Þjóðviljinn - 05.08.1979, Blaðsíða 13

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN.Sunnudagur 5. ágúst 1979.
Sunnudagur 5. ágúst 1979. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
Margir staldra við gluggann. Þar er margt girnilegt að sjá.
Gunnar Valdimarsson frá Teigi, verslunarstjóri i Bókinni: Góð bók er betri gjöf — þó að gömul sé
— heldur en slæm bók I sellófanpappir.
GRÚSKAÐ í FORN-
BÓKAVERSLUNUM
t Reykjavik eru nú 13-14 forn-
bókaverslanir og hefur þeim farið
fjölgandi siðustu ár. Sumar eru
glerfinar og virðulegar en aðrar
óttalegar holur. Sumar kapp-
kosta að hafa á boðstólum dýrt og
ævafornt prent en aðrar lifa aðal-
lega á kiámrita- og vikublaða-
sölu. Allar eiga þó sameiginlegt
að i þeim fer fram fjölbreytilegt
manniif. Þær eru eins konar
„kjaftaklappir” og þar hittast
menn til að grúska og grufla og
ræða máiin. Blaðamenn Þjóð-
viljans iitu inn I tvær meiriháttar
fornbókaverslanir i vikunni. Þær
eru báðar við Skólavörðustig,
önnur stendur á gömlum merg,
Bókin, en hin er nýrri, Bóka-
varðan.
Bækur á sjóinn og Vikan á
100 krónur
t Bókinni eru nokkrir viðskipta-
vinir á kafi i bókagrúski og við
snúum okkur að nokkrum þeirra
til að forvitnast um eftir hverju
þeir eru að leita. Fyrstur verður
á vegi okkar ungur maöur,
Björgvin Bergsson sjómaður á
togaranum Þorláki frá Þorláks-
höfn. Hann segist vera fastur
viðskiptavinur fornbókaverslana
og kaupa sér fyrst og fremst
bækur til að lesa úti á sjó. Þar er
alltaf einhver timi til lestrar ogiég
kaupi alls konar bækur t.d. skáld-
sögur og endurminningar, segir
hann.
Þarna er lika gamall maður
sem er að rýna i bunka af göml-
um Vikum. Hann heitir Geir
Geirmundsson fyrrverandi
verkamaður. Ég er að reyna að
safna Vikunni I framhaldi fyrir
mágkonu mina, segir
hann. Vikan frá þessu ári kostar
þarna 100 kr. stykkið en frá fyrri
árum aöeins 50 krónur. Það
borgar sig ekki að kaupa nýja
Viku beint út úr búð, segir
Geir. Sjálfur segist hann aldrei
hafa haft áhuga á að safna bókum
þó að hann hafi haft gaman af að
lesa þær. „Ég hef aldrei haft
pláss til að geyma þær og nú er ég
orðinn svo sjóndapur að ég get
ekki lesið.” En hann er þarna
sem sagt til að kria út Vikuna
fyrir mágkonu sina.
Fullorðin kona er að lita I nýleg
dönsk blöö sem eru þarna I bunka
og kosta 100 krónur blaðið. „Það
hefur enginn efni á að kaupa ný
blöð,” segir hún.
Mein Kampf frá 1926
Nú snúum við okkur að Snæ
Jóhannessyni sem er innan-
búöar. Hann dregur okkur inn
fyrir og segir: Nú skal ég sýna
ykkur bók sem þið eigið aldrei
eftir að sjá aftur. Og hann dregur
fram lúna skruddu sem vekur upp
hroll þegar titill hennar er lesin:
Mein Kampf eftir Adolf Hitler i 2.
útgáfu frá 1926. Snær sýnir
okkur fleira fágætt en vlsar svo á
Gunnar Valdimarsson frá Teigi
sem er verslunarstjóri eins og
stendur.
Eftirspurn ræður verði
— Er lifleg verslun i fornbókum
núna, Gunnar?
— Sæmileg.en þessar verslanir
eru samt orðnar það margar i
borginni að það dregur úr.
— Lækkar þá ekki samkeppn-
in verð á gömlum bókum?
— Mér finnst það ekki, heldur
fremur hið gagnstæða.
— Hvernig verðleggið þið?
— Við höfum aðgang aö góðum
sérfræöingum og fáum auk þess
lista frá stærri fornbókaverslun-
um erlendis svo sem frá Kaup-
mannahöfn og Osló, en þar eru
mjög oft islenskar bækur á boö-
stólum. Þegar bækur fara að
verða fágætar þá er það eftir-
spurnin, sem ræður verð-
inu. Segja má að við stöndum
okkur ekki verr i stykkinu en er-
lendar fornbókaverslanir þvi að
verölag á Islenskum bókum er-
lendis er mjög hátt.
— Hverjir eru þessir sérfræð-
ingar?
—Þeir eru ágætir vinir okkar I
hópi bókamanna sem hafa lifað
og hrærst i bókum allt sitt iif og
hafa oröiö rnjög gott verðskyn.
Salómonsdómar
— Móta ekki bókauppboðin
veröið talsvert?
— Jú, allmikit^en kveða þó ekki
upp neinn Salómons-
dóm. Stundum fara bækur þar á
hlægilega háu verði og sýna þá
aðeins að þar keppa menn með
nóg auraráð og ætla sér að fá bók-
ina hvað sem hún kost-
ar. Stundum fara lika bækur þar
á lægra verði en almennu
markaðsverði vegna þess aö eng-
inn er staddur á uppboðinu sem
hefur áhuga.
— Hvernig verðleggiö þiö
bækur sem enn fást hjá forlög-
unum?
— Við reiknum þá með að selja
þær á þriöjungi lægra veröi en hjá
forlögunum en þó miklu lægra ef
sér á þeim. Við höfum gertidálitið
að þvi fyrir jólin að kaupa af for-
lögunum og selja bækur sem enn
eru i sellófanpappirnum á mjög
lágu verði. Þegar fer að styttast I
aurunum sem fólk hefur til jóla-
gjafa veröur margur feginn að fá
sér ódýra bók hjá okkur. Það má
lika mjög gjarnan koma fram að
það eru ekki nema ekta bóka-
menn sem skilja að góð bók er
betri gjöf — þó að hún sé gömul —
en slæm bók i sellófan.
Dánarbú og þjófar.
— Hvernig aflið þið gamalla
bóka?
—Bestu kaupin eru oft i dánar-
búum eða hjá þeim sem af ein-
hverjum ástæðum vilja selja söfn
sin i heilu lagi.
—Er mikil samkeppni milli
fornbókaverslana um slik söfn?
—Ekki svo mjög. og við höfum
það t.d. fyrir reglu að leita aldrei
til fólks að fyrra bragði þó að við
vitum um dánarbú sem hugsan-
lega á að selja.
—Lendið þið oft i aö þjófar selji
ykkur bækur?
— Ef við höfum einhverjar
ástæður til grunsemda kaupum
við ekki þó að okkur sé illa við aö
visa fólki frá. Við höfum lika
losnað við hvimleiðan hóp manna
meö þvi aö klippa fyrir alla sölu á
klámblööum.
Eitt blað fyrir tvö
— Eru safnarar ykkur bestu
viðskiptavinir?
— Nei, það er frekar almennt
fólk sem er fyrst og fremst að
kaupa sér bækur til að lesa
þær. Við höfum ákaflega marga
fasta viðskiptavini og t.d. margá
utan af landi sem lita hér við i
hvert sinn sem þeir koma i bæ-
inn. Mikið af viöskiptum fer lfka
fram með þeim hætti að fólk
skiptir. Þaö kemur með pokket-
bækur og blöð og fær sér önnur i
staðinn.
—Hvernig skipti eru það?
— Það fær eitt blað eða bók
fyrir tvö sem það kemur með.
— Ekki kaupið þiö hvaða bók
sem er?
— Heita má að enginn bóka-
slatti sé svo auvirðilegur að ekki
finnist ein og ein nýtanleg bók i
honum. Stór hluti af okkar starfi
og hlutverki er lika að geyma
bækur fyrir komandi kyn-
slóðir. Við sitjum uppi með
stóran lager af bókum sem er
óseljanlegur á þessari öld.
—Að lokum, Gunnar. Eruð þið
með eitthvert fágæti á boðstólum
núna?
— Meöal þess sem telst til góðra
bóka hjá okkur núna er „kom-
plet” Safn til sögu tslands sem við
verðleggjum á 300 þúsund
krónur. Svo að dæmi sé tekið
áskotnaðist okkur lika nýlega
fallegasta eintak af Virkinu i
noröri sem ég hef séð.
Mikið nám að versla með
gamlar bækur
Við skreppum nú i Bókavörð-
una sem er svolitiö ofar við Skóla-
vörðustiginn og þar er lika fjöldi
fólks að skoða. Við röbbum litil-
lega við Braga Kristjónsson forn-
bókasala.
— Að versla með gamlar bæk-
ur er 25 ára nám eða jafnvel 50
ára, segir Bragi, og er þvi langt i
frá að ég sé fullnuma.
— Er þá verðlagt eftir geð-
þóttaákvöröunum?
— Nei, nei. Ég notast við verð-
lista sem ég fæ viðs vegar að úr
heiminum. Það er þvi enginn
vandi að verðleggja gamalt is-
lenskt prent. Verðið á nokkurra
áratuga gömlum bókum er hins
vegar svipað og það var þegar
þær komu út. Ættfræðiæöið hefur
þó leitt til aö t.d. Dalamenn og
Strandamenn sem komu út fyrir
aðeins 20 árum hafa rokið upp I
verði. Þessar bækur eru seldar á
50-100 þúsund krónur. Hér má þó
geta þess að nýjar bækur eru
orönar býsna dýrar. Stjórn-
skipunarréttur eftir ólaf
Jóhannesson sem kom út nú fyrir
jólin kostaöi t.d. 18 þúsund krónur
og Kortasaga Islands yfir 70 þús-
und krónur.
Safnarar leiðast mér
— Hverjir eru þinir helstu við-
skiptavinir?
— Langflestir sem koma hingað
inn eru lesarar. Safnarar leiöast
mér, þó að þeir séu náttúrlega
misjafnir. Sumir þeirra eru
orðnir svo gamlir að þeir eru
komnir út úr allri verðlagningar-
þróun og skilja hana ekki.
— Þú ert með fleira en bækur
hér?
— Já, ég sel ýmsa pappira,
skjöl og myndir.
— Ég frétti að bók hefði verið
stolið frá þér I dag?
— Já það var stolið 50 þúsunda
króna bók. Slikt kemur fyrir af
og til. Hér er t.d. litil bók sem
prentuð var i Leirárgörðum
1798. Það er þýddur ruddi sem
nefnist Sá guðlega þekkjandi
Náttúru-Skoðari. Brotist var inn
hjá mér um nótt og þessari bók
stolið. Hún fannst seinna I ösku-
tunnu i Miðstræti og var skilað til
min.
— Hvað kostar hún?
— Ég hef verðlagt hana á 140
þúsund krónur.
Einar Bragi og færeysku
bækurnar
Nú kemur aövifandi Einar
Bragi skáld aö afgreiðsluborðinu
með nokkrar bækur, sem hann
ætlar að kaupa. Við spyrjum
hann hvort hann komi oft I forn-
bókaverslanir og segist hann gera
það ákaflega oft en kaupi þó ekki
mikið af bókum.
— Hvað varstu að kaupa núna?
— Ég var að kaupa nokkrar
færeyskar bækur sem sjást
sjaldan i verslunum hérna.
— Safnaröu færeyskum
bókum?
— Já, ég byrjaði á þvi fyrir
rælni árið 1941 og hef haldið þvi
áfram sfðan. Llklega á ég orðið
stærsta einkasafn færeyskra bóka
sem til er hérlendis.
Við kveðjum Bragana tvo og
göngum úr húsakynnum fornbóka
út I góða veðrið á Skólavörðu-
stignum.
—GFr
Utan á Bókavöröunni við Skólavörðustig hanga málverk sem eru til soiu.
Uppi á vegg I Bókavörðunni er plakat frá árinu 1934. Það er eftir tréristumanninn Beckmann sem
hér starfaði og dó og var gert fyrir Alþýðuflokkinn.
Geir Geirmundsson fyrrv. verkamaður: Ég er að reyna aö safna Vikunni fyrir ..Nú skalégsýna ykkur bók sem þiö eigið aldrei eftir aðsjá aftur”, sagöi Snær í Bókinni Einar Bragi kaupir nokkrar færeyskar bækur af Braga fornbOkasaia. uann a stærsi einKasam
mágkonu mlna. og tók upp 2. útgáfu af Mein Kampf eftir Adolf Hitler frá árinu 1926. færeyskra bóka hérlendis.