Þjóðviljinn - 29.04.1979, Blaðsíða 17

Sunnudagur 29. aprll 1979 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 17
Halldór
Guðmundsson
skrifar

f ^ y t . j “■'•"I * '| ** j * ’ýr 1
m * m*M' ir
Si 1 1 Tt í
GuIIstengur I bandariskum banka.
NÝTT GULLÆÐI
geysistór og óöruggur spákaup-
mennskumarkaöur i Bandarikj-
unum. Þar spá menn einkum i
framtiöarsamninga um gullsölu.
Skartgripir
Það er komið nýtt gullæði i Bandaríkjunum og
raunar viðar á Vesturlöndum. Á þessum timum
dollarakreppu og efnahagslegrar óvissu i þróuðum
iðnrikjum þykir enginn miljónamæringur með
miljónamæringum nema hann hafi fjárfest vel i
gulli.
fram varöandi evrópska gjald-
eyriskerfiö, eru EBE-löndin aö
reyna aö samhæfa gjaldmiöla
sina svo þeir hafi a.m.k. samflot.
8 þessara niu landa stefna einnig
aö þvi aö koma á fót evrópskri
gjaldeyriseiningu (ECU) sem
ætti aö einhverju leyti aö koma I
staðinn fyrir myntir einstakra
rikja. Stofnaður veröur sjóöur til
að styrkja þessa gjaldeyris-
einingu og i hann verður hvert
riki að leggja 1/5 gullforöa sins
auk venjulegra peninga.
Tilskammstima græddu t.a.m.
þýska markið og svissneski
frankinn talsvert á kreppu dollar-
ans. Þaö hefur hækkað gengi
þeirra of mikið aö dómi rikis-
bankanna sem sitja uppi meö
Samt á svo aö heita opinberiega
að gull sé hætt að hafa neina þýö-
ingu I heimsversluninni og hafi
3vo verið um átta ára skeiö. En
samt hefur gullverslunin sjaldan
átt sér annað eins blómaskeið og
nú. Fjárglæframenn alls staöar á
yf irráöasvæöi „frjálsrar
verslunar” sækjast eftir gulli.
Það er einsog borgarastétt
Vesturlanda hrökkvi illilega viö ,
við sérhver átök I heiminum, aö
ekki sé minnst á byltingar, og
hlaupi þá til og kaupi gull. Átökin
i iran s.l. vetur hleyptu gullveröi
upp úr öllu valdi. t fyrrahaust var
verðið 200 dollarar á únsu, um
miðjan febrúar var þaö komiö
upp i 254 dollara.
Olía fyrir gull
Suður-Afrika er mest gullfram-
leiöslulanda (þaöan koma tæp
60% ársframleiðslunnar), og
hvlta kúgunarstjórnin þar fitnar
með hverri gullúnsu sem keypt er
á Vesturlöndum. Þau tíöindi
bárust spákaupmönnum fyrr á
þessu hlýlega vori að nýja stjórn-
in i Iran myndi neita S-Afrlku um
oliu, en þaðan hefur apartheid-
stjórnin fengiö megniö af oliu
sinni. Jafnframt fréttist aö Saudi-
Arabia heföi gert langtima samn-
ing viö Suöur-Afriku um sölu á
oliu fyrir gull.
Þá hyrfi mikið af gullfram-
leiöslunni I læstar hirslur oliu-
sheika sem auðvitað myndi
hækka markaðsverðiö enn meira.
Þaö munar um minna. í allri
veraldarsögunni hafa gullnámur
skilað samanlagt 80 þúsund tonn-
um af málminum á yfirborðiö.
Þvi magni mætti vandræöalaust
koma fyrir I fimm stórum
flutningaflugvélum. A hverju ári
bætast við 1430 tonn sem er innan
viö tvö prósent. Auk Suöur-Afríku
eru Sovétrfkin framarlega I guli-
framleiöslunni sem ööru meö 21%
af heildinni. Onnur lönd komast
ekki nálægt þessum risaveldun)
gullframleiöslunnar.
Myntin Krugerrand —
lega ein únsa af gulli.
nákvæni-
óhemjufúlgur af dollurum. Spá-
kaupmenn treysta nú ekki lengur
á hátt gengi þessa gjaldeyris og
haila sér frekar aö gullinu,
Gullæði í USA
Einsog fyrr var sagt er mest
eftirspurn eftir gulli I Banda-
rikjunum. Af þeim 54 miljónum
únsa af gulli sem gengu kaupum
og sölum i heiminum i fyrra var
1/5 hluti seldur i Bandarikjunum.
Enn er þaö Suöur-Afrika sem
bókstaflega malar gull á þessu
æði. Þar er slegin sú vinsæla
mynt Krugerrand, sem er
nákvæmlega ein únsa af gulli. í
fyrra lét S-Afrikustjórn slá 6
miljón stykki, og meira en helm-
ingur þeirra fór til Banda-
rikjanna, sem var tvöföldun söi-
unnar frá þvi áriö áöur.
En stærstu sölumiöstöövar
gullsins eru eftir sem áöur Ziirich
og Lundúnir. 5 helstu gullstanga-
höndlarar Bretlands ákveöa
heimsmarkaösverö gulls, og hef-
ur svo verið frá 1919. Þeir hittast
tvisvar á dag á skrifstofum N.M.
Kotschild og sona og koma sér
saman um verö sem allir eru
reiöubúnir aö versla fyrir þann
daginn. Hins vegar hefur þróast
Meira en helmingur alls gulls,
sem selt er, veröur aö lokum aö
skartgripum. 1 Manhattan eru til
heilar gull- og demantagötur, þar
sem kaupmenn vigta vöruna sina
daglega og verðleggja hana aö
nýju eftir þvi hvernig heims-
markaösveröiö breytist.
Þaö eru ekki bara þeir forriku
sem sækjast eftir gulli, heldur
yfirleitt allir vel stæöir eigna-
menn. Tekiö er dæmi af Filipusi
Knapþ pappirsverksmiöjustjóra
sem keypti fyrir þremur árum
gull fyrir tiu þúsund dollara til
aö koma auöi sinum á þurrt.
Þetta gull Knapps er nú oröiö 16
þúsund dollara viröi.
Fjárfestingar í gulli
Þaö er hins vegar ekki alveg
vist aö fjárfesting i gulli sé eins
traust og aðdáendur þess halda.
Hafa verður i huga að i 34 ár, til
1968, var gullverö sett á 35 dollara
únsan. Þegar veröiö er ioks gefiö
frjálst, er ekki nema von þaö
rjúki upp. Einnig ber að athuga
aö Bandarikjamönnum var
Framhald á bls. 22
Staður hagstæðra
stórínnkaupa
G4biiðakJ^k
Kjöt, mjólk, brauð, pakkavörur
og niðursuðuvörur. Pappírsvörur,
kerti-leikföng og gjafavörur.
Dollarinn í kreppu
Bandarikjastjórn hefur reynt
að snúa þessari þróun viö. Meö
þvi aö halda ööru hverju uppboð
á gulli úr Knox-virki undanfarin
fjögur ár hefur hún reynt aö
lækka verö gulls og hækka verö
dollarans. Meö þessu reynir
stjórnin lika aö laga viöskipta-
halla landsins. Gull selt erlendum
spekúlöntum telst útflutningur,
þó ekki sé mikiö fyrir honum haft.
En það eru fleiri sem eru aö
reyna að bregöast við kreppu
dollarans. Einsog siöast kom
gss
STORMARKAÐURINN
SKEMMUVEGI 4A KÓPAVOGI