Þjóðviljinn - 05.08.1979, Blaðsíða 9

Sunnudagur 5. ágúst 1979. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Einar Már Gumundsson flytur
pönkljóö sin i Jónshúsi.
Gestur
Guðmundsson
skrifar:
íslenskum
Góðir vibrar i Jónshúsi.
slóðum í Kaupmanmhöfn
Æ fleiri Islendingar búa nú er-
lendis, sumir við nám, en flestir
við störf. Eflaust eru flestir
þeirra að sækjast eftir einhverju,
sem tsland býður ekki upp á, s.s.
sérnámi, bjór eða þolanlegum
lifskjörum, en að öðru leyti er
hæpið að alhæfa um „landflótta
Islendinga”. T.d. eiga nýlendur
islenskra iðnaöar- og verka-
manna i Suður-Sviþjóð og islensk-
ar lista- og námsmannanýlendur I
Paris og Amsterdam fátt annað
sameiginlegt en þjóðaruppruna.
Hér verður sagt nokkuð frá
stærstu tslendinganýlendunni,
þ.e. i Kaupmannahöfn, en þar eru
nú um 200 tslendingar i námi og
nokkur þúsund i vinnu. Verður
bæði reynt að gefa nokkra hug-
mynd um þaö, hvað íslenskir
Hafnarbúar fást viö, og sagt
verður frá félagslifi þeirra.
Greininni verður fylgt eftir með
viötölum við tvo hópa islenskra
listamanna, sem starfandi eru i
Kaupmannahöfn.
Við nám og störf
Hinn dæmigerði islenski hafn-
arstúdent er ekki lengur ógifti
pilturinn i hanabjálkakompunni,
sem át rúgbrauð með margarini,
en saup löngum i bland úr skálum
hámenningar og bjórs og tók
lestrarskorpu við próflok, ef
bakkus var ekki búinn að taka öll
völd. Hann er ekki heldur kommi,
freudisti, dópisti og visnasöngv-
ari eins og i órum hleypidóma-
fullra jónasa. Um þessar mundir
er; dæmigerði islenski hafnar-
stúdentinn kvæntur karlmaður
með börn. Konan vinnur fyrir
honum á meðan hann vinnur 50-60
stunda vinnuviku við að lesa
verkfræði eða arkitektúr og
sparkar fótbolta með „strákun-
um” tvisvar i viku. Hann er póli-
tiskt sinnulaus eða litið eitt til
vinstri, stundar lifsnautnir um
helgar og hefur það markmið að
koma heim með mubblur i ibúð-
ina. Hann blandar litt geði við
Dani, en sækir félagsskap til Is-
lenskra skólabræðra og vina-
hjóna.
tslendingar við vinnu i Kaup-
mannahöfn eru samsettari flokk-
ur. Þar er fólk sem lokið hefur
námi og Ilengst við störf á sinu
sviði. Þar er ungt fólk, sem hefur
brugðið sér út fyrir pollinn til
timabundinnar dvalar i ævintýra-
leit, til að kynnast öðru mannlifi
eða til aö sannprófa hvort hægt sé
að lifa af 40 stunda vinnuviku.
Sumt af þvi fólki eignast danska
maka og sest þvi að, aðrir verða
um kyrrt einfaldlega vegna þess
að þeir kunna betur við sig. Fólk
sem ekki treður alfaraveg, s.s.
hómósexúalistar, sest oft að I
Danmörku, þreytt á fordómum og
þorpsmóral landans.
Rétturinn til letinnar
íslendingar i Kaupmannahöfn
eru oft litnir hornauga meðal
landans og álitið að þeir stundi
vafasaman lifnað upp til hópa.
Sérstaklega þykir það fólk for-
dæmanlegt, sem vinnur óreglu-
lega en þiggur framfæri sitt i
lengri og skemmri tima af at-
vinnuleysisbótum eða „sósial”.
íslendingar eru samdóma um aö
þetta fólk sé afætur og aumingjar.
Sósialistar hljóta hins vegar að
leggja annaö mat á vinnufælni.
Kapitalisminn hefur atvinnuleysi
i för með sér, og er þar ekki við
atvinnuleysingjana að sakast.
Enn fremur hefur þróun hans
gert flest störf innihaldslaus og
mannskemmandi, auk þess sem
annað hvert starf, sem laun eru
greidd fyrir, getur ekki talist nyt-
samt nema á fáránlegan mæli-
kvaröa auðskipulagsins.
Vinnufælni er að minu mati
afar heilbrigð viðbrögð við sjúku
samfélagi. Hitt er annað mál að
þau viðbrögð eru sjaldnast far-
sæl. Auðskipulagiö býður upp á fá
tækifæri til þroskandi iðju, en
þeim mun fleiri til að eyðileggja
sig á sál og likama. Enda er það
algengast með atvinnulaust og
vinnufælið fólk, að þaö tekur fljót-
lega að reka með straumnum, ver
tima sinum I þá sýktu af-
þreyingariðju, sem iiggur beinast
við, og verður oft úr þvi alger
karakterupplausn. tslendingar
eiga nokkra fulltrúa meðal rek-
alda Kaupmannahafnar, bæði al-
menna slæpingja, geðtruflaða,
alkóhólista, og jafnvel eru dæmi
um það að fólk hafi ánetjast
„sprautunni”.
En meginþorri islensku
,,sósial”istanna i Kaupmanna-
höfn fæst við einhverja skapandi
iðju. Þar eru tónlistarmenn, leik-
arar, myndlistarmenn, rithöf-
undar, stjörnuspekingar og alls
kyns mannlífsathugendur. Það
fólk tekur undir með Kristjaniu-
búum og Kristjáni Pétri: „Rokk
er betra en fúl tæm djobb”, vinn-
ur óreglulega og leyfir sér af og til
þá ósvinnu að fylla flokk atvinnu-
leysingja
Félagslíf íslendinga
Eins og alkunna er, gaf einhver
kaupaheðinn isienska rikinu hús
Jóns Sigurðssonar, sem I hópi
Hafnarislendinga er oft nefnt
„House of Gay Johnny”.
Það er nú félagsheimili tslend-
inga, og er veitingasalur þess op-
inn á kvöldin og um helgar. Einn-
ig er þar ibúð, sem úthlutaö er
islenskum fræðimönnum til
þriggja mánaða dvalar. Enn
fremur er minningarherbergi um
„Jón hýra” og bókasafn og loks
prestsibúð. Þar býr islenski
sendiráðspresturinn sem messar
á mörlensku yfir örfáum hræðum
á nokkurra vikna fresti og veitir
jafnframt sjúkum og hrjáðum
tslendingum misjafna félagslega
þjónustu. Er flestum Hafnar-
islendingum spurn, hvaða
tilgangi þetta embætti á aö þjóna.
1 Jónshúsi fer fram nær allt þaö
félagslif, sem tslendingafélagið,
námsmannafélagið og SINE
gangast fyrir. Er skemmst frá
þvi að segja að það er afspyrnu
dautt. Helst er fjölmennt á spila-
kvöld og fyllerisskröll en fundir
hafa undantekningalaust verið
fásóttir undanfarin ár.
Ef frá eru skilin drykkjusam-
sæti og átveislur þar sem menn
gæða sér á islenskum mat, var
hápúnktur félagslifsins sl. vetur
eflaust fyrirlestur Jónasar Páls-
sonar, skólastjóra, er hann dvaldi
i fræðimannsibúð. Sagði hann frá
þróun skólamála á tslandi og
komu f jölmargir aö hlýöa á hann
og spyrja frétta. Þá var þrjátiu
ára veru i NATO minnst á ágætan
hátt með heimsókn Vesteins Lúð-
vikssonar, sem las úr verkum
sinum og Þorgeirs Þorgeirs-
sonar, sem las smásögu og sýndi
nátengda kvikmynd.
Er þá ógetið sönghópanna
tvegSja, „falska kórsins” sem
hefur æft mikið en litið komið
fram, og „rauðu söngsveitar-
innar” sem æfði i vetur og söng á
1. mai við ágætar undirtektir
margmennis. 1. mai kom lika
fram annar sönghópur, oftast
rauöur og sjaldnast falskur, rokk-
sveitin Kamarorghestar, sem
tryllthafa hugi landans þrivegis á
siðustu mánuðum. Frá henni
verður sagt i viðtali sem birtist i
næsta Sunnudagsblaði.
gg
(Myndirnar tók Haddi.)
Jón Ragnarsson sýnir löndum sinum I Höfn frumsaminn' dans.