerfi fiskveiða
er borið saman við núverandi
kvótakerfi verður að gera það á
réttum forsendum. Til einfóldunar
má segja að bera verður mismun-
andi kerfi saman bæði á hagrænum
forsendum og á pólitískum for-
sendum.
Leiðir veiðileyfagjald
til samþjöppunar?
Samanburður á hagrænum for-
sendum gengur út á að meta hvaða
fyrirkomulag er hagkvæmara og
skilar sér betur fyrir þjóðina í bætt-
um lífskjörum. Samanburður á pól-
itískum forsendum fjallar til dæmis
um skiptingu eigna og tekna, sam-
þjöppun rekstrar og byggðaleg
markmið. Margir ímynda sér að
veiðileyfagjald hljóti að vera póli-
tískt réttlátur kostur, ekki síst þar
sem kvótinn muni safnast á fárra
hendur í framtíöinni.
Ég hef ekki trú á því að kvótinn
safnist á svo fáar hendur en það
skiptir ekki öllu máli þegar við
veltum veiðileyfagjaldinu fyrir
okkur. Þá er rétt að spyrja sig að
KjaHarinn
Vilhjálmur Egilsson
alþingismaður, framkvæmda-
stjóri Verslunarráðs íslands
því hvort veiðileyfagjald vinni sér-
staklega gegn samþjöppun í
rekstri.
Yrðu það til dæmis aðeins fáar
og stórar útgerðir sem hefðu efni á
að borga veiðileyfagjaldið? Gæti
líka komið upp sú staða í einhverju
byggðarlagi að enginn útgerðarað-
ili á staðnum hefði efni á að greiða
veiðileyfagjald?
Veiðileyfagjald
eftir aðstæðum?
Hvernig myndu svo stjómmála-
menn nútíðarinnar eða framtíðar-
innar bregðast við þegar vandamál
skapast vegna þess að aðeins fáar
og stórar útgerðir hafa efni á að
borga veiðileyfagjald og byggðum
er stefnt í tvísýnu af sömu ástæð-
um? Hvaö segir reynslan okkur í
þeim efnum? Segir hún okkur ekki
að miklar kröfur hljóta að koma
upp um hvers kyns afslætti frá
veiðileyfagjaldinu eða sérstaka að-
stoð til þess að verðugir aðilar geti
greitt gjaldið?
Auðvelt er að ímynda sér slíkar
kröfur og einhverjir stjómmála-
menn hlytu að telja sér ljúft og
skylt að setja fram tillögur um að
veiðileyfagjald ætti að vera mis-
munandi eftir stærð skipa og veið-
arfæmm. Ennfremur hlytu tillögur
um að tiltekin byggðarlög ættu að
greiða lægra gjald en önnur að
koma fram.
Ekkert stjómkerfi fiskveiðanna
er fullkomið. Kostir aflamarkskerf-
isins felast í þvi að það leiðir til
mestrar hagkvæmni af þeim að-
ferðum sem reyndar hafa verið.
Það hefur heldur ekki tekist að
sýna fram á að veiðileyfagjaldið
verði réttlátara í framkvæmd.
Vilhjálmur Egilsson
„Kostir aflamarkskerfisins felast í því
að það leiðir til mestrar hagkvæmni
af þeim aðferðum sem reyndar hafa
verið.“
Skoðanir annarra
Mælikvarði á væntingar
„Hví skyldi einhverjum detta í hug að spOa í
happdrætti? Megin ástæðumar eru sennilega tvær:
Vilji til að styðja gott málefni og von um vinning.
Hjá hverjum og einum blandast líklega ástæðurnar
tvær saman... .Við sem spilum í happdrættinu aðal-
lega vegna gróðavonar höfum mikinn áhuga á vinn-
ingslíkum. Þær em mælikvarði á væntingar okkar.
En tengjast vinningslíkur vinninghlutfalli? Þótt
ótrúlegt kunni að virðast er svarið nei.“
Eggert Briem, prófessor í stæröfræði, i Mbl. 30. nóv.
Fjármálastjórnun
í anda Framsóknar
„Jafn afleit fjármálastjórnun og Steingrímur
Hermannsson hefur verið staðinn að í grein eftir
virtan framsóknarmann, eins og Jón Sigurðsson
lektor, er að sönnu söguleg. Hins vegar er hin frá-
leita fjármálastjórnun formanns Framsóknarflokks-
ins í anda fj ármálas tj órnunar Framsóknar. Menn
þurfa ekki annað en að líta til sjóðakerfisins, land-
búnaðarmyllunnar, Sambandsins og nú síðar Mikla-
garðs til að fá samhengi í óábyrga fjármálastjórnuyn
Framsóknar. Leiðin frá ríkisfjármálasukki Fram-
sóknaráratuganna til kæmleysis í rekstri Tímans
er StUtt.“ Úr forystugrein Alþbl. 30. nóv.
Gerviþarfir
„ Nú er löngu búið að féfletta inn að skyrtunni
okkur sem reykjum og drekkum í landinu. Hvað er
j)á athugavert við að æsa upp í fólki nýjar gerviþarf-
ir og skattleggja þær?... Þess vegna leyfi ég mér að
minna á aö fólk hefur líka náttúrulegar þarfir. Síöan
legg ég til að líknarstofnanir, með Háskólann í broddi
fylkingar, hafi framvegis fé af fólki í krafti náttúru-
legra þarfa þess. Meðal náttúrulegra þarfa fólks em
þarfir kynjanna fyrir náin gagnkvæm kynni.“
Þorsteinn Gylfason í Mbl. 30. nóv.