Þjóðviljinn - 27.04.1975, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 27. aprfl 1975.
DJOOVIUINN
MÁLGAGN SQSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
(Jtgefandi: (itgáfuféiag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
jRifstjórar: Kjartan Ólafsson,
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Kari Haraldsson
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Vilborg Haröardóttir
Ritstjórn, afgreiösla, augiýsingar:
Skólavöröust. 19. Simi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
ÓSÆMILEGAR ÁRÁSIR Á ÍSLENSKAR KONUR
í siðustu viku lauk neðri deild alþingis
umfjöllun sinni um frumvarpið um kyn-
lifsfræðsluo.fl. Nefndin felldi tillögur þess
efnis að konur hefðu ákvörðunarrétt um
fóstureyðingu innan skýrra marka: sú
ákvörðun á áfram að vera i höndum hins
ópersónulega kerfis. Hins vegar gerðust
þau tiðindi i deildinni að andstæðingar nú-
timalegra og mannlegra viðhorfa gerðu
harða hrið að frumvarpinu, fluttu tillögur
um að þær reglur sem farið hefur verið
eftir undanfarna áratugi héldust óbreytt-
ar eða yrðu enn þrengdar. Þessum sjónar-
miðum var gersamlega hafnað, og neðri
deild alþingis hefur þannig lagt áherslu á
að framkvæmd þessa kafla frumvarpsins
eigi að vera rúm og sem næst vilja kon-
unnar sjálfrar. Vonandi verður sú einnig
raunin i efri deild.
Hér var ekki ætlunin að ræða þetta
deilumál: rök og gagnrök hafa verið svo
lengi og vandlega tiunduð að hver sem
áhuga hefur hlýtur að kunna full deili á
þeim. í umræðunum um málið hefur hins
vegar komið fram svo ofstækisfull og
heiftúðug afstaða til islenskra kvenna i
heild að óhjákvæmilegt er að vekja at-
hygli á henni. Þar hafa verið i fararbroddi
biskupinn yfir Islandi, nokkrir kreddu-
klerkar, námsmenn i guðfræðideild há-
skólans, að ógleymdum fáeinum læknum
og hjúkrunarkonum, sem ekki virðast lita
á verkefni sin sem liknar- og þjónustustörf
heldur aðstöðu til að beita valdi. Þessi
hópur hefur haldið þvi fram að islenskar
konur væru einhverjar ófreskjur sem
fyrst og fremst hefðu áhuga á þvi.að eyða
lifi: ef þær fengju ákvörðunarrétt myndi
fóstureyðingum fjölga um þúsundir og
naumast nokkur börn fæðast á íslandi:
islenskar konur hefðu aðeins áhuga á
hömlulausu kynlifi en vildu enga ábyrgð
bera. Þessi viðhorf eru i algerri andstöðu
við þær lýsingar á konunni sem við þekkj-
um úr skáldskap liðinna alda. Þar hefur
móðurástinni verið lýst sem rikasta eigin-
leika konunnar, umhyggju hennar fyrir
börnum sem einatt birtist i þvi að konan sé
reiðubúin til þess að fórna öllu i þágu af-
komenda sinna. Ef til vill eiga nútima-
menn erfitt með að sætta sig við þá til-
finningasemi sem einkennir sumar slikar
lýsingar i lausu máli og bundnu, en engu
að siður eru þær byggðar á rökréttu mati
sem reynsla allra kynslóða hefur staðfest.
Það er þáttur i lifseðli hverrar einustu
konu og hvers einasta karls að vilja eign-
ast börn og annast þau af fyllstu um-
huggjusemi; þannig hefur það verið og
þannig mun það jafnan verða. Hvötin til
þess að halda við kynstofninum er
náttúrulögmál, sameiginlegt einkenni
allra dýrategunda og einn fegursti og
göfugasti þáttur lifsins sjálfs.
Fóstureyðingar eru neyðarúrræði, ör-
lagarikur vandi sem engin kona vill kalla
yfir sjálfa sig; þær munu alltaf verða und-
antekningartilvik, hverjar svo sem þær
reglur eru sem um fóstureyðingar gilda.
Reglunum ber hins vegar að haga þannig
að þær séu mannúðlegar og siðferðilega
réttar, að ákvörðun og ábyrgð fari saman,
en það getur aðeins gerst ef hinn endan-
legi úrskurður er i höndum konunnar
sjálfrar.
Hinar siðlausu árásir á islenskar konur i
heild, siðgæði þeirra, dómgreind og af-
stöðu til lifsins er einhver ósæmilegasti at-
burður sem gerst hefur i opinberri um-
ræðu á íslandi um langt árabil. Eins og
Svava Jakobsdóttir hefur bent á má rekja
þessi viðhorf til þeirra fornu gyðinglegu
og grisku sjónarmiða að konan sé óhrein:
óæðri vera sem hefði það hlutverk eitt að
þjóna hinum göfuga karli og fæða honum
börn, helst sveinbörn. Þessi sjónarmið
haf a öldum saman mótað stöðu konunnar i
þjóðfélaginu og svo er enn. Jafnvel i þjóð-
félögum þar sem löggjöf og reglur ganga
hvað lengst til þess að tryggja formlegt
jafnrétti, eins og hér á Islandi, vantar enn
mikið á að konur og karlar sitji við sama
borð, til að mynda að þvi er varðar launa-
mál. Og sú umræða sem hér hefur verið
vikið að sýnir hversu grunnt er á ofstæk-
inu i garð kvenna. Þvi er það sannarlega
ekki að tilefnislausu sem Sameinuðu
þjóðirnar hafa helgað konunni þetta ár: sú
hvatning þarf einnig að leiða til árangurs i
islensku þjóðfélagi. m
Upp er risinn mikill hirt-
ingameistari meðal vor
Allajafna er yfirbragð dagblað-
anna eitthvað svo grámóskulegt,
aö maður segir við sjálfan sig likt
og Hugborg húsfreyja forðum:
„Ósköp er á mér (að vera að eyða
i það dýrmætum tima að
lesa þetta), skúfar blaðinu svo út
i horn og sinnir þvi ekki framar,
finnst sem á þvi hafi ekki staðið
nokkurt orð. En nú birti til, og það
heldur en ekki, nú þekki ég þig
aftur þjóðin min, ekki ertu dauð
úr öllum æðum. Þvi hér gaf að lita
Vegna
Ashkenazys
Reykjavik, 21. april 1975.
Vegna frétta i fjölmiðlum
undanfarið um óskir okkar hjóna
að fá tengdaföður minn, David
Ashkenazy, i heimsókn til
Islands, vil ég taka það fram, að
eiginmaöur minn, Vladimir
Ashkenazy, hefur ákveðið að
fjalla ekki um þetta mál á opin-
berum vettvangi að svo stöddu til
að vekja ekki frekari andúð af
hálfu sovéskra embættismanna.
Ég vil aftur á móti, af gefnu til-
efni, undirstrika að þessi
ákvörðun nær aðeins til
mannsins mins, en öll aðstoð i
þessu máli, hvort sem hún er frá
opinberum aðilum eða almenn-
ingi er vel þegin, ef það mætti
verða til þess, að tengdafaðir
minn gæti heimsótt okkur hjónin
og barnabörn sin á Islandi sem
allra fyrst.
Þórunn Jóhannsdóttir Ashkenazy
(Þjv. 19. april) svo magnaða
ádrepu, tekna úr Kirkjuritinu, en
höfundurinn rektor og prestur i
Skálholti við lýðháskólann þar og
mun það vera virðingarstaða ), að
annað eins hefur ekki sést á
prenti siðan Jón biskup Vidalin
lét prenta sina fögru sermóna
forðum. Heldur en ekki lyftist á
manni brúnin, heldur en ekki
glaðnaði öll stofan. Þvi nú leggur
hann til þessi mæti maður, að
þeim forarganlegu djöfulsins út-
sendurum, sem einföld alþýða
kallar miðla, verði refsað, og ekki
með neinni vægð, heldur jagað og
sargað af þeim skinnið, væntan-
lega uppi við staur, að öllum þeim
viðstöddum, sem gaman hafa af
að horfa á slikar aðfarir, og ekki
alls ófáir munu vera. Pyndinga-
staðurinn er ekki nefndur, en mig
langar að leggja það til að það
verði Lækjartorg, og verði þar
fyrst reistir staurar og bundnir
við þá sökudólgarnir, leyst niður
um þá og upp um þá áður en at-
höfnin byrjar. ókeypis skal þessi
skemmtun vera, og ekki bannað
að æpa að sökudólgunum. Seint
og snemma skal hlýða, og mun
þetta merkja siðfelldar hýðingar
á þeim sama bera rassi. Varla
munu þeir sem fyrir þessu verða
þola vel að liggja nema á grúfu
fyrst á eftir. Ó,ó, gaman, gaman.
Þá er að geta væntanlegrar, og
boðaðrar, meðferðar á þeim sem
„safnast að” þvilikum”. Þeim
skal stuggað út á kaldan klaka.
Ekki veit ég hvar sá kaldi klaki
muni fýrirfinnast, sem rúma
mundi allar þær þúsundir og aftur
þúsundir, sem safnast að, nema
ef vera skyldi á jöklunum, þvi
þeir eru stórir hér á landi. Surts-
hellir mundi ekki duga neitt, en
þar kvað vera einhver glæta af is.
1 hugmyndaheiminum er ekki
nándarnærri nógu mikið til af
glerhörðum gaddi, þvi komi
hann bráðnar hann jafnóðum
fyrir þeirri elsku, sem Guð lagði
oss i brjóstið. Til jöklanna skulum
vér halda.
Fyrsta vandaverkið: að ná i
sökudólgana þ.e.: þá sem hafa
safnast. Tilþess mundi þurfa her-
lögreglu, og hana ekki fámenna
Framhald á 22. siðu.
Þetta erekkert gáfnapróf
segir Vilhjálmur Einarsson
frá Selfossi sem í kvöld keppir
til úrslita viö Pétur Gaut um
titilinn Landafræöingur
þjóðhátíðar- og kvennaárs
i kvöld verður I útvarp-
inu siðasti þátturinn af Landa-
leik Jónasar Jónassonar. Þá
etja kappi til úrslita þeir Pétur
Gautur Kristjánsson og Vil-
hjáimur Einarsson frá Selfossi.
Pétur Gautur hefur þraukað
lengst ailra I þessum þætti og
iagt hvern andstæðinginn af
öðrum. Næstur honum að út-
haldi var Dagur Þorleifsson en
Vilhjálmur var sá sem næstu'r
komst Pegi, það tók Dag þrjá
þætti að slá hann út fyrr i vctur.
Það varð þvi að ráði að láta þá
Dag og Vilhjálm heyja undan-
úrslit til þess að skera úr þvi
hvor þeirra ætti að mæta Pétri i
úrslitum. Vilhjálmur gerði sér
litið fyrir og vann Dag. Siðan
mætti hann Pétri um siðustu
helgi en úrslit fengust ekki,
kapparnir skildu jafnir eftir
tuttugu spurningar. Þeir mæt-
ast þvi aftur i kvöld og þá
verður reynt til þrautar hvor
þeirra megi skreyta sig
sæmdarheitinu Landafræðingur
þjóðhátiðar- og kvennaárs.
Án þess að i þvi felist nokkur
afstaða blaðsins til kappanna
hringdu Þjóðviljamenn i Vil-
hjálm þar sem hann var við
vinnu sina i Mjölkurbúi Flóa-
manna og áttu við hann snar-
handarviðtal. Fyrst spurðum
við hvers vegna hann gaf sig út i
þetta.
— Það var bara að gamni
minu sem ég gerði það. Maður
hafði fylgst með þessum þátt-
um, reynt að svara sjálfur og
staðið sig nokkuð vel svo ég sló
til.
— Hverju þakkarðu þennan
góða árangur?
— 0, engu sérstöku, helst þvi
sem ég hef lesið. Anars er þetta
allt undir tilviljunum komið og
við Dagur erum að minu viti
mjög jafnir i þessu og jafnvel
Pétur lika. Þetta er ekkert
gáfnapróf heldur eru menn sér
til gamans að velta fyrir sér
nokkrum fróðleiksmolum.
— Þú virðist hrifinn af Is-
landi?
— Já ég hef alltaf valið Island
enda veit ég meira um tsland en
önnur lönd. En fyrst við erum
farnir að spjalla saman vil ég
biðja þig að koma á framfæri
smáorðsendingu sem ég ætlaði
að setja fram i siðasta þættinum
(hann hefur þegar verið tekinn
upp en úrslitin eru hernaðar-
leyndarmál) en Jónasi fannst
hún ekki viðeigandi, sagði að
þessi þáttur væri ekki rétti vett-
vangurinn fyrir svonalagað.
Hún er svona: Burt með bakkus
og burt með herinn, hvort
tveggja er átumein i
þjóðfélaginu. —ÞH