Dagblaðið Vísir - DV - 03.03.1995, Blaðsíða 23

FÖSTUDAGUR 3. MARS 1995
31
___________Meiming
Sápall
Fyrsta verkið sem tekið var til sýninga í nýstofnuðu
Kafíileikhúsi fyrr í vetur var Sápa eftir Auði Haralds
rithöfund.
Því var þá spáð að leikhúsið gæti, ef vel tækist til,
orðið vettvangur fyrir stutt frumsamin leikrit sem af
ýmsum ástæðum komast ekki svo glatt á svið annars
staðar. Þetta hafa reynst orð að sönnu. Sápa II er tí-
unda viðfangsefni Kaffileikhússins og öll utan eitt
hafa veriö ný eöa nýleg íslensk verk.
„Sápa II; sex viö sama borð og enginn lýgur!“ er eft-
ir Ingibjörgu Hjartardóttur og Sigrúnu Oskarsdóttur.
Þær stöllur taka hlutina svona rétt mátulega alvarlega
og fara létt með að semja smellinn texta. í Sápu II
beina þær spjótum sínum að einu útbreiddasta hjóna-
sportinu, framhjáhaldi. En þær koma líka víðar við
og gera grín að kunnuglegum fyrirbærum úr daglega
Leiklist
Auður Eydal
lífinu, jafnt afturbataölkum sem heilsufríkum. Ráða-
góðar bisnesskonur koma við sögu og allir ganga með
einhvers konar fjárfestingardraumóra í maganum.
Og svo læðist líka ofurlítill hrollur með í hlutverki
fmgralipra píanistans, sem er einkar tunguhpur líka.
Sex einstaklingar koma við sögu. Fyrsta parið leika
þau Bessi Bjamason og Margrét Ákadóttir. Þau leika
harögift fólk, en galhnn er bara sá að þau eru ekki
gift hvort öðm. Sömu sögu er að segja um hin tvö
pörin, sem koma inn á kaffihúsið, þar sem leikurinn
gerist. Þau eru líka að Ualda fram hjá. Margrét Guð-
mundsdóttir og Valgeir Skagfjörð leika par númer tvö
og Edda Björgvinsdóttir og Eggert Þorleifsson par
númer þrjú.
En sápa væri ekki sápa ef málin væm ekki í enn
þá kirfilegri hnút. Það kemur nefnilega í ljós að hér
er um að ræða þrenn hjón, og bregður nú ýmsum í
brún þegar aUir eru mættir á sama kaffihúsið.
Þáttur sem þessi er eingöngu saminn til aö skemmta
áhorfendum Utla stund og verður að taka honum sem
slíkum. Persónurnar eru með ýmsum óUkindum óg
Sigríður Margrét Guðmundsdóttir leikstjóri gefur leik-
urunum hæfilega lausan taum í framsetningunni. Öllu
Leikarar Kaffileikússins.
er nettlega fyrir komið á smá gólfskika og leikararnir
létu þaö ekki á sig fá þó að þeir lékju þarna nánast
uppi í fanginu á leikhúsgestum.
Mér fannst þau Edda og Eggert vera búin að ná best
utan um sínar persónur, en hinir leikararnir gerðu
þaö líka gott. Margrét Guðmundsdóttir vakti mikla
lukku þegar hún jóðlaði af hjartans lyst, Bessi og
Margrét Akadóttir stigu dans meö tilþrifum og Val-
geir hleypti fjörinu á fullt þegar hann spilaði lögin sín
á píanóið.
Þetta er sem sé líflegur farsi og græskulaust gaman,
þó að vægum skotum sé beint að tískufyrirbrigöum
og ýmsum þáttum í lífsmynstri nútíma íslendinga.
Framvindan er ágætlega fjörleg, en það hefði mátt
leggja meiri vinnu í það að finna smellinn endi og að
hnýta góða slaufu á þetta allt saman í lokin. Persón-
urnar bara hypjuðu sig og lokasöngurinn brast á, eins
og þegar þætti í framhaldsseríu lýkur. Kannske luma
þær stöllur Ingibjörg og Sigrún á meiru. Hver veit.
Sýningin passar mjög vel inn í afslappað andrúms-
loft Kaffileikhússins og verður án efa vinsæl meðal
gesta þar.
Sýnt í Kaffilelkhúsinu:
Sápa 2; sex við sama borð og enginn lýgur!
Höfundar: Ingibjörg Hjartardóttir og Sigrún Óskarsdóttir
Sönglög og textar: Valgeir Skagfjörð
Aðstoð við hreyfingar: Hany Hadaya
Leikstjóri: Sigríður Margrét Guðmundsdóttir
„Ég er engin. En þú?“
Bandaríska skáldkonan Emily Dickinson er spenn-
andi ráðgáta. Hún lifði að því er virðist viðburðalitlu
lffi, dó 1886 í sama húsi og hún fæddist í 56 árum áð-
ur, 1830, var hógvær svo jaðraði við að vera sjúklegt
og fór ekki út úr húsi síðustu árin. Þó var hún vel
menntuð og í ljóðum hennar má sjá að hún lifði auð-
ugu innra lífi. Megineinkenni þeirra er djúpur sárs-
auki og svartsýni sem stundum eru tjáð á kíminn
hátt. Ljóömyndirnar eru oft óvæntar og óvægnar,
sterkar andstæður harms og hamingju, lífs og dauða.
Hún birti aðeins tíu ljóö opinberlega meðan hún var
á lífi, fyrir henni var það fátæktarmerki að birta efni
á prenti, en eftir dauða hennar fundust tæplega tvö
þúsund í viðbót sem gefin voru út smám saman. Nú
er hún álitin annað fremsta ljóðskáld Bandaríkjanna
á síðustu öld ásamt Walt Whitman.
Fram að þessu hafa íslenskir þýðendur lítið sinnt
Emily; til dæmis hafa Magnús Ásgeirsson, Helgi Hálf-
danarson og Sigurður A. Magnússon ekkert þýtt eftir
hana. Og þegar rýnt er í ljóð hennar er auðvelt að
skilja hvers vegna. Öll góð skáld eru erfið í þýðingu
en Emily er sérstaklega erfið vegna þess að hún notar
form sem virðist einfalt en er það ekki. Það nýstárlega
við ljóð hennar var að hún gerði uppreisn gegn vél-
rænu rími, notaði hálfrím eða ekkert rím þar sem les-
andinn á eindregið von á rímorði og braut líka oft upp
hrynjandina. (Það sem helst minnir á hana af íslensk-
um kveðskap eru ljóðin í annarri bók Sjödægru eftir
Jóhannes úr Kötlum, „Rímþjóö" o.fl.) Fyrstu útgefend-
ur Emily létu þetta fara í taugarnar á sér og voru sí-
fellt að „leiðrétta" vísurnar hennar, en það sem hún
nær fram með þessari þá frumlegu aðferð er aö les-
andinn verður að lesa eftir merkingu í stað ríms og
hrypjandi, eins og formið væri fijálst. Dæmið er fyrra
erindi ljóðsins um sársaukann:
Pain has an element of blank;
It cannot recollect
When it began, or if there were
A day when it was not.
Þetta form virðist stundum barnalegt á frummálinu,
og því fylgir einfalt og bamslegt mál sem er í hróp-
andi andstööu við heimspeki og skáldlega sýn. Ef form-
Bókmenntir
Silja Aðalsteinsdóttir
inu er haldið í þýðingu er hættan sú að það virki
klaufalegt og skyggi á innihaldiö, og mér þykir trúlegt
að sú hætta hafi hægt þýðendum frá.
Nú hefur Hallberg Hallmundsson sýnt þann hetju-
skap að gefa út 100 kvæði eftir Emily Dickinson í eig-
in þýðingu og með ágætum formála um ævi hennar
og viötökur ljóða hennar. Þó að honum takist stundum
að leysa vandann sem hér hefur verið tæpt á (til dæm-
is í 7,42,47,64,73,78), eru ljóðin ekki eins áhrifamikil
á íslensku og frummálinu. Megingalhnn viröist mér
sá að líallberg nær ekki nógu vel ísmeygilega einfóldu
oröfæri Emily og afdráttarlausri tjáningu. Eins og oft
vill verða hættir íslenskunni til að teygja málið og
stuðlarnir kalla á vonda orðkosti, eins og þegar „grass“
verður „svörður" í dæminu hér á eftir, ljóðinu um
hinn óþægilega grun:
Presentiment is that long shadow
on the lawn
Indicative that suns go down;
The notice to the startled grass
That darkness is about to pass.
Hugboö er skuggi sem firnalang-
ur um flötina skríður
og flytur þau boð að sólir gangi
til viðar.
Vísbending felmtruðum sverði aö
sjá:
senn muni dimman skella á.
En bók Hallbergs er tímabær kynning á skáldskap
þessa merka höfundar.
Emily Dickinson:
100 kvæöi.
Hallberg Hallmundsson islenskaði.
Brú 1994
Fréttir
1000 manns
900 -
Atvinnuleysi á
1. febr.
l.mar

Atvinnuleysið á Akureyri:
Svipað og fyrr
Gylfi Kristjansson, DV, Akureyii:
Tölur um atvinnuleysi á Akureyri
sýna ótvírætt að atvinnuleysi er
mjög stöðugt í bænum og viðvar-
andi. Þannig eru tölur nú fyrstu
mánuði ársins mjög líkar tölum frá
sama tíma á síðasta ári.
Um síðustu áramót voru 590 at-
vinnulausir, 1. febrúar 605 og nú um
mánaðamótin 595. Um áramótin
1993/1994 voru 964 manns atvinnu-
lausir og þar af um 260 úr fisk-
vinnslu vegna verkfalls sjómanna,
1. febrúar á síðasta ári 670 og 1. mars
á síðasta ári 583.
Sigrún Björnsdóttir á Vinnumiðl-
unarskrifstofu Akureyrar segir
nokkra hreyfingu vera á fólki, nokk-
uð sé um að fólk hlaupi í tímabundna
vinnu en komi síðan aftur á atvinnu-
leysisskrá. Ef þróunin nú verður eins
og á síðasta ári mun atvinnulausum
fara fækkandi á næstunni og allt
fram í september en yfir vetrarmán-
uðina eykst atvinnuleysið aftur.
Akureyri:
Skíðaganga á golfvellinum
Gylfi Kristjánsson, DV, Akureyri:
Golfvöllurinn á Akureyri hentar
öllu betur til skíðagöngu en golfleiks
þessa dagana, þar er geysilegt snjó-
magn yfir öllu og Skíðaráð Akur-
eyrar og Golfklúbbur Akureyrar
hafa ákveðið að efna til skíðagöngu-
dags á sunnudag.
Samúelsýnirí
Listhúsinu Þingi
Gylfi Kristjánsson, DV, Akureyri:
Samúel Jóhannsson listmálari
opnar á morgun málverkasýningu í
Listhúsinu Þingi á Akureyri og sýnir
þar bæði málverk og teikningar.
Þetta er tólfta einkasýning Samúels
sem hefur einnig teldð þátt í fjöl-
mörgum samsýningum m.a. á Akur-
eyri, á Húsavík og í Reykjavík. Sýn-
ing Samúels verður opin daglega kl.
15-9 til sunnudagsins 12. mars.
Leitað að stolnum bíl
Gylfi Kristjánsson, DV, Akureyri:
Lögreglan á Akureyri hóf í morgun
leit að fólksbifreið sem stolið var frá
íbúðarhúsi við Byggðaveg í nótt.
Eigandinn skildi lyklana eftir í hif-
reiðinni og eftirleikurinn var því
auðveldur. Bifreiðin er af Toyota
Tercel gerð, grá að ht með einkennis-
númerið K-343.
Um svokahaða trimmgöngu er að
ræða, en þó veröur tímataka fyrir
þá sem þess óska. Brautin verður
opin kl. 11-16 og frá 11-14.30 verður
ókeypis kennsla fyrir byrjendur.
Stokke tripp trapp
Stóllinn sem vex
með barninu
STO.KKE
5 ára ábyrgð
Sama verð og annars staðar
á Norðurlöndum
kr. 9.760
Faxafeni 7
s. 687733
LOTT#
Vinn ngstölur
miövikudaginn:[
1.3.1995
Aðaltölur:
Heildarupphæð þessa vlku
52.196.411
A Isl.:
2.676.411
fjjirinningur 3 fóru til Danmerkur, 1 til Finnlands~
UI>P1.Ý8|NGAR, SÍMSVARI »1- «8 1S 11
LUKKUlInA M 10 00 - TEXTAVARP «1
BIRT UEO FYRIRVARA UM FREKTVILLUR