Þjóðviljinn - 24.12.1954, Blaðsíða 30

30
Heimilið var ekki ríkmann-
legt, en eigi að síður bar það
vott um velmegun og snyrti-
lega umgengni fólks úr al-
þýðustétt. Húsgögn voru óbrot-
in, en stóðu svo reglulega, að
eigendur þeirra gátu varla haft
mjög sjálfstæðan smekk. Mynd-
£r og málverk á veggjum báru
vitni um, að húsráðendur
þekktu lítið til myndlistar. Eigi
að síður var augljóst, að hér
hlaut öllum að líða vel, hér var
það til, sem öllum húsbúnaði
er betra, heimilisánægja, ró
og friður.
Það var að kvöldi dags og
hjónin voru ein heima. Kon-
an sat í stofu sinni í grænum
sófa og saumaði í púðaborð.
Teikninguna, sem hún fór eftir,
hafði hún við hlið sér í sóf-
anum. Konan var ljóshærð og
hafði þykkar fléttur, feitlagin
kona, hálsstutt, bjartleit og
hafði mildan, góðlegan svip og
hreinan.
Maðurinn gekk um gólf með
hendur í vösum. Hann var
. klæddur í bláa peysu, brúnar
buxur og svarta inniskó. Þrek-
vaxinn maður og samanrekinn,
sköllóttur, svipurinn rólegur og
yfirvegandi. Útlit mannsins gat
bent til, að hann væri vörubíl-
stjóri, en það var hann samt
ekki. Þeim hjónum var nokk-
ur vandi á höndum, einkum
manninum, en konan tók full-
an þátt í áhyggjum hans. Hún
leit upp frá verki sínu og sagði
í framhaldi af þvi, sem áður
var talað:
— En að þú skrifaðir honum
nokkrar línur?
Maðurinn nam staðar og
horfði á hana.
— Skrifaði honum?
— Skrifaðir honum, já, þu
ert svo laginn að koma fyrir
þig orði.
— Þetta getur verið. Ætti ég
að gera það? spurði hann.
— Þú ættir að gera það. Það
finnst mér, sagði hún.
Hann féllst á skoðun hennar,
gekk að eikarskápnum í innra
herberginu, opnaði hurðina,
sem jafnframt var skrifborð
hans, tók fram skriffæri sín og
pappir og settist að skriftum.
Hann sat þar ^anga stund,
studdi hönd umA- kinn, en
hafðist ekki að.
Konan sat við verk sitt. Hún
fylgdi af nákvæmni teikning-
unni við hlið sér, taldi út spor-
in með nálaroddinum og raulaði
aðeins við. Eigi að síður vissi
hún, hvað manninum leið. Loks
stóð hún upp, gekk fram í eld-
húsið og hitaði kvöldkaffið.
Biksvört desembernóttin lagðist
þétt að glugganum, en það
var kyrrð í veðri og auð jörð.
Hjónin töluðust fátt við með-
an þau drukku kaffið.
... — Gengúr þér illa? spurði
konan.
Hann sagði, að sér gengi illa.
Samt hélt hann, að hann værí
nú kominn að niðurstöðu um
það, hvernig halda skyldi á
málínu. Síðan drukku þau kaff-
ið þegjandi og að því búnu fór
hvort til sins verks.
Það leið langur tími, mjög
. langur og alltaf sat konan við
" sauma sína og þegar hún leit
upp, sá hún æ hið sama. Maður
hennar grúfði sig yfir bréfið,
herðar hans voru miklar og
kúptar þar sem hann sat í peysu
sinni. Loks stóð Hann þó upp
Og hafði lokið bréfinu. Hann
kom með það í höndum sér,
Með beztn kveðju.
Saga eftir Stefán Jónsson
gekk álútur og las á göngunni.
Siðan settist hann í stól móti
konunni og tók að lesa henni,
það, sem hann hafði skrifað.
Kæri vinur. Mér fannst ég
ekki geta látið jólin liða hjá án
þess að tala við þig. Stundum
er hægara að segja í bréfi það,
sem inni fyrir er heldur en
tala um það. Því vel ég sendi-
bréfið.
Ég get ekki sætt mig við, að
þú álítir mig eiga sökina á þvi,
að þér var sagt upp vinnunni
um daginn. Ég á þar enga sök.
Sé um sök að ræða, er hún hjá
þér sjálfum.
Mér er Ijúft að viðurkenna,
að allan þann tíma, sem ég hef
haft verkstjórnina með hönd-
um, hefur þú unnið vel og ver-
ið óhlutdeilinn. Ég skal hvar
sem er gefa þér þau meðmæli,
ef þú þarft á að halda. Hitt
er annað mál, að framkoma þín
undanfarið hefur verið mjög
hæpin og vafasöm. Á ég þar
einkum við orðræður þínar í
kaffitímunum. Skiptir þar litlu
máli, þó að þú ættir víst sjald-
an upptökin. Þú lézt espa þig
upp. Það er ekki heppilegt nú
á tímum að tala mikið um þjóð-
frelsi, þegar svo ólíkur skiln-
ingur er lagður í það orð. Út af
fyrir sig er mér alveg sama um
skoðanir þínar á því máli. En
þú veizt, að Þorvarður álítur
þetta ekki heppilegt umræðu-
efni á vinnustað. Það álít ég
ekki heldur.
Okkur Þorvarð hefur lengi
grunað skoðanir þínar á opin-
berum málum, en við höfum
ekki fengizt um þær, meðan
þú hafðir þig ekkert í frammi.
Skoðanafrelsi er í landinu og
þú ert frjáls að þínum skoð-
unum. Ég get meira að segja
viðurkennt, að í sumu kannt
þú að hafa rétt fyrir þér. Ég
er nú ekki þröngsýnni en þetta.
Það sem meira er. Þorvarður er
í þessu sama sinnis og ég.
Annað mál er það, að hann
vill ekki, að verið sé með stæl-
ur og áróður við fólk hans.
Það er margs að gæta á vinnu-
stað, þar sem svo margir vinna
eins og hjá okkur.
Það eru þeir tímar núna, að
betra er að fara sér hægt. Sann-
leikurinn er sá, að enda þótt
menn þykist eiga einhverja
hugsjón, þá er sú hugsjónin
stærst að koma sér vel og reyna
að sjá sér og sínum farborða.
Þetta á við um alla og hvar í
flokki sem þeir standa. Þú ert
hreinskilinn maður, en hrein-
skilni getur gengið út í öfgar,
ekki sizt á viðsjárverðum tím-
um. Menn þurfa fyrst og fremst
að vera klókir, bíða og sjá,
<?>-
hverju fram fer. Skoðun ó-
breytts alþýðumanns hefur ekki
mikið áð segja. Hennar vegna
ætti maðurinn” 'ekki að hætta’ ■
afkomuöryggi sínu.
Ég tók eftir því um daginn
í kappræðum þínum, hve vand-
lega þú gættir þess að nefna
herinn aldrei „vamarlið“ eins
og þó er fyrirmælt af stjómar-
völdunum. Hvað átti sá þrái
að þýða? Hann hafði ekkert
annað að þýða en það að
espa strákana á móti þér. Her-
inn heitir „varnarlið“ og er
skírður það af löglega kosnum
stjórnarvöldum. Það er sama,
hvaða skoðun þú kannt að hafa
á hlutverki hans. Það er á-
stæðulaust að kalla hlutina öðr-
um nöfnum en þeir heita. Ég
tek þetta eiqa dæmi af mörgum
um ógætilega framkomu þína.
Sjálfur læt ég aldrei neinn
heyra skoðun mína á opinber-
um málum. Ég held það sé góð
regla. Maður á að bíða. Verði
skoðanir manns siguisælar, er
gott að taka því, en bíði þær
lægri hlut, verður ósigurinn
léttbær, ef maður hafði sig lít-
ið í frammi. Ég þykist hafa rétt
til að segja þér þetta, vegna
þess að við unnum svo lengi
saman og mér þótti leiðinlegt,
að svona skyldi fara. Það þykir
Þorvarði einnig, en hann hefur
VKxs-t-'.'/

—N
sínar ástæður fyrir þeim regl*
um, sem hann setur og mér
ber að virða þær og fara eftir
þeim.
Við höfum verið að tala um
þetta fram og aftur í kvöld
hjónin. Báðlam þykir okkur
þetta mjög leiðinlegt, af því
að nú er líka svo lítið um
vinnu. Ef þú viidir lofa mér því
að gæta þín betur eftirleiðis,
skal ég beita áhrifum mínum til
að þú fáir vinnu hjá okkur á
ný. Annað get ég ekki gert. Ég
stend við mín loforð. Mér finnst,
að þú getir líka gefið loforð
og staðið við þau. Þú ættir að
hugleiða þetta.
Með beztu kveðju og ósk
um gleðileg jól.
Hann hætti lestrinum. Það
varð stundarþögn og heyrðist
aðeins skrjáfið í pappírsörkiui-
um.
— Jæja, hvað segirðu um
þetta? spurði maðurinn.
Konan leit ekki upp frá vinnu
sinni og varð sein til svars.
Hann varð órólegur og spurði á
ný:
— Hvað er að? Er eitthvað að
þessu hjá mér?
En það var ekkert að.
— Ég var ekki að hugsa um
það, góði minn. Ég var aldrei
hrædd um að þú kynnir ekki
að koma orðum að þvi, sem
þú vildir segja, sagði hún.
Hann brosti, en sagði ekkert,
beið þess, að hún segði, hvað
hún var að hugsa um. Hún
lagði saumana í kjöltu sér og
leit upp. í björtum svip hennar
var mikil heiðríkja.
— Ég var að hugsa um, hvort
við gætum ekki sent telpun-
um þeirra eitthvað svo að þau
efist ekki um vináttu okkar,
þó að svona færi, sagði hún.
Hann var því samþykkur og
þegar þau höfðu rætt það
betur, stóð hann upp og gekk
að skrifborði sínu á ný. Hún
fylgdi honum eftir og horfði
yfir öxl hans meðan hann
skrifaði neðan við bréfið:
—.Ég set inn í bréf þetta smá-
vegis jólakveðju til telpnanna
þinna tveggja, hundra'ð krónur
til hvorrar. Við hefðum ef til
vill getað keypt eitthvað
handa þeim, en konan mín held-
ur, að þetta geti engu síður
komið sér vel úr því, sem kom-
ið er.
Hauu braut saman bréfið og
stakk því ásamt peningunum í
umslagið, bleytti límið með
tungubroddinum, lokaði um-
slaginu, lagði það á borðið og
skrifaði utan á það. Hann
skrifaði stóra stafi, skrifaði
hratt og af mikilli æfingu, en
enga fegurðarskrift, ýtti síðan
bréfinu frá sér og sagði: '
— Jæja, það er búið.
Konan stóð enn að baki háns
og brosti, þegar hann leit um
öxl.
— Ég vona að þetta fari allt
saman vel og að hann sjái sig
um hönd, sagði konan.
— Hann er mesti þrákálfur,
held ég, sagði maðurinn. En það
er sama. Ég hef gert það sem
í mínu valdi stendur og mér
líður betur eftir að hafa gert
það. Það á ég þér að þakka
eins og svo margt annað gott.
Hún svaraði ekki, því að hún
var ekki á nokkurn hátt að
hugsa um sjálfa sig. Henni var
eiginlegt að vilja láta gott af
sér leiða og vera £. hvívetna
öðrum til blessunar.