Þjóðviljinn - 17.04.1977, Blaðsíða 12

Þjóðviljinn - 17.04.1977, Blaðsíða 12
12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 17. aprfl 1977 Sunnudagur 17. aprll 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13 og derhúfur. Þetta mun þaö helsta, sem eftir er af siöbót Ataturks. Viö komum viö I borg, sem Erzincan heitir. Hún er mjög áþekk öörum borgum i Tyrklandi austanveröu; meöfram aöalgöt- um hrörlegar lengjur af bygging um, sem einhverntima fyrir óra- löngu hafa veriö málaöar, og minna á skúra. Rétt utan viö þá borg kom ég auga á rústir af kirkju, sennilega armenskri, eöa þaö sýndist mér á þvi sem eftir var af turninum. Aöur voru á þessum slóöum miklar byggöir armena, en tyrkir útrýmdu þeim hér um bil alveg i heimsstyrjöld- inni fyrri; drápu viö þaö tækifæri eina til tvær miljónir manna. Tindur Ararats i lausu lofti A veginum þarna austureftir var gifurleg umferö strlöstækja, einkum skriödreka, sem George sá aö bragöi aö höföu veriö fram- leiddir i fööurlandi hans. Viö gist- um i borginni Ezurum, leigöum okkur um kvöldiö hestvagn, en hestvagnar eru þar og þó enn frekar er lengra austur kemur mikiö notaöir I leigubila staö. Viö ókum um hrörleg og sóöaleg hverfi, þar sem stækan hlandþef lagöi vlöa aö vitum okkar. í einu húsasundi stóö snotur unglingsstúlka, klædd skósiöum kyrtli úr samskonar striga og not- aöur er til aö breiöa yfir heysátur á Islandi. Hún var andlitssnotur, horföi á okkur vestrænu heföar- mennina ósvifnum augum og jórtraöi I ákafa tyggigúm, svo sem til aö sýna aö einnig hún þekkti til nautna heimsmenn- ingarinnar. Þjóövegurinn austur til írans liggur rétt fyrir sunnan Ararat, og þegar ég fór þar austur i fyrra sinniö, var fögur sjón aö sjá snæviþakinn tindinn gægjast upp úr skýjunum, sem huldu fjalliö ofanvert. Þaö var engu likara en tindurinn svifi þarna I lausu lofti beint yfir höföum okkar. Engin furöa aö menn i þessum heims- hluta skyldu setja þennan tind i samband viö Nóaflóö, á þann hátt sem þeir geröu. Eitthvaö hefur veriö um þaö aö menn hafi fariö upp á tindinn I leit aö örkinni hans Nóa og aö sjálfsögöu hafa þeir fundiö leifar af henni, enda bregst þaö aldrei aö menn finni þaö sem þeir leita aö, svo fremi aö þeir séu fyrirfram vissir um aö leitin muni bera árangur. Diskar majórsins Viö landamærin varö allveru- leg töf, þvi aö þaö tók timann sinn hjá tyrkneskum og Irönskum landamæra- og tollvöröum aö sinna embættisskyldum. Majór- inn iranski haföi meöferöis mikiö af málmdiskum og öörum álika Ilátum, sem hann haföi fest kaup á i Tyrklandi, en I þvi landi austanveröu stendur iönaöur af þvi tagi á ævagömlum merg. Voru ilát þessi mörg fagurlega skreytt og grafin. Majórinn fór i gegnum tollinn meö þetta allt án þess aö tollveröir geröu viö þaö nokkra athugasemd. Um Tyrkland er þaö aö segja aö austurhluti þess er mjög ólik- ur vesturhlutanum á margan hátt. Vestanvert eru húsin yfir- leitt lik þvi sem er til sveita á Balkanskaga, snoturleg, ein hæö, tiglaþak. Austanvert eru þorpin hinsvegar mórauöir leirkofar, sem oft greinast litt frá landslag- inu. Þar búa margar miljónir kúrda, enda þótt tyrkir viöur- kenni ekki aö þeir séu til sem þjóö. íran er þurrara miklu og gróö- urminna en Tyrkland, og slö- sumars, þegar ekki hefur rignt mánuöum saman, sýnist landiö vlöast hvar eyöimörk eöa allt aö þvi. Sveitaþorp eru llk þvi sem gerist i Tyrklandi austanveröu. Hinsvegar eru viöa nýjar og tigu- legar byggingar i borgum, eink- um höfuöborginni Teheran. Sú borg einkennist mjög af nýjum háhýsum úr steini og gleri og gifurlegum umferöarteppum enda illa skipulögö eöa alls ekki. Sviti helgra manna Frá Teheran tókum viö, um- ræddir sex vesturlandamenn, annan langleiöavagn austur til Mesjed I Kórasan, sem er helgust borga þar i landi og mikiö sótt af pllagrimum. Þar eru moskur miklar og dýrlegar, en ekkert sá- um viö af þeim, þvl aö vantrúar- mönnum — þaö er aö segja öörum en múhameöstrúarmönnum —er harölega bannaöur aö þeim aö- gangur og eiga á hættu aö vera grýttir af sanntrúuöum, ef þeir laumast nær. Þar selja múllar — múhamaöesprestar — pflagrim- um ilmandi mold og segja aö ilm- urinn komi til af svita helgra imama, sem dropiö hafi i mold- ina. Þeir sem ekki eru eins sterkir i trúnni eru hinsvegar ekki grun- lausir um, aö múllarnir blandi sjálfir ilmvatni i þessa mold, en sala á henni gefur staönum góöar tekjur. I Mesjed geröist þaö aö Ronnie varö aö skilja viö okkur hina, þar eö konsúlat Afganistans neitaöi honum inngöngu I landiö vegna hans suöurafriska vegabréfs, og er hér um aö ræöa mótmæli Afganistans gegn kynþáttamis- rétti I Suöur-Afrlku. Okkur hinum var hinsvegar ljúfle-ga leyfö inn- ganga i landiö, sem þá var vin- sælast allra landa og mest sótt af hippum, annaö en Nepal. Viö héldum áfram feröinni i lang- Leiðin lá austureftir Tyrklandi/ í prýðilegum langleiðavagni framleidd- um í Vestur-Þýskalandi/ en í eigu íransks fyrirtækis. Tékknesk hjón, sem ég hafði orðið samferða þessa sömu leið tveimur árum áður, höfðu látið að því liggja að einhver ættingi persakeisara ætti þetta fyrirtæki, svo sem til dæm- is um að víða stæði fótum fé Pahlavi-fjölskyldunnar. Faðir núverandi trans- keisara var ólæs asnareki, áður en hann hófst til met- orða og keisaradóms. Ekki svo illa af sér vikið, en þetta er eitt af mörgum dæmum um það, að engin trygging er fyrir þvi, að bestu leiðtogar alþýðunnar komi úr röðum hennar sjálfrar. Forn brunnur á áningarstað i afgönsku eyöimörkinni. Þaö eru margir tugir metra niður að vatn- inu, sem menn fá upp i fötu meö þvi að snúa vindu. Piltarnir tveir til vinstri eru frakkar, sem voru okkur samferða um skeið, sá þriðji frá vinstri er enskur og lengst til hægri er George. leiöavögnum til Kabúl, höfuö- borgar landsins. Afganistan er enn þurrara en tran og sást þar sjaldan annaö en sandur og stundum fjöll i fjarlægö. Leiöin lá raunar um eyöilegri hluta lands- ins, suöur fyrir hálendiö mikla i þvi miöju og noröanveröu. Viö komum viö I borgunum Herat, Kandahar og Gasni. Mannkindur og sauðkindur Afganistan er áberandi fátæk- ara land en tran, enda hefur þaö enga ollu og stjórnarfariö þar á ofan sjálfsagt bágboriö. Borgin Herat, sú helsta I landinu norö- vestanveröu, er til dæmis lltiö annaö en raöir móbrúnna leirkofa og andrúmsloftiö mettaö sandi og ryki. Vagnarnir, sem viö ferö- uöumst I þar, voru lika áberandi lélegri og úr sér gengnári en áætlunarbilar Irans. Þeir eru engu aö siöur mikill liöur I sam- göngukerfi afgana og raunar einnig I Pakistan. Þegar fólk feröast milli borga og þorpa i þessum löndum, hefur þaö alloft meö sér eitthvaö af búfé, til dæmis slagaöi fjöldi sauökinda i vögnunum I Afganistan oft hátt upp i fjölda mannkindanna i far- artækjunum. t Afganistan eru menn meiri vexti en ég hef séö annarsstaöar i Asiu, margir mjög háir 1 loftinu, holdskarpir fremur og beinastór- ir. Þeir klæöast enn fjölmargir aö fornum vana landsins og hvefja um höfuö sér miklum túrbönum, og láta enda vefjarhatta þessara lafa langt niöur á bak. Eitt sinn þegar viö vorum á ferö um sólset- ur var vagninn skyndilega stööv- aöur. Allir afganar þeir, sem I vagninum voru, tóku á sprett út, hafandi sumir meö sér mottur og teppi, og hlupu upp á ás nokkurn skammt frá veginum, sem bar i glóörautt sólarlagiö. Þar bukkuöu þeir sig, knéféllu og snertu rauö- brúnan, sólsviöinn jaröveginn meö enninu eftir öllum kúnstar- innar reglum múhameöinga, þeg- ar þeir biöjast fyrir. Þaö var óneitanlega nokkuö svo áhrifa- mikil sjón aö sjá þessa háu og sterklegu kalla á hlaupum út i náttúruna svo aö túrbanalöfin stóöu aftur af þeim, og knéfalla siöan fyrir sólarguönum — nei, fyrirgefiö, auövitaö Alla. Rétt er aö taka þaö fram, aö þaö voru aöeins karlmennirnir, sem hlupu út til bænahaldsins. Kvenfólkiö og sauökindurnar skildu þeir eftir inni i vagninum hjá okkur vantrúarmönnunum Gangandi drusluhrúgur Til Kandahar, helstu borgar i landinu sunnanveröu, komum viö I morgunmáliö, stoppuöum stutt og sáum fátt, en fljótt á litiö virt- ist sú borg svipuö Herat. Hópur betlara safnaöist fyrir viö vagn- inn. Þetta voru gamlir kallar, gráskeggjaöir og ræddust viö sin á milli, áhyggjusamlegir á svip. Þeir voru risar aö vexti og út- limamiklir, fótstórir sérstaklega. Berfættir voru þeir og höföu sjálfsagt veriö lengi, trúlega alla ævi, enda siggiö á iljunum hnaus- þykkt eins og skósólar. Mikill hluti höfuöborgarinnar Kabúl er i f jallshliö og hibýlin þar raunar oft aö meira eöa minna leyti grafin inn I fjalliö. Þar var meira um reisulegar byggingar en I Kandahar og Herat, en fátæk- legur er sá staöur þó hjá Teheran. Þar úöi þá og grúöi af hippum og hass gat hver fengib eins og vildi, enda þótt þaö aö nafninu til væri bannab meö lögum. Þar skildu leiöir minar annars vegar og hinsvegar þeirra Bills, Monkeys og Georges. Þeir uröu þar eftir.en viö Walther hinn aust- urriski héldum áfram til Pakist- ans og Indlands. t Kabúl var armingjasvipurinn á miklum hluta fólks mjög áber- andi. Viö Walther gengum stund- um eftir götum, þar sem betlarar og aörir aumingjar sátu I rööum, margir þeirra afmyndaöir af lik- þrá, þannig aö á suma vantaöi hina og þessa útlimi að meira eöa minna leyti, og á öörum voru and- litin sumpart uppétin af sjúk- dómnum. Konur eru liklega undir strangari trúaraga I Afganistan en i flestum eöa öllum múham- eöskum löndum öörum. 1 tran eru þær margar blæjulausar aö minnsta kosti i borgum, eöa þá aö þær sveipa sjaddornum, slæði þeirri er þarlendar konur bera oft ysta klæöa og hylur þær aö mestu en er stundum allt aö þvi gag; .sæ, aöeins lauslega aö niðurandlitinu. I Afganistan eru konur hinsvegar þannig klæddar aö þær minna helst á gangandi drusluhrúgur, huldar frá hvirfli til ilja i grá eöa mórauö strigabrigði, og aö sjálf- sögöu eru þær langflestar meö blæju. í blæjunnar staö er raunar algengt aö þær hafi fyrir andlitinu þéttriöiö net úr grófum þráöum. Einn kom aftur Menn þeirra ganga hinsvegar um göturnar hinir vigalegustu, og er algengt aö þeir séu meö byssur um öxl. Vopn virðast hér i al- menningseigu, enda eru afganar miklir vigamenn frá fornu fari. Flestar byssnanna, sem ég sá þá meö I Kabúl, voru harla hlaup- langar og greinilega sumar orön- ar forngripir. Meðal þeirra eru einhverjar upprunnar úr vopna- búrum breska hersins frá þvi snemma á þessari öld eba þeirri nitjándu. Meöan bretar réöu Ind- landi, áttu þeir þó nokkur striö viö afgana og uröu stundum fyrir miklum skakkaföllum, enda oft um þröng fjallaskörð og dali aö fara, þar sem afganar áttu auö- velt með að gera innrásarliöi fyr- irsátur. Mér var sagt aö af einum innrásarhernum, sem bretar sendu á hendur afgönum, heföu aöeins einn maöur komist lifandi til baka. Fyrir þann ferðamann, sem spara vill peninga, er Afganistan mikiö dýrðarrlki, eöa var aö minnsta kosti þá. Verðlaginu á mat á veitingastööum er ég búinn aö gleyma, en mig minnir aö þetta hafi kostaö sama sem ekk- ert. Hliðargötur út frá aöalgötun- um eru fullar meb verslanir, þar sem selt er allra handa glingur, skrautmikill fatnaöur og annað, sem liklegt var til þess aö ganga i augun á vesturlandamönnum á hippaöld. dþ. 77/ Afganistan austur Þetta var áriö 1971 og tímarnir ekki svo óskemmtilegir; ýmsum fannst votta fyrir þvi aö heimur- inn væri aö veröa ungur i annaö sinn, eöa einu sinni enn. Þá gekk vinstri-bylgja yfir heiminn i kjöl- far stúdentauppreisnanna 1968 og samhliöa henni hippaskapur. Fá- gætt var þaö þó aö menn væru i senn vinstrisinnaðir og hippaðir; sönnum hippum, sem aöhylltust þaö, sem athafnasamir vestur- landamenn kalla stundum lifs- flóttastefnu, þótti ekkert háttalag fáránlegra en aö gefa stjórnmál- um og þjóöfélagsmálum einhvern gaum. Þeir lásu rit um búddasiö og taóisma og báru ekki áhyggjur út af morgundeginum. — A tslandi brá þvi hinsvegar fyrir aö menn reyndu aö vera hvort- tveggja I senn, vinstrimenn og hippar. Sjálfsagt vegna fámenn- isins. Landflótta úr Bretlandi Samferöa mér I vagninum voru tveir skoskir hippar — aö minnsta kosti sögöust þeir vera það sjálfir — sem ég haföi hitt i lestinni frá Mlinchen. Annar hét Bill en hinn nefndist Monkey (Api); rétt nafn hans vissi ég aldrei. Mig kölluðu þeir Sunshine (Sólskin), og kom það til af þvi aö þeim reyndist' ómögulegt aö bera fram mitt islenska nafn. Sagöi ég þeim þá þýöingu þess á ensku, en þeim' fanhst Day ekki hentugt til ávarps og hitt aö minnsta kosti sniöugra, enda eiga dagur og sól jú aö jafnaði samleiö. Enska þessara pilta var hroöa- leg blanda af mállýsku þeirri, er gengur vlða i Skotlandi sunnan- vert og er rik af úrfellingum i framburði, og amerlsku slangi, sem þeir höföu pikkaö upp á flakki um Kalifornlu og Kanada. Þeir voru eitthvaö 24-5 ára aö aldri. Bill, sem ég ræddi meira viö af þeim tveimur, haföi aö eigin sögn haft framfærslu af fikni- og eitur- lyfjasölu frá 17 ára aldri og var landflótta úr Bretlandi af þeim sökum. Sjálfur kvaöst hann ekki hafa sparaö viö sig neyslu þess varnings, allt niöur I heróin. Hann minnti dálitiö á grindhoraö- an fugl og augun sýndust liggja laus og kyrr innan I tóftunum. Um varir hans lék stööugt ljúfmann- legt umburöarlyndisbros. Hann var allur I kaupsýslunni og reyndi mikið til aö fá mig til aö flytja fyrir sig hassfarm frá Afganistan til Bretlands. Á puttanum frá Höfðaborg Hann lofaði mér fyrir þetta sæmilegri borgun, eöa samsvar- andi einum þremur miljónum islenskra króna eftir núverandi gengi, minnir mig. ,,Þú þyrftir ekki annað en aö klippa þig, raka af þér skeggið og fá þér föt (sjálf- ur var ég búinn aö hippasið); þá myndi engum detta annað I hug en aö hér væri menntaskólakenn- ari að koma úr ferðalagi. Og þaö sem væri enn betra; þú „týnir” vegabréfinu og færö þér nýtt á leiöinni, til dæmis i sendiráöi þessa lands þins I Vestur-Þýska- landi, og þá sjást engir stimplar I þvi frá Austurlöndum þegar þú kemur til Bretlands. Þetta er engin áhætta og fin viöskipti fyrir þig. Þá þyrftir þú ekki framar að vinna fyrir neinn fucking idiot.” Þá hugsaöi ég til þáverandi at- vinnurekanda mins og svaraði: „You couldn’t be more right, þú gætir ekki haft réttara íyrir þér”. —- Samt varö ekkert af þvi, þá fremur en endranær, að ég færi út i kaupsýslu. 1 Istanbul bættust viö i félags- skap okkar tveir álika náungar, bandariskur piltur frá Suöurrikj- unum er hét George, og suöur- afrikumabur, kaþólikki i aöra ætt en gyöingur I hina; Ronnie hét hann. Þeir komu frá Grikklandi, þar sem þeir höföu aflaö sér farareyris sem diskaþvottamenn á túristahóteli. Ronnie haföi fariö á puttanum allar götur frá Höföa- borg til Kairó og lét stórvel af þeirri ferö. Allsstaðar haföi hann mætt velvild af hálfu landsmanna og hvergi veriö látinn gjalda þess aö hann var hvitur suöur-afrlku- maöur. Hann haföi allsstaöar fengiö allt ókeypis, meira aö segja hassið, enda vex það þarna allsstabar sjálfsáiö, sagöi hann. Sjötti vesturlandamaöurinn var i vagninum, lltill og sköllóttur austurrikismaöur aö nafni Walth- er, framkvæmdastjóri viö sjúkra- hús i Vinarborg. Hann var litt sem ekki mæltur á ensku og gerö- ist ég þvi túlkur milli hans og engilsaxanna, sem eins og nokkuö algengt er um menn af þeim þjóöastofni áttu ákaflega erfitt með aö trúa þvl, aö til væri á heimskringlunni fólk, sem ekki skyldi ensku, og geröu raunar varla ráö fyrir slíku kunnáttu- leysi sem hugsanlegum mögu- leika. Iranskur ættbálkur Aörir farþegar voru Iranir, ein- ir tveir tugir manna af báöum kynjum og á öllum aldri. Mér skildist aö hér væri um einskonar ættbálk aö ræða, ættaöan úr Kúsistan, fylki þvi sem er aust- anv. viö botn Persaflóans og oliu- rikast landa persakeisara. Þetta fólk var brúnna i húö en iranir eru almennt, konurnar meö hringi I eyrum og klæddar skrúöa sem samanstóð einkum af siöum slæb- um, ekki ýkja hreinum. Þessi hópur hafði fengið þá hugmynd að skoöa hinn stóra heim, liklega meö svipuöu hugarfari og Eirikur frá Brúnum, og stolist yfir landa- mærin til traks eöa farið þangaö á báti, enda er persakeisari litið fyrir að leyfa þegnum slnum feröalög út fyrir landsteina. Ættbálkurinn hafbi siöan látiö yfir reiðast vlða um Vestur-Asiu og til Grikklands, en nú var farar- eyririnn á þrotum og þaö á heim- leiö. Þetta var hressilegt og elskulegt fólk og mér tókst aö skrafa litilsháttar viö þaö meö þvi aö beita þeim fáu oröum og setn- ingum úr persnesku, sem ég haföi lagt á minnið i fyrri ferö. Við irönsku landamærin komu til varöliöar eöa dátar og færöu fólk þetta burt undir vopnaöri fylgd, en ekki virtist þaö taka sér það neitt nærri. I Erzincan Þarna var lika meö iranskur herforingi I tilheyrandi galla, majór héldu skotarnir. Hann sat fremst hjá bilstjóranum og var sifellt fitjandi upp á trýniö þegar reifabörn ættbálksins þurftu að pissa eða kúka, og lét bilstjórann mótmæla fyrir sina hönd. En kon- ur ættbálksins svöruöu fyrir sig fullum hálsi og skiptu á sinum börnum eins og þær væru I leir- kofunum heima hjá sér. Þetta var I mai og veöur svo svalt aö það heföi næstum getaö veriöheima á Islandi; i fjöllunum austast voru ennþá óhreinar snjófannir meöfram vegum. Vor- iö er annars stórfallegt I Tyrk- landi og maöur veitir sérstaklega eftirtekt miklum breiðum blárra blóma, I ótrúlega mörgum lit- brigöum, sem þá spretta hvar- vetna upp út um hagann. Mann- skapurinn i þvi landi er á hinn bóginn heldur ókræsilegur, fúll á svip og ófrýnn, karlmenn flestir I fötum meö vesturlensku sniði, sem undantekningarlitiö fara illa, Walther hinn austurriski i Kabúi. Byggingin I baksýn er ein sú tigulegasta, sem viö sáum þar i borg. George (til vinstri) og Bill i Erzurum, sem er ein helstu borga I Tyrklandi austanveröu. í irönsku svcitaþorpi. Nina Björk. Ný ljóðabók eftir Nínu Björk Heimskringla hefur gefiö út nýja ljóöabók eftir Ninu Björk Arnadóttur sem nefnist Min vegna og þin. Þetta er fimmta ljóöabók Ninu Bjarkar, en hin fyrsta, Ung ljóö, kom út 1965. Hún hefur einnig samiö fjögur leikrit, sem flutt hafa veriö á sviöi og i sjónvarpi. Min vegna og þin geymir rösk- lega þrjátiu ljóö. Kápu og mynd- skreytingar gerði Valborg Bergs- dóttir. Höfudrit kaþólskra í nýrri útgáfu Út er komin ný útgáfa á einu helsta riti kaþólskra manna, Breytni cftir Kristi eftir Thomas a Kempis. Bókin var áöur gefin út i fjórum hlutum eöa bókum á ár- unum 1955-1962. Fyrri hiutinn hef- ur um skeið verið uppseldur og hefur nú veriö endurprentaöur og bundinn inn meö seinni bókunum. Kristján Jóhannsson annaöist hönnun á útliti bókarinnar. t bókarkynningu segir á þá leið, aö allmikiö hafi verib spurt eftir þessu höfuöriti kaþólskra aö und- anförnu, enda sé nú endurvakinn áhugi fyrir því jafnt meðal kaþólskra sem mótmælenda. Sum alfræöirit telja bók þessa einna mest lesna þeirra sem skrifaðar hafa veriö. Upplag bók- arinnar er 1000 eintök, og verður hún til sölu hjá bóksölum sem þess óska, hjá systrunum i Stykkishólmi, Hafnarfiröi og Landakoti, prestunum i Landa- koti og hjá afgreiðslumanni bóka kaþólsku kirkjunnar, Torfa Olafssyni, Melhaga 4. i slóð fornra sæfara. MOSKVU (APN). Okrainskir stúdentar hafa sett sér þaö mark aö færa sönnur á tilvist tengsla sjóleiöis milli þjóöa I Kákasus og viö vestanvert miöjarðarhaf þegar á þriöju öld fyrir Krist. Leiöangurinn verður undir forustu sovéska læknisins Juri Senkevitsj, sem tók þátt I hinum fræga leiöangri er farinn var á papirusbátnum „Ra-l” og „Ra- 2”. Fyrsti hluti leiðangursins er 1500 km ferö frá Sotsji til borgar- innar Burgas i Búlgariu. Þessi leiö veröur farin á seglskútunni „Amon+ sem hinir ungu sjómenn eru sjálfir að smiöa úr viöi, reyr- og hampköölum. Eftir aö hafa prófaö krafta sina i þess- ari för hyggjast þeir smiða nýtt skip og halda áfram förinni til Gibraltar áriö 1978.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.