Þjóðviljinn - 17.04.1977, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 17. april 1977
Málgagn sósíalisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis.
Útgefandi: Ctgáfufélag Þjóöviljans. Útbreiöslustjóri: Finnur Torfi Hjörleifsson.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann , Auglýsingastjóri: úlfar Þormóösson
Ritstjórar: Kjartan ólafsson Svavar Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Gestsson Siöumúla 6. Simi 81333
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
úmsjón meö sunnudagsblaöi
Arni Bergmann Prentun: Blaöaprent hf.
Hart gegn höröu
Það er skorað á öll verkalýðsfélög á
íslandi að afla sér verkfallsheimilda fyrir
1. mai. Tæpur hálfur mánuður er til
stefnu.
Það er hin stóra 90 manna samninga-
nefnd (svokölluðbaknefnd), sem sendir út
þessa áskorun samkvæmt samþykkt sem
gerð var einróma i nefndinni á miðviku-
daginn var.
Þjóðviljinn heitir á verkalýðsfélögin öll
að bregðast rösklega við þessari áskorun
samninganefndarinnar. Það verður vand-
lega með þvi fylgst af hálfu andstæðinga
verkafólks i rikisstjórninni og hjá Vinnu-
veitendasambandinu hvort einhver
verkalýðsfélög skerast úr leik nú þegar á
hólminn er komið.
A samningafundum þreyta fulltrúar
verkafólksins þóf við fulltrúa peninga-
valdsins i samtökum atvinnurekenda og
rikisstjórn þessa peningavalds.
Þessir stéttarandstæðingar verkalýðs-
ins munu ekki láta eina krónu af hendi af
frjálsum vilja. Þeir horfa á samn-
ingamenn verkalýðsfélaganna, og spyr ja i
huga sér — hvert er það afl, hverjar eru
þær hersveitir, sem standi að baki sendi-
mönnum verkafólksins.
Telji fulltrúar peningavaldsins að það
afl sé veikt, að hersveitir verkalýðshreyf-
ingarinnar séu lamaðar eða innbyrðis
sundurþykkar, þá munu þeir aðeins brosa
góðlátlega að öllum röksemdafærslum
samningamanna verkafólks, en enga fjár-
muni láta af hendi.
Komist fulltrúar fjármálavaldsins við
samningaborðið hins vegar á þá skoðun,
að sendimenn verkalýðsfélaganna eigi að
baki sér einhuga lið þeirra 40—50 þúsunda
karla og kvenna, sem i verkalýðsfélögun-
um eru, að þetta lið allt sé fúst til að ganga
út i baráttuna — einn fyrir alla — og allir
fyrir einn — og berjast uns réttlætiskröfur
Alþýðusambandsþingsins hafi náð fram
að ganga, — þá mun annar svipur koma á
gullkálfana frá Vinnuveitendasam-
bandinu og skósveina þeirra i stjórnar-
ráðinu, — þá munu þeir fara að biðja sér
griða og fást til að kaupa þau grið nokkru
verði.
Leiðin til að knýja fram myndarlegar
kjarabætur án stórverkfalla er sú, og sú
ein, að gera fulltrúum peningavaldsins
nógu rækilega ljóst, að verkalýðshreyf-
ingin hafi styrk til að sækja rétt sinn með
valdi fjöldasamtakanna, fáist lágmarks-
kröfurnar ekki fram án slikrar valdbeit-
ingar.
Fulltrúar peningaaflanna þurfa að
skilja, að það verði auðstéttin sem mestu
tapi, ef til stórverkfalla dregur.
Það er ákaflega mikilsvert fyrir verka-
fólk, að til forystu i verkalýðsfélögunum
og til starfa að kjarasamningum á þeirra
v^um veljist dugandi menn, með skarp-
an faglegan og stjórnmálalegan skilning,
Það er hins vegar hinn argasti misskiln-
ingur að halda, að slikir forystumenn
hversu ágætir sem þeir eru geti i samn-
ingum náð verulega meiri árangri, en sá
styrkur sem að baki þeim býr i verkalýðs-
félögunum, meðal almennra félags-
manna, segir til um. öll sanngirni, allt
réttlæti, mælir með þvi, að forgangskröfur
Alþýðusambandsins nái fram að ganga án
verkfalla, gild rök og fullnægjandi upplýs-
ingar liggja fyrir. — En ekkert af þessu
dugir, nema fólkið sjálft i verkalýðsfélög-
unum um allt land skilji, að það er aflið
eitt, það afl sem i samtökum fjöldans býr,
sem færir árangur. Bresti þetta afl, þá
halda kjörin bara áfram að versna hjá öll-
um almenningi, þótt gróðamyndun
fésýslumannanna flói á sama tima út yfir
alla bakka.
Það dugar ekki að beina til fulltrúa
auðstéttarinnar góðlátlegri spurningu um
það hvernig lágtekjufólkið eigi að komast
af með 70—90 þús. krónur i dagvinnutekj-
ur á mánuði.
Gullkálfarnir telja það ekki í sinum
verkahring að svara slikri spurningu. Þeir
þykjast koma af fjöllum og ekkert hafa
með slikt mál að gera, — þeirra heimur sé
annar.
En hvað skilja þá þessir fulltrúar pen-
ingavaldsins, forsvarsmenn hvers kyns
gróða- og braskaralýðs?
Þeir skilja eitt. — Reiddan hnefa, sem
geymir allt afl einhuga samtaka verka-
fólksins.
Þennan hnefa þarf nú að reiða á loft
fyrir 1. mai svo hinn alþjóðlegi baráttu-
dagur verkalýðshreyfingarinnar verði i ár
dagur nýrra vona, og marki upphaf
sigursællar baráttu fyrir bættum hag
verkalýðsstéttarinnar, en gegn þeim
niðingum fésýslu og stjórnmála, sem
skammtað hafa um sinn steina fyrir
brauð, ellegar neytt menn til að þræla
ósæmilega langan vinnudag.
Samþykkjum verkfallsheimildir fyrir 1.
mai i öllum verklýðsfélögum.
Fyrir samstöðu verkafólksins — gegn
sundrungu.
—k.
vísindi og
samfélag
Fyrir sjö árum var bann-
aö að nota sætubragðsefn-
in cyclamates í fæðu. En
fæðuhringar í Bandríkjun-
um og víðar löguðu sig að
nýjum aðstæðum með
furðanlegum hraða. Þeir
voru fljótir að setja
sakkarín í staðinn í þá
fæðu sem sykuróvinir og
hitaeiningateljendur nota.
En sakkarin var líka
síðasta gervisykurefnið
sem leyft var að nota í
fæðu og er nú búið að
banna það líka.
Bannið er byggt á þvi, að
rannsóknir gerðar i Kanda bentu
til þess, að sakkarin gæti valdið
blöðrukrabba I rottum. Bann
þetta hefur verið umdeilt. Auðvit-
að kvörtuðu fyrirtækin sáran,
sem hafa sett á markað vörur
með sakkarini fyrir 2 miljarða
dollara á ári. Sykursjúkir spurðu
BANNIÐ A
SAKKARÍNI
hvar þeir ættu höfði að halla. En
mest var rifist um sjálfar þær til-
raunir á rottum sem uröu til
grundvallar banninu.
Kanadiskur visindamaður mefi
sjúka rottu: Deilt um gildi
tilraunanna.
Til þessa höfðu tilraunir sýnt
sakkarin sem skaölaust efni. En i
tilrauninni i Kanada haföi rottum
verið gefiö svo mikið af þessu
efni, að það svaraöi til þess að
maöur æti 70 kiló af sakkarini á
ári. Eða til dæmis þambaöi 800
flöskur af sakkaringosi á dag.
Vandinn er hinsvegar sá, aö of lit-
ið er meö vissu vitað um
„hámarksskammta” af efnum
sem á annaö borð geta stuðlaö að
þróun krabbameins.
Bannið tekur ekki g;ildi fyrr en
Eiturefnastofnun rikisins, FDA,
hefur hlustað á mál hlutaö-
eigandi, og verður það einhvern-
tima i sumar. En á meðan heldur
salan á sakkarinvörum áfram af
miklum móð. Pepsikóla heldur
áfram aö framleiða Diet Pepsi. 1
mörgum verslunum hefur sala á
sakkarintöflum og tyggjó
stóraukist: kúnnarnir eru að
hreinsa hillurnar, segja margir
smásalar. Nokkur fyrirtæki hafa
samt lokað, eða búa sig undir að
þurfa að loka.
Matvælahringarnir ætla og að
Ntnn;»02s

berjast til þrautar. Svo er mál
meö vexti, að samkvæmt svo-
nefndri Delaney-viðbót var Eitur-
efnanefndin skuldbundin til að
lýsa sakkarin i bann. Lagaklausa
þessi er frá 1938 og hljóöar svo:
„Ekki má úrskurða neitt efni
öruggt.... ef að menn komast að
þvi með rannsóknum sem hafa
traust gildi fyrir mat á efnum I
matvælum, að það geti valdið
krabbameini i manneskjum eða
dýrum”. Fyrirtækin segja, að
þessi lög virki meö alltof sjálf-
virkum hætti, oghafafengiöýmsa
þingmenn i liö með sér með
„lobbyisma” til að vinna að þvi,
að þessi lög verði rýmkuð. bá
binda framleiðendur og nokkrar
vonir viö ný sætindaefni — til
dæmis maissýróp, sem gæti verið
tvisvar sinnum sætara en sykur
en inniheldur helmingi færri hita-
einingar. Hvort sem menn deila
lengur eða skemur um sakkarin-
skammtinn sem rotturnar fengu,
þá er ekki til þessa unnt aö sanna
það beinlinis að sakkarin sé
mönnum skaðlegt. Fyrir þrem
árum báru tveir breskir visinda-
menn saman heilsufarssögur
20.000 sykursjúkra manna og
jafnmargra sem ekki voru sykur-
sjúkir, og gátu ekki fundiö, að
sykursjúkir ættu oftar við
krabbamein I blöðru að striða —
enda þótt þeir að sjálfsögu neyttu
að meðaltali miklu meira sakkar-
ins er hinir.
<1
Hluti þess varnings sem sakkarin
er haft I: Markafiur upp á tvo
miljarfia dollara I vefii.