Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.1995, Qupperneq 29

Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.1995, Qupperneq 29
28 LAUGARDAGUR 20. MAÍ 1995 Skólastjóradeilan í Reykholti: Fer héðan með miklum söknuði i - segir Oddur Albertsson sem byggt hefur upp skólastarfið á nýstárlegan hátt Myndbandagerö er vinsæl í Reykholti. Hér eru þau Maríanna, Benóný, Gunnar, Olga, Sigrún og Rakel að klippa og lagfæra upptöku. Sumir koma í Reykholt vegna hestanna. Þetta eru þau Tómas, Ólöf Hildur og Valdimar sem njóta sín i fallegri náttúrunni með hrossin. „Ólafur Þ. Þórðarsou hefur látið það betur og betur í ljós undanfarið að hann sé á leiöinni hingað. Ég hef hins vegar ekki fengið beint að vita um mína stöðu, mér hefur ekki verið sagt upp. Ólafur er mjög formlegur og eftir því sem ég hef lært á hans persónu þá kemur hann hingað 1. júní. Það hlýtur að þýöa að ég verði búinn að hreinsa mitt skrifborð þá,“ sagði Oddur Albertsson skólameist- ari þegar DV heimsótti hann og nem- endur í Reykholtsskóla í blíðviðri um miðja vikuna. Mikill styr hefur staðið um skóla- stjórastöðuna í Reykholti eftir að Ólafur Þ. Þórðarson, fyrrv. alþingis- maður, boöaði að hann myndi taka við starfl sínu þar aftur eftir funmtán ára fjarveru. Nemendur, kennarar og foreldrar hafa lýst yfir áhyggjum sínum vegna þessa og stuðningi við núverandi skólameistara. í samtali blaðamanns við nemendur skólans kom fram að þeir væru ákveðnir í að hætta námi Tskólanum ef Ólafur kemur aftur til starfa. Oddur hefur byggt upp skólastarfið í Reykholti á undaníomum þremur árum. Hann byggir námiö og skóla- starfið upp með því hugarfari að all- ir vinni saman og séu jafnir. Ekki hafa allir verið sáttir viö hugmyndir Odds en engu að síður hefur honum tekist að ná inn fleiri nemendum í skólann og að halda þeim við námið. Oddur sagði aö samningur sinn væri þannig að hann hefði þriggja mánaða uppsagnarfrest eins og aðrir opinberir starfsmenn. Að missa barn Hann viðurkennir að undanfarnar vikur hafi verið tilfinningalega erfið- ar fyrir sig. „Það er tvennt sem kem- ur til,“ segir hann. „Skólinn er eins og bamið mitt og þessi unglingahóp- ur sem hér er hefur reynst mér sem sannir vinir. Mér þykir ákaflega erf- itt að hugsa til þess ef „barninu" mínu blæðir út og þessi krakkahópur tvístrast. Mér finnst ég upplifa ákveðna siðferðislega ábyrgð. Þess vegna hef ég spurt menntamálaráðu- neytið mjög markvisst hvort það ætli að hjálpa til að tryggja að þessi hugmynd, reynsla og alhr þessir þró- unarvinnupappírar glatist ekki held- ur geti haldið áfram annars staöar. Ég hef ekki enn fengið nein svör en vona að þau korni," segir Oddur enn fremur. „Þetta er ekki í fyrsta skipti í þessu þjóðfélagi sem maður rekur sig á ýmsar skrýtnar staðreyndir. Ég hef oft þurft að sætta mig við einkenni- lega hluti, bæði lagalega hluti og aðra sem reknir em á pólitískan hátt. Þetta er enn eitt dæmið um slíkt sem ungt fólk hefur þurft að horfa upp á.“ Árekstrar við ýmis öfl Oddur segist ekki hafa átt von á þessari óvæntu endurkomu Ólafs. „Þrátt fyrir að ég vissi að staða mín væri einungis setning þá hef ég starf- að með miklum áhuga án þess aö hugsa um að einn daginn myndi allt mitt innlegg verða í höndunum á öðrum. Það hugleiddi ég aldrei. Þessi tími hefur verið skemmtileg reynsla en jafnframt mjög erfið. Á þeim tíma sem ég hef starfað hér hafa komið upp árekstrar við ýmis öfl, bæði hér í sveitinni, ráðuneytið og kreddufull- ar persónur. Mín barátta hefur verið í því fólgin að kynna á íslandi nálgun í skólamálum sem er mjög alþjóðleg en á okkar litla landi hefur hún átt erfitt uppdráttar. Þó hefur hún kom- ið tvisvar upp í íslandssögunni, um aldamótin og í Skálholti þar sem menn nálguðust menntunarhugtak- ið á annan hátt en hefðbundna skóla- kerfið hefur gert. Þó er fjölbrautakerfið með marga hugmyndafræðilega þætti sem eru í raun þeir sömu og ég er að tala um. Þá meina ég alþjóðahreyfinguna sem elur af sér lýöháskólana. Fjölbrauta- kerfið er meö sömu hugmynd: að skapa vettvang þar sem allir nem- endur á íslandi eiga kost á að njóta sín. Menntamálaráðuneytið var sjálft með naflaskoðun með átján manna nefndinni. Hún komst að þeirri nið- urstöðu að það þarf að taka á móti þeim krökkum með stæl sem ekki njóta sín í hefðbundnu bóklegu skólanámi. Nefndin hefur lagt fram ýmsar tillögur varðandi það. Hér í Reykholti höfum við unnið með sömu hugmyndimar á samá tíma og nefndin ræddi sín mál í Reykjavík. Við höfum skapaö vettvang fyrir krakka sem hafa ekki þessi kassa- laga karaktereinkenni sem skóla- kerfið hefur tilhneigingu til að búa til.“ Dregurekki fólk í dilka Talað hefur verið um að í Reyk- holtsskóla séu eingöngu svokallaðir villingar sem flosnað hafi úr öðrum skólum. Oddur er ósammála þessu. „Það má segja að krakkar sem eru Ustrænir, sem eru sjálfstæðir í hugs- un og gagnrýnir, þeir sem vilja ekki sætta sig við hinar borgaralegu hefð- ir, njóti sín mjög vel hér. Þetta þurfa alls ekki að vera slakir námsmenn þó þeir séu oft upp á kant. Skólinn hefur verið nýttur af foreldrum og Félagsmálastofnun sem staður fyrir krakka sem hafa orðið undir í stór- um skólum en eins og allir menntað- ir menn erum við alveg hætt að búa tU flokkadrætti og flokka menn í heimska og vitra. Þetta er mjög af- stætt. Það eru margar skýringar á því hvers vegna ein manneskja er lögð í einelti og enn fleiri skýringar á því hvers vegna sumir ná ekki ein- beitingu. Þama geta spilað inn í fjöl- skyldumál og allt mögulegt. Ég held að það sé ekkert að þessum einstakl- ingum heldur miklu frekar þjóðfé- laginu. í litlum skóla með jákvæðan mannskilning, sem hefur kerfi þar sem krakkarnir fá áheyrn, hlýju og aö tjá sig, gerist mjög margt," segir Oddur. Allatíó unnið með fólki Sjálfur segist hann alla tíð hafa verið rpjög gagnrýninn í hugsun. „Ég var snemma á kafi í félagslífi, tók þátt í starfi KFUM og kirkjunnar," segir hann. Oddur starfaði mikið í sumarbúöum, t.d. í Vatnaskógi. Eftir stúdentspróf úr Menntaskólanum við Tjörnina árið 1977 hélt hann til Svíþjóðar og lærði þar að verða tóm- stundastjóri (fritidsledare). „Þessi skóli býr fólk undir að vinna meö fotiuðum, bömum, unglingum og gamalmennum. Þegar ég kom til Svíþjóðar varð ég fyrir nokkurs kon- ar áfalli þar sem ég lærði ýmis hug- tök sem ég hafði ekki heyrt áður. Eg hafði ekki fengið neina sterka heim- spekilega handleiðslu heiman frá mér. Þetta var mjög mannlegur skóli sem rekinn var við hliðina á lýðhá- skóla í Sigtuna. Þar kynntist ég fyrst lýðháskóla. Þegar ég kom heim aftur fór ég að vinna sem æskulýðsfulltrúi kirkjunnar. Ég reyndi aö sameina manngildið, sköpunargleðina og kristileika. Ég tók upp pensla og sýndi krökkunum málverk, söng og spilaði með þeim og við settum upp leikrit. Þetta gekk vel nema hvað í kirkjunni kemst enginn að nema hann sé meö g-stimpilinn, sé guð- fræðingur. Ég var ekki með hann svo ég fór undir væng Heimis Steinsson- ar, sem þá var rektor í Skálholti, og þar naut ég mín í fjögur ár. Síðan fór ég að kenna við norrænan lýöhá- skóla í Danmörku. Þegar ég kom heim aftur starfaði ég í nokkur ár hjá Unglingaheimili ríkisins, auk þess sem ég stundaði nám í Háskóla íslands í heimspeki og listasögu. Ég fór svo aftur utan og tók BA-próf í kvikmyndun og leik- húsfræðum, nam síðan við Kennara- háskólann og sérhæfði mig í lýðhá- skólanámi og alþýðufræðslu," út- skýrir Oddur. Áður en Oddur hóf störf í Reyk- holti hafði hann kennt listasögu í HÍ og var erindreki hjá Krabbameinsfé- lagi íslands. Þá gerði hann heimild- arkvikmyndir fyrir Krabbameinsfé- lagið og kirkjuna og kenndi Víetnöm- um hjá Námsflokkunum. Allir ljúka prófum í umræðunni undanfarið hefur fólk rætt það sín á milli að nemendur í Reykholti þurfi ekki að ljúka prófum. Oddur segir það undarlegt hvernig fólk, sem aldrei hefur heimsótt skól- ann eða kynnt sér námið, ræði um hann. „Margir hafa líka talað um að hér séu unglingamir með fíkniefni. Reykholt er strangasti skóli á land- inu hvaö varðar áfengi og fíkniefni. Hér eru allir reknir undantekningar- laust ef sést ein bjórflaska. Hér eru nokkrir svokallaðir villingar, ef viö erum svo fordómafull að leyfa okkur að nota slílct hugtak, en í þessu and- rúmslofti tekur ekki langan tíma að tálga þau hom af þeim. Allir taka próf nema þeir sem em fallnir úr áfanganum. Við höfum fengið dæmi um unglinga sem eru svo skemmdir að við verðum að ræða við foreldra þeirra eða forráðamenn um að þeir verði að fara eitthvað annað. Þeir krakkar hafa ekki getaö mætt þeirri ábyrgð sem við setjum á þá. Eg skilgreini þennan skóla sem vettvang fyrir skapandi krakka þó þeir séu svolítið fríkaðir og öðmvisi - vettvang fyrir hógværa krakka sem orðið hafa undir í þessari hörðu sam- keppni töffheitanna í skólaportinu og fyrir þá sem em mikið fyrir bók- ina en vilja nýta sér sveitina, hesta- mennsku og náttúruna. Það tókst sl. haust að fá tæplega hundrað nem- endur í skólann en því miður skemmdi verkfallið fyrir okkur þar sem margir þeirra komu úr sjávar- þorpum, fengu vinnu og komu ekki aftur.“ Óhefðbundinn skólastjóri Oddur segist vera mjög óhefðbund- inn skólastjóri. Hann klæðist eins og krakkarnir í gallabuxur og skyrtu og tekur þátt í félagslífi þeirra. „Þeg- ar ég sótti um stöðuna hér leit ég á það sem tækifæri til að sanna mig. Mig langaöi til að skapa eitthvað án þess að vera með málamiðlanir með yfirmönnum. Ég er þó ekki að koma með neinar nýjar hugmyndir því þær em innfluttar. Mér finnst ekkert síður mikilvægt að unglingur geti tekist á við snjóflóð eða fóðurmissi heldur en að vera kappsmikill efnafræðingur. Spum- ingin er alltaf hvað er þekking og reynsla. Hér í Reykholti emm við með alla þessa kjamaáfanga, ís- lensku, ensku, dönsku, stærðfræði, eðlis- og efnafræði og allar aðrar greinar. í leiðinni erum viö stöðugt að minna á hluti sem ekki er prófað í heldur em hluti af heimspeki. Xrakkar sem fá mikið áreiti utan frá úr fjölmiölaheimi, auglýsingum og kvikmyndum hafa ruglast gjör- samlega í ríminu hvað varðar hug- myndir þeirra um örlög sín. Þeir miða allt við þær myndir sem þeir horfa á og við þurfum að kenna þeim tjáningu, ræðumennsku og um- gengni. Við kennum þeim að standa upp og muna eftir rétti sínum í lýð- ræðislegu þjóðfélagi. Þeir eiga að LAUGARDAGUR 20. MAÍ 1995 „Mér finnst mjög erfitt að kveðja þennan stað. Þetta er eins og að missa barn,“ segir Oddur Albertsson, skólameistari I Reykholti, m.a. i viðtalinu. Reykholtsmálin rædd við séra Geir Waage. Geir hefur stutt Odd i bar- áttu hans. skapa sig sjálfir en þiggja ekki allt utan frá. í svona litlum hópi getum við nálgast hvert annað þannig að ef einn á við þjáningar að stríða taka allir þátt í því.“ Vandræðabörnin breytast Oddur segist á þessum þremur árum sem hann hefur starfað við skólann hafa fundið mikinn mun á mörgum nemendum og sjálfum sér. „Þegar unglingur leggur frá sér skólatöskuna í heilt ár gerist mjög margt. Þessir svokölluðu vandræða- gemlingar hafa mikið breyst hér í Reykholti. Þeir hafa jafnvel fundið sér áhugamál hér, t.d. í kokkadeild- inni okkar. Það tekur auðvitað meira en einn dag að breyta unglingi og meira en eitt ár að breyta skóla. „Fleiri jákvæðar raddir hafa verið að láta í Ijós ánægju sina með starfið hér, fólk sem hefur verið að kynna sér sambærilega skóla í Skandinavíu,“ segir Oddur m.a. um starfið í Reykholti. Ég hef lært mikið á þessum árum, t.d. heilmargt um stjómsýslu og hvernig menntamálaráðuneytið starfar. Það er erfitt að vera í senn skólastjóri og grasrótarmaður. Ákveðin krafa kemur utan frá að ég sé með bindi og bumbuna út í loftið og tali á formlegan hátt. Ég vil bara vera einlægur og tala um hlutina eins og þeir eru. Þetta hlutverk mitt og karakterinn hafa stundum rekist á. En nemendunum líður vel í návist minni og hafa enga hræðslutilfinn- ingu. Allir em tilfinningaverur hér í skólanum og fá að sýna það. Sam- skiptin em einlæg." Loksins búinn að sanna sig Oddi finnst að allt það sem hann hefur veriö að byggja upp á undan- fórnum árum sé nú að hrynja til gmnna. „Ég er mjög óöruggur hvað varðar ráðuneytið og nemenduma. Ég vil auðvitaö ekki leika píslarvott en ég er hreykinn af starfi mínu og vonandi fæ ég annaö starf." Oddur segist vera borgarbarn þrátt fyrir að hann hafi valið sér starf í sveitinni. „Ég er mikið fyrir ýmsa menningarlega þætti, eins og kvik- myndir og leikhús, jafnvel pöbbaráp. Starfið hefur þó verið það krefjandi og mér hefur þótt það spennandi. Þessi önn var að vísu erfið vegna verkfallsins en ég eygði þá von aö ég væri loks búinn að sanna gildi þessarar stofnunar - fá ráðuneytið á mitt band. Fleiri jákvæðar raddir hafa verið að láta í ljós ánægju sína með starfið hér, fólk sem hefur verið að kynna sér sambærilega skóla í Skandinavíu." Þegar Oddur tók við stööunni fyrir þremur árum segir hann að skólinn hafi verið í mikilli niðurníðslu. Hann tók sig til ásamt húsverðinum og málaði skólastofur, braut niður veggi milli lítilla herbergja og keypti ný borð og stóla. Auk þess hefur hann tæknivætt skólann, keypt ýmis tæki til kennslu í fjölmiðlun, myndbanda- og auglýsingagerð. „Við höfum unn- ið mikla sjálfboðavinnu hérna og lit- ið á skólann sem okkar eigið hús- næði sem þarfnast lagfæringar. Við höfum fjármagnað tækjakaup með því aö selja þjónustu um helgar fyrir félagasamtök eöa unglingahópa." Breyting á ábyrgö fjármuna Talað hefur verið um að Oddur hafi misst ábyrgð á fjármunum skól- ans og hún fengin öðrum. Oddur seg- ir að það sé ekkert óeðlilegt við það. „Skólinn haföi ekki haft neina skrif- stofumanneskju og það var hagræð- ingardæmi að skólastjórinn þyrfti ekki að sinna skólastarfinu auk bók- haldsins. í samráði við ráðuneytið fór Þórunn Reykdal á námskeið til að læra að vera beintengd við tölvu- net hins opinbera og sér nú um þau mál. Að fjárhagurinn hafi verið tek- inn af mér er ekki rétt heldur var loksins komið upp hér hálfu starfi í bókhaldsdeild. Þessi skóli hefur ver- ið með mun minna rekstrarfé en aðrir sambærilegir. Ég fór á fund alþingismanna og barðist fyrir því að það yrði hækkað og sem betur leiðréttist það.“ Reykholtsskóli var byggður árið 1932 en það var Guðjón Samúelsson sem teiknaði hann. Heimavistin er nýrri og er ekki fullbyggð. Skólinn þjónar nemendum fyrstu tvö árin í framhaldsskóla. „Á þeim tíma geta þessir krakkar áttað sig á hvernig er að vera í framhaldsskóla og spáð í framtíðina - hvaö þeir vilja verða.“ Leitar að nýjum stað Oddur segist óviss með stöðu sína. Nokkrir þrýstihópar hafi reynt að fá Ólaf ofan af því að koma aftur til starfa. „Ég er frekar óöruggur. Þó hafa áhugamenn á Vestfjörðum velt þeirri hugmynd upp að þessi starf- semi geti endurtekið sig þar, t.d. í Reykjanesi. Jón Gauti, sveitarstjóri í Súðavík, virðist hafa sömu hug- myndir um skólastarf cg ég. Núps- skóli er líka á lausu og er nær byggö. Einnig mætti athuga hvort einhver staður finnst ekki á Suðurlandi. Við fyrstu sýn er það þó ekki sjáanlegt." Oddur segist ekkert hafa rætt við Ólaf í allri þessari umræðu. Ólafur hélt fund í skólanum í byijun vik- unnar en þá var Oddur staddur í Reykjavík. „Mér fannst ég ekkert hafa að gera á þeim fundi þar sem ég er hvort sem er að fara héðan. Ég get ekkert annað sagt en aö ég er leiður yfir að missa bamið mitt en treysti því að við fáum annars staðar að vera. Þetta starf hefur verið erfitt fyrir mig og það á eftir að verða enn erfiðara fyrir Ólaf sem hefur nýlega gengið í gegnum veikindi. Mér finnst allt í lagi að menn geymi stöður sínar í fimm ár og það ætti að vera reglan en þetta er of langur tími. Ólafur hefur sagt í blöðum að engar breyt- ingar hafi oröið á unglingum í fimmt- án ár. Það er algjör firra og sýnir einangrun hans. Mér finnst það í raun vera sönnun þess aö honum muni mistakast þetta. Allir sem starfa með unglingum sjá breytingar frá ári til árs.“ - En ertu bitur? „Já, ég er það og get viðurkennt það. Mér finnst ipjög erfitt að kveðja þennan stað. Ég vil þó líta á þetta bjartsýnum augum og vona að úr rætist. Ég fer héðan með söknuði."

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.