Dagur - 03.06.1988, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - 3. júní 1988
við Hvannavelli.
Símar 24119 og 24170.
• ■' ■■■■ ■■ ■ i' ■ i' —.■.—...i. i... i
MMC Pajero Turbo, dísel, beinsk.,
árg. ’87. Ek. 22 þús. Verð 1.100.000,-
MMC Space Wagon 4x4, beinsk., árg.
’87. Ek. 28 þús. Verð 850.000,-
Toyota Tercel 4x4, beinsk., árg. ’87.
Ek. 15 þús. Verð 600.000,-
Cherokee Pioneer, sjálfsk., árg. ’86.
Ek. 60 þús. Verð 1.300.000,-
i ................ — .., ••••••. i
Volvo 240 GL station, sjálfsk. m/overd.,
árg. ’86. Ek. 35 þús. Verð 950.000,-
Ch. Blaser S-10, beinsk., árg. '84.
Ek. 65 þús. Verð 850.000,-
Honda XR 600R, árg. '88. Ek. 1 þús.
Stgr. 300.000,-
Zuzuki Djebel 600, árg. ’86. Ek. 7 þús.
Stgr. 220.000,-
Athugið:
Greiðslukjör
við allra hæfi
hnnig má vekja
lesáhuga hjá börnum
of erlendum vettvangi
Af því að börnin hafa gaman af Regnbogabókunum, vaknar forvitni þeirra
og áhugi á að lesa meira.
Hver sem sjálfur hefur gaman af
bókalestri, veit hvað bækur geta
veitt honum. Vakið tilfinningar.
Aukið skilning. Aukið orða-
forða. Þær geta beinlínis opnað
lesandanum nýja veröld, verið
farmiði á fyrsta farrými til ævin-
týraheima! Þær geta opinberað
okkur hina huldustu leyndar-
dóma.
En því miður því aðeins að
bækurnar séu opnaðar. Það gerist
sífellt algengara að lesáhuginn
deyi áður en hann kemst almenni-
lega til lífsins. Lítum ögn á niður-
stöður kannana:
Til jafnaðar eyða unglingar í
Vestur-Þýskalandi 11 mínútum
daglega viö lestur - sem er áreið-
anlega allt of lítið til að hafa gagn
eða gaman af því og til að upp-
götva nokkurn tíma þennan nýja
heim.
Dr. Heiko Balhorn, prófessor í
uppeldisfræði í Hamborg, hefur
sérstaklega kynnt sér þetta
vandamál og hefur á því ákveðn-
ar skoðanir:
„Mörg börn lesa ekki, af því að
þau geta það ekki almennilega.
Og þau geta það ekki almenni-
lega af því að þau lesa ekki!“
Hér er sem sagt kominn víta-
hringur orsaka og afleiðinga,
mörgum uppalendum til mikils
hugarvíls. Ekki síst þeim sem
einarðlega leggja sig fram við að
opinbera skjólstæðingum sínum
leyndardóma bókarinnar. Fjöl-
margir foreldrar taka það nærri
sér, þar sem þeir vita fullvel livað
bóklaus maður fer á mis við.
En hvernig eiga þeir að bregð-
ast við? Og hvenær?
Síðari spurningunni er auðvelt
að svara, fullyrðir dr. Balhorn.
„Alveg frá upphafi!"
„Foreldrar geta gert heilmikið
til að gera börnum ljóst allt frá
fyrstu æviárum þeirra, hversu
mikilvægt ritað mál er. Til dæmis
að fela sig ekki þegjandi bak við
dagblaðið, heldur segja frá ein-
hverju skemmtilegu upp úr því.
Útskýra tilgang skrifaðs máls,
sýna til dæmis hvernig skrifa má
mikilvæg atriði niður til þess að
glcyma þeim ekki. Ákveða sam-
eiginlega með börnunum, hvað á
að skrifa á innkaupaseðilinn. Og
vckja athygli barnanna á því
hversu mikilvægt ritað mál er
hvar sem maður er, t.d. þegar
farið er saman í gönguferð. Þar
má til að mynda nefna umferðar-
merki, skiiti, leiðbeiningar og
aðvaranir, auglýsingar og fjöl-
margt fleira. Alls staðar eru tæki-
færi til að læra í leik. Allt sem
þarf er að íhuga möguleikana og
nenna að nýta þá.
Ekki ætti að þurfa að nefna
mikilvægi þess að skoða mynda-
bækur með börnunum og lesa
reglulega fyrir þau. Helst sem
oftast! Það barn er varla til, sem
fær þá ekki von bráðar löngun til
að læra sjálft að lesa og byrjar að
spyrja hvað standi hér eða þar.“
Börn eða foreldrar, sem ætlast
til að skólinn einn geti fullnægt
þessari þrá, eru líkleg til að verða
ósátt við niðurstöðuna. Stundum
getur kennslan og lesefnið valdið
vonbrigðum í stað eftirvænting-
ar. „Hugsið ykkur bara, litla
höfuðið er fullt af forvitni um
innihald bókarinnar. Það veit að
bókin er gerð fyrir það sjálft og
hlýtur að hafa eitthvað skemmti-
legt að segja því. Svo eru líka svo
margar skemmtilegar myndir í
bókinni. En hvernig skyldi nú
textinn vera?
„Ari og Lóa. Ari sér Lóu. Lóa
er að lesa. Lóa les vel.“
Nóg um það. Það er ekki auð-
velt að semja spennandi texta,
sem barnið ræður við þegar í
byrjun lestrarnámsins. Þess
vegna er aldrei mikilvægara en þá
að haldið sé áfram að lesa reglu-
lega fyrir það.“
Dr. Balhorn og samstarfsmenn
hans vildu gjarnan óska sér - og
þó fyrst og fremst börnunum - að
afstaðan til bóklestrar breyttist.
„Leskennsluna þarf að sníða bet-
ur að smekk barnanna sjálfra.
Barn sem byrjar í skóla hefur
þrátt fyrir allt sex ára lífsreynslu.
Það hefur lært feikimikið á þess-
um tíma, ekki síst í móðurmál-
inu. Börn sem mikið er talað við
og lesið fyrir eru ennþá betur
undirbúin en hin. Þau geta sagt
frá töluvert flóknum hlutum og
skilið miklu meira, hafa lært að
nota algengustu reglur tungu-
málsins, geta beygt sagnir og
nafnorð, stigbreytt lýsingarorð
og margt fleira. Og svo er
þeim allt í einu boðið upp á inni-
haldslausar og bragðlausar setn-
ingar þegar þau eiga loksins sjálf
að fá að bragða á réttunum.
Dr. Balhorn hefur ásamt
nokkrum öðrum uppeldisfræð-
ingum þróað nýtt og „öðruvísi“
lesefni, Regnbogabækurnar
(Regenbogen-Lesekiste, útg. af
Verlag fúr pádagogische Medien,
Hamborg).
Þetta eru allmörg smáhefti
með textum, skipt í fimm flokka
eftir þyngd, sem hver er auð-
kenndur með sérstökum lit. Hér
finna bæði ólæs börn, blábyrj-
endur og lengra komin fallega
myndskreyttar, stuttar sögur,
sagðar méð einföldum orðum í
stuttum setningum. Af efni bók-
anna má nefna dýrasögur, töfra-
brögð, orðaleiki, gátur og margt
fleira. Bækur þessar eru ekki ein-
ungis ætlaðar til skólakennslu,
heldur geta börnin engu síður
notað þær sér til ánægju heima
fyrir, og þróað um leið áhuga á
að kanna meira lesefni.
„Mikilvægast er að vekja
löngunina,“ segir dr. Balhorn.
„Og það er auðveldast með því
að bera fram bragðgóða, hæfi-
lega litla skammta, sem börnin
geta tuggið, kyngt og melt. Og ef
þeim er síðan boðið að líta á
frekara úrval á matseðlinum, þá
lætur árangurinn ekki á sér
standa. Lystin mun aukast við
átið.“
Kjörmarkaður KEA Hrísalundi 5
Breytið venjum og grillið
úti í góða veðrinu

Kjötboröin í Hrísalundi
eru sneisafull afgrillmat
Verslið tímanlega í dag
Opið til kl. 20.00
Lokað á morgun laugardag
Velkomin
o
Hrísalund

VTSA
Hrísalundur
(Þýöandi: Magnús Kristinsson).