Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.1994, Blaðsíða 11

FÖSTUDAGUR 18. MARS 1994
11
dv Merming
Anna Gunnlaugsdóttir myndlistarkona.
Anna Gunnlaugsdóttir í ASÍ
Um samspil
málverks og
merkingar
Litameöferðin er helsta verkefni málarahstarinnar og því gæti vart
veriö öðruvísi farið. Samspil litanna, áferð litarefnisins og aðferðin sem
beitt er til að bera htinn á grunninn - þetta eru þeir tæknilegu þættir sem
málarar fást við. Á þessu sviði gilda að sjálfsögðu engar almennar eða
ófrávíkjanlegar reglur. Hver listamaður hefur sinn háttinn á og reynir
að finna þau svör sem honum henta best og þær leiðir sem best tjá sam-
band hans við verkið og veruleikann. Það er einkenni þeirra sem fremst-
ir standa í málaralistinni að þeir hafa velt þessum hlutum fyrir sér: lita-
valið - pallettan - er orðið nokkuð fastmótað og er aldrei beinlínis tilvilj-
anakennt; þeir hafa fundið sínar eigin leiðir til að veita málverkinu þá
dýpt sem mismunandi áferð getur kallað fram; þeir hafa valið sér tæki
og þróað með sér handbragð sem gerir þeim kleift að draga hugsun sína
og tilfínningar fram í samspili lita, áferðar og forpia.
Anna Gunnlaugsdóttir virðist hafa lagt rækt við þessi viðfangsefni
málarahstarinnar. Hún hefur valið sér tæki eða aðferð og notað spaða
til að vinna myndir sínar. Hún blandar litinn oft grófara efni til að ná
fram sendinni áferð líkt og er á kalkmáluðum veggjum og hún málar oft
lit yfir ht þannig að litfletirnir verða flóknir og margræðir - í gegnum
yfirborðið sér í aðra liti líkt og Anna vilji segja að enginn litur sé algild-
ur, engin ein túlkun einhæf, heldur hlaðist eitt á annað. Þannig verða
myndirnar dýpri en ella og manni virðist að undir málverkinu sem sýnt
er gæti leynst annað og undir því enn eitt - málverkið er samspil ótal
möguleika sem listamaðurinn velur úr, án þess þó að útiloka nokkuð.
Myndlist
Jón Proppé
Síðan er auðvitað enn einn þáttur sem málarinn kemst aldrei fyllilega
undan, hversu djúpt sem hann kann að sökkva sér í litina. Það er teikn-
ingin. Jafnvel í afstraktmálverkinu er einhver teikning, þótt það komist
næst því að losna undan henni. Litapæhngin sjálf er alltaf afstrakt - eins
og tónhst - en málverkið, einkum fígúratift málverk, er alltaf samsph
hins afstrakta og hins hlutlæga. Lausnir Önnu á þessu sviði bera þess
vitni að htirnir eru henni hugstæðari. Hún málar að vísu fígúratíft -
myndirnar á sýningunni eru af konum. En að þessu leyti eru myndirnar
ansi líkar hver annarri og ná ekki að miðla neinni sterkri tilvísun. Mynd-
efnið er látlaust og þögult og ekki til þess fallið að vekja með áhorfandan-
um vangaveltur um annað en htanotkunina sjálfa. Oðruvísi tekst þó th
í myndinni af Mjahhvíti þar sem tengingin við þjóðsöguna fær áhorfand-
ann th aö skoða myndbygginguna í nýju ljósi: svipbrigðaleysi Mjallhvítar
vekur mann til umhugsunar um tvíræða stöðu hennar í sögunni (var hún
fórnarlamb eða örlagavaldur?) og órólegur bakgrunnurinn undirstrikar
þau óradjúp forneskju og sálardrama sem gína bak við einfalda söguna.
Fæstar myndirnar á sýningu Önnu bera þó titla af þessu tagi - þeim er
ekki gefin nein tenging við þekktar sögur eða temu eins og þó hefur tíðk-
ast meðal málara um aldir, einkum þegar þeir voru að feta sig fram á
veginn í nýstárlegri notkun hta og efnis. Þessir málarar skhdu að það
er engin skömm að því að mála upp aftur margnotuð temu ef málarahæfi-
leikar manns ná að vekja nýtt líf í þessum temum. Temalaus fígúratíf
málverk, hversu vel sem þau eru gerð, verða hins vegar yfirleitt óttalega
líf- og merkingarlaus.
rAFAEL YGLESIAS
Fíction
FRJALS
FJOLMIÐLUN HF
^uhöfundinnRAF/tELYGLESmS
OTTALAUS
hefur hlotið mjög góðar
viðtökur og verið þýdd á
mörg tungumál. íslenska
er níunda tungumálið sem
færir lesendum sínum
þessa heillandi skáldsögu
innan árs frá því að bókin
kom út í Bandaríkjunum.
Rafael Yglesias er einn
fjölhæfasti rithöfundur okk-
ar tíma. Hann hefur ein-
stakt lag á að halda les-
andanum föngnum og gefa
persónum sínum það líf
sem þær þurfa til að búa
áfram í huga lesandans
þegar bókin er lesin til
enda.
Samnefnd kvikmynd verð-
ur sýnd í Sambíóunum.
Með aðalhlutverk fara Jeff
Bridges, Rosie Perez og
Isabella Rossellini.
OTTALAUS var efst á blaði hjá banda-
ríska stórblaðinu New York Times
þegar athyglisverðar skáldsögur árs-
ins 1993 voru rifjaðar upp (NYT Book
Review, 5 des. 1993). Það er ekki að-
eins að sögupersónurnar lifi af flug-
slysið, heldur lifa þær áfram i hugum
lesendanna segir í umsögn blaðsins.
A NÆSTA SOLUSTAÐ