Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.1995, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 27. JANÚAR 1995
15
Fiskveiðisljórnun
- ný markmið
Fiskveiðilögsagan er sameiginleg
auðlind þjóðarinnar. Það er íslend-
ingum lífsnauðsyn að hámarksaf-
rakstur náist með skynsamlegri
nýtingu fiskistofna. Jafnhliða hag-
ræðingu og hágkvæmni í nýtingu
fiskistofnanna verður að taka fullt
tillit til byggðasjónarmiða og kjara
sjómanna og fiskvinnslufólks.
Auðlindin er eign allrar þjóðar-
innar og því ber handhöfum veiði-
heimilda að greiða fyrir afnot
hennar. Til að koma í veg fyrir að
fiskveiðiheimildir safnist saman á
fáa lögaðila i sjávarútvegi, sem
valdið getur byggðaröskun og
slæmu atvinnuástandi, verði land-
inu skipt niður í a.m.k. sjö umdæmi
sem hvert um sig fái úthlutað
ákveðnum fiskveiðiheimildum.
Umdæmaskiptingin gæti verið:
Reykjanes, höfuðborgarsvæðið,
Kjallannn
Kristján Pétursson
fyrrv. deildarstjóri
„Sterklega kemur til greina að strand-
veiðiflotinn (innan 12 mílna) veiði sam-
kvæmt heildarkvóta á sóknarmarki
sem takmarkast af banndögum og lok-
un veiðisvæða.“
Vesturland, Vestfirðir, Norður-
land, Austurland og Suðurland.
Skipt eftirstærð
Fiskveiðistjórnun úthluti heild-
arkvóta til umdæmanna, sem síðan
útdeili fiskveiðiheimildum til lög-
aðila í sjáyarútvegi innan sinna
umdæma. Óheimilt væri að fram-
selja eða leigja fiskveiðiheimildir
til annarra umdæma nema að
fengnu samþykki viðkomandi
sveitarstjórna.
Fiskveiðilandhelginni væri skipt
eftir stærð og veiðarfærum skipa í
strandveiða- og djúðslóðaflota. All-
ar bolfiskveiðar með fiskitrolli
stærri togskipa væru bannaðar
innan 30 mílna. Minni togskip, allt
að 350 tonn, og stór línuveiðiskip
hafi leyfi til að veiða inn að 12 míl-
um en línu-, handfæra- og netabát-
ar þar fyrir innan. Veiði uppsjávar-
fiska verði óbreytt frá því sem nú
er en veiði á kola, rækju, humri og
skeldýrum sé háð ströngu eftirliti
Hafrannsóknastofnunar. Framan-
greindar breytingar myndu vemda
uppeldis- og hrygningarstöðvar
fisksins.
Til að allir sjómenn njóti sömu
kjara varðandi fiskverð fari allur
óunninn fiskur í gegnum sölukerfi
fiskmarkaða.
Til að koma í veg fyrir að með-
afia (smáfiski) sé hent í sjóinn sé
greitt gjald sem taki mið af kostn-
aði við að koma honum í land.
„Til að allir sjómenn njóti sömu kjara varðandi fiskverð fari allur óunn
inn fiskur í gegnum sölukerfi fiskmarkaða," segir m.a. í grein Kristjáns.
Smáfiskur landróðrarbáta verði
nýttur til strandeldis.
Forkaupsréttur á fiski
Engar raunhæfar tölur eru til-
tækar um smáfiskadráp í fiskveiði-
lögsögunni sem veldur mikilli
óvissu um niðurstöður og áætlanir
Hafrannsóknastofnunar á nýtingu
og uppbyggingu fiskistofna. Ströng
viðurlög verði sett um að kasta
fiski í hafið og að afla sé leynt við
löndun.
Sterklega kemur til greina að
strandveiðiflotinn (innan 12 mílna)
veiði samkvæmt heildarkvóta á
sóknarmarki sem takmarkast af
banndögum og lokun veiðisvæða.
Veiöistýringu djúpveiðiflotans
(með togveiðarfærum og nót) sé
stjórnað með aflakvótum.
Skipting á heildarveiði milli
strand- og djúpslóðaflotans sé
greinilega afmörkuð af fiskveiði-
stjórnun, bæði er tekur til afla-
magns og fisktegunda.
Lögaðilar í sjávarútvegi og sveit-
arstjórnir hafi forkaupsrétt á fiski-
skipum og kvóta innan umdæm-
anna.
Úreldingarreglur miðist við aldur
og ástand skipa samkvæmt mati
Siglingamálastofnunar.
Kristján Pétursson
Lykill að lífskjörum framtíðarinnar:
Öf lugt menntakerf i
Það er von mín að nýársávarp
forseta íslands, frú Vigdísar Finn-
bogadóttur, hafi náð eyrum stjórn-
málamanna. í ávarpi sínu benti
hún m.a. á að forystumenn á ýms-
um sviðum í nágrannalöndum okk-
ar hafi áttað sig á því að menntun-
arstig og þekking muni ráða úrslit-
um í samkeppni þjóða á komandi
árum. Frændur okkar, Danir, hafa
sýnt í verki aö þeir hafa uppgötvað
þessi sannindi. Áskorun forseta ís-
lands til stjórnmálamanna um að
bæta menntun í landinu er því
fagnaðarefni.
Bætum skólann
Hér á landi er mun lægra hlut-
falh þjóðartekna varið til skóla- og
félagsmála en í þeim löndum sem
við berum okkur oftast saman við.
í flestum grunn- og framhaldsskól-
um þarf að bæta aðbúnað stórlega.
Það ætti að vera eitt af forgangs-
verkefnum stjórnvalda fram til
aldamóta að einsetja alla grunn-
skóla. Þá er brýn nauðsyn að íjölga
kennslustundum, fækka í bekkjar-
deildum og auka sérkennslu, bæði
á grunn- og framhaldsskólastigi.
Einnig þarf víða að bæta aðstöðu
KjaUaiinn
Þorsteinn Hjartarson
skólastjóri
fyrir fatlaða í skólum; aðeins í átt-
unda hverjum grunnskóla landsins
geta fatlaðir farið óhindraðir ferða
sinna. Það eitt að flytja allan
grunnskólann til sveitarfélaganna
tryggir ekki nauðsynlega skólaþró-
un - ljóst er að fleira þarf að koma
til.
Alþjóðlegar áherslur
Vaxandi alþjóðahyggja og sam-
starf á sviði skólamála, menningar-
mála og vísinda gera enn frekari
kröfur til menntakerfisins - á öll-
um skólastigum. Ef íslendingar
ætla að taka virkan þátt í heimi
alþjóðlegra viðskipta og menningar
verður að fjárfesta meira í mennt-
un en gert hefur verið.
Þjóðfélagið þarf fólk með alþjóð-
lega þekkingu og færni til að vinna
á ólíkum sviðum atvinnulífsins -
fólk sem sýnir frumkvæði og býr
yfir skapandi hugsun sem gæti
hleypt nýju lífi í atvinnuvegi þjóð-
arinnar. En þrátt fyrir ótvírætt
gildi alþjóðahyggjunnar getur mik-
ið framboð á alþjóðlegri menningu
grafið undan íslenskri þjóðmenn-
ingu. Þess vegna verður jafnframt
að stuðla að þvi að æskufólk til-
einki sér haldgóða þekkingu á eigin
landi og menningu.
Öflugt menntakerfi er lykill aö
lífskjörum framtíðarinnar. Ef
krafan um bætt menntakerfi fær
ekki hljómgrunn hjá stjórnmála-
mönnum á kömandi árum er óvíst
hvernig íslensku þjóðinni reiðir af
í samfélagi þjóðanna. Þetta verður
eitt meginstefið á fyrsta landsfundi
Þjóðvaka - hinnar nýju hreyfingar
fólksins - sem haldinn verður helg-
ina 28.-29. janúar nk.
Þorsteinn Hjartarson
„Þjóðfélagið þarf fólk með alþjóðlega
þekkingu og færni til að vinna á ólíkum
sviðum atvinnulífsins - fólk sem sýnir
frumkvæði og býr yfir skapandi hugs-
„y, íí
Urelding fiskiskipa
Ættiaðfækka
krókabátum
„Ástæðan
fyrir því að
það þarf að
grípa til úr-
eldingar á
fiskiskiputn
er sú að við
crummeðallt
of stóran og
afkastamik-
ínn flota. \7lð qmnrvwswninfHr
höfum ekki tagsNar4urlands.
nema takraarkaðar heimildir til
að sækja sjávarfangið og þess
vegna ljóst að eina ráðiö er að
minnka flotann. Þetta eru miklir
íjármunir sem verið er að beina
í þennan farveg og þetta skapast
allt vegna lítillar fiskigengdar á
móti of stórum flota. Þessi úreld-
ing fer þannig fram að það er
sjávarútvegurinn sjálfur sem axl-
ar þessar byrðar. Stéttin stendur
þannig sjálf að því aö minnka
flotann. Þetta er að hluta gert til
að rekstrarumhverfi þeirra sem
eftir verða i greininni veröi betra.
Ég tel þetta vera mjög skynsam-
lega leið sem farin er til að
minnka flotann. Þetta er raunar
eina leiðin sem líkleg er til að
skila árangri.
Það sem er öllu verra er það að
ákveðinn hluti spilar þrátt fyrir
allt frítt i þessu kerfl og ég hef
oft bent á nauösyn þess að loka
kerfinu. Það ættu allir að sitja við
sama borð í þessu stífa kerfl okk-
ar ef við ætlum að ná utan um
vandaraálið. Það þarf því að taka
á þessu máli hvað varðar króka-
bátana og.fækka þeim eins og
öðrum. Sú fækkun ætti svo að
vera á þeirra eigin kostnað."
Afgerandi
vanskapningar
„Gildandi
kvótakerfi
hefur fætt af
sér a,m.k, tvo
afgerandi
vanskapn-
inga. Sá fyrri
felst í þvi að
neyðarún-æði /
fiskimanna er
að kasta fiski BenedlktVolsson.tfam-
fyrir borð kvœmdastjóri FFSt
þegar kvótinn er uppurinn. Hinn
síðari er að kerfið býöst til aö
kaupa út úr sjávarútveginum
gömul og ný fiskiskip fyrir 40
prósent af húftryggingarverði
þeirra. Sú stefna sem er í fram-
kvæmd varðandi úreldingu fiski-
skipa er Ijóslifandi dæmi um of-
stjórn af verri tegund. Tilgangur-
inn er að aðlaga afkastagetu flot-
ans að afrakstursgetu fiskistofn-
anna, sem er reyndar sama
markmið og kvótakerfið byggir
á. Greiðsla styrkja til úreldingar
fiskiskipa er þcss vegna væntan-
lega liður i þessari aðlögun. en
um leiö tæki til að færa heim
sanninn um þá hagræðingu sem
kvótakerfið á að leiða af sér. Gall-
inn er bara sá að hagræðingin er
fjármögnuð að mestu leyti fyrir
opinbert fé, sem notað er tD
styrkja vegna úreldingar fiski-
skipa. Mörg þessara skipa eru
nýleg og seld úr landi langt undir
kostnaðarverði. Meö þessu eru
stjórnvöld að greiða nokkurs
konar útflutningsbætur á fiski-
skip en slíkar bætur voru aflagö-
ar gagnvart landbúnaðarvörum
fyrir nokkrum árum í Jjósi þess
að þær þóttu óveijandi. Urelding-
arstyrkir eru forréttindi til út-
geröarmanna sém komá til við-
bótar því að þeim var gefinn
veiðiréttur í auölind sem á að telj-
ast sameign þjóðarinnar. “ -rt