Þjóðviljinn - 07.10.1979, Blaðsíða 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 7. október 1979
helgarvidlalíð
Teikning og texti: Ingólfur Margeirsson
— Hvaðsegirðugóðurinn? Hvaðeigum við að tala
um? Fáðu þér sæti, helltu kaffi i bollann þinn gæsk-
urinn, má ég bjóða þér sígarettu? Hvernig líður þér
annars? Erekki bara alltgottað frétta? Já, hvaðviltu
tala um?
Að drekka
sig
fullan eða hengja sig
„ímyndunarveikin” eftir
Moliere og hitt á andstæðum
vegg, stórt litaspjald sænskt um
mismunandi brennivinsteg-
undir.
— Eigum við að tala um
brennivin, segir örn um leið og
hann neglir augngotur undir-
ritaðs.
Hann biður ekki eftir svari: —
Já, hvað viltu vita vinur minn?
Ég ætla strax að taka það fram
að ég er ekki hættur aö drekka.
Ég er ekki i bindindi. En ég er
ekki með i dag. Það er heila
málið. Alkóhólismi er nefnilega
eins og sykursýki. Það er
ákveðið efni sem þú mátt ekki
snerta, vegna þess að þú ert
með ofnæmi fyrir þvi. Alkóhól-
ismi er sjúkdómur, alkóhólisti
er sjúklingur.
Já, já, segir hann, og slær
höndunum um stofuna. Hér
bjuggum viðSigurjón samanog
stigum dansinn i eitt og hálft ár.
Þá var nú oft kátt i höllinni. Það
var á þeim tima sem ég var að
vinna að þessu leikriti minu
„Fyrsta öngstræti til hægri.”
Ég var nú hálffullur allan
timann þegar ég var að skrifa
leikritiö, en Guði sé lof var
runnið af mér þegar ég las það
yfir, lagfærði og breytti. Svo var
ég svo heppinn aö fá Sigurjón,
hundvanan leikhúsmanninn til
að gera leiktjöld, búninga og
props. Svo hæg voru heima-
tökin. Fáðu þér meira kaffi,
vinur. — o —
— Segðu mér frá þessu leik-
riti þfnu...
— Já, þetta fjallar um tvær
ungar stúlkur sem stiga dansinn
stóra. Ég reyni að draga upp lif-
erni þeirra, hrottafengiö og
skemmtilegt. Já, þvi það er
gaman að drekka brennivín:
meðan maöur þolir það. Það er
fyrst þegar það truflar lifs-
munstrið, sem það verður
vandamál. Og þá þarf að kippa
þvi i lag. Maður sem er lær-
brotinn bíður ekki í marga mán-
uði áður en hann leitar læknis.
En leikritið, já: Stelpurnar
lenda i ýmsu, og ég reyni að
sýna lif þeirra frá mörgum
hliðum. Ég held — (nú dokar
örn örlltið viö) að ég dragi upp
sanngjarna mynd af þessu lifi.
— En auðvitaö tryggir
áfengisvima ákveðna laus-
beislun?
— Já, já, heyröu, hlustaðu nú:
Að vera fullur er bara afsökun.
Var þetta vont svar? Ókei! Að
vera drukkinn er réttur til að
blaðra og láta taka eftir sér.
Stökkpaliurinn er viman. Það er
einmitt þetta sem ég reyni að
reifa I leikritinu. Hvað snýr upp
og hvaö snýr niöur. Leyfðu mér
heldur að segja: Hvað liggur á
borðinu þegar upp er staðið?
Eða: Ég gef upp boltann og bið
átekta hver skorar markið.
— 0
— Þú ert skráður sem visna-
söngvari i simaskránni?
— Ég er vísnasöngvari. Fyrst
og fremst það. En ég verð að
viðurkenna, og skrifaöu þetta
rækilega: Það eru tvö ár siöan
ég hef eiginlega hreyft á gitar.
En ég get spilaö fyrir þig ef þú
vilt. Viltu þaö gæskur?
örn tekur gitarinn af
Reyktar
sígarettur
með Erni
Bjarnasyni
vísna-
söngvara
veggnum. Blessaður, ég hef
ekki æft mig neitt!
Áður en ég veit af er örn
byrjaður að syngja. (Þekkir þú
þá tilfinningu þegar frægir
textar eru sungnir og sem þú
hefur aldrei heyrt áður? Nú —
þannig leið mér).
— Þetta, segir örn um leið og
hann lýkur textanum, var söng-
urinn um spóann eftir Jóhannes
úr Kötlum. (Enn verra sam-
viskubit.) Það heitir
„Interview”.
— Og lagið er náttúrlega eftir
þig, segir blaðamaður til að
bjarga sér út úr ógöngunum.
— Ja, ég hélt að lagið væri
eftir Þorvald Arnason, en hann
sór og sárt við lagöi að svo væri
ekki. Nú, þá hlýtur lagiö að vera
eftir mig.
— En ég hef sem sagt ekkert
æft mig.
Og nú kemur næsta visa. —
Manstu eftir laginu um Visitölu-
fjölskylduna? Ég er búinn aö
semja nýtt erindi við þann söng.
Og án þess að biða boðanna:
„Það var ópium, nóbrium
librium og valium,
kalsium, sódium, amfetamin,
dópesin, ritalin, prelúdin,
Reykjalin með hýjalln plús
heimabrugg og brennivín”.
— 0 —
— Hvenær kemur platan?
— Góð spurning! Það hefur
nefnilega alltaf staðið til að gefa
út hljómplötu. En svo fór bara
fyrirtækið á hausinn.
— Hvaða fyrirtæki?
— Já, viltu að ég segi þér
það? ókei. Gagn og gaman.
Þetta lag átti að vera á plöt-
unni: Eftir Konna Vresjvik.
örn syngur um draumfarir
sinar. Upphafið: „Sjálfstæðis-
dansinn er brátt fyrir bi”
(Hinum til huggunar eru allir
flokkar teknir fyrir. Lengi lifi
hlutleysisprinsippið!)
Og svo: — Ingó minn viltu
heyra einn söng sem ég held
soldið mikið upp á? Það er
gamaltlag eftir Woody, þú veist
gamla Guthrie? Það er svona:
Gitarleikurinn fyllir her-
bergiö.
— örn ertu hernámsand-
stæöingur?
Hann leggur gitarinn frá sér.
Er þreyttur á svipinn. Svo aftur
þessi æskugáski: — Mér finnst
svo ótrúlegt að það sé búið að
telja heilli þjóð trú um aö það sé
rétt að hafaher i landi. Hvernig
á maður eiginlega að ræða
þetta? Hér er her frá öðrum
hálfvitanum? Rökin fara á
sveig við blöð i bókum. Ingó,
skrifaðu þetta svona:
Tjáningarfrelsið, margrómað
og indælt, er það virkilega bara
réttur þeirra sem vilja ljúga þvi
að almenningi að allt sé i lagi?
Allt I lagi, þegar allt er i stak-
asta ólagi? Ha? Viltu að ég
brynni músum? Viltu að ég
skammist min niður i tær?
Vinur minn, hugsaöu sjálfur:
Eigum viö að gefa morðingjum
land, sem reyndu að þurrka út
bændaþjóð i Vietnam, sem þeir
þekktu ekki einu sinni? Banda-
riskur her sem fæst við skáta-
störf? Viltu að ég svari þessari
heimskulegu spurningu?
I alvöru, ég er alveg mát.
— 0 —
— A kvöldin tekur þú við
neyðarsima SAA?
— Já. Samtök áhugamanna
um áfengisvandamáliö eru
orðin landssamtök með
rúmlega 8 þúsund félags-
mönnum. Hér er félagsráðgjöf,
námskeið fyrir aöstandendur,
Silungapollur er læknisstöð og
Sogn i ölfusi endurhæfingar-
miðstöð fyrir alkóhólista.
Kvöldsiminn er hugsaður sem
framhald af skrifskrifstofu-
simanum. Hann er virkur öll
kvöld ársins frá 17 til 23.
— Hverjir hringja?
— Aðstandendur alkóhólista,
börn þeirra, eða þeir sjálfir.
Sjáðu til, neyðarsiminn er
aðeins notaður þegar allt er
komið i rúst. Brennivinið spyr
aldrei um afleiðingarnar. Þetta
er ekki vont fólk, heldur er hér
um að ræða eðli sjúkdómsins.
Vandamálið er gifurlegt. Það
eru 70 manns á biðlista að
komast á Silungapoll. Og 32 á
biðlista að Sogni. Free-port
ferðir eru að visu aflagðar, en
deild 10 á Kleppi annast einnig
meðferð áfengissjúklinga.
Vinur minn, alkóhólismi er
ekki ræfilskapur eins og margir
hafa á tilfiiíningunni.
Alkóhólismi er sjúkdómur. Sko,
þú verður alkóhólisti á tvennan
hátt: t fyrsta lagi með þvi að
drekka nógu mikið brennivin og
i öðru lagi með þvi að umgang-
ast alkóhólista nógu lengi. Og
skrifaðu innan sviga: „Þegar
þessi samloka er höfð i huga,
getur maður imyndað sér
hvernig börnin fara út úr þvi.
„Fyrir alkóhólista er aðeins
einn læknir: Hann sjálfur.
En ég er sem sagt ekki farinn
i bindindi. Ég er bara ekki með i
dag. Kannski hafa vinirnir
horfið. Ég er einangraðri. Þetta
er orðiö annaö lif, rólegri ver-
öld, ég á ekki samleið meö
fólkinu sem drekkur. Ég er ein-
faldlega aö gera eitthvað annaö.
—im
örn Bjarnason lætur móðan
mása og er á skömmum tima
búinn að kolrugla undirritaðan
á sinn elskulega hátt: blaða-
maðurinn hefur fullt i fangi með
að svara spurningum i stað þess
að spyrja. En vikjum að
umhverfinu: Við sitjum i nota-
legri risibúð visnasöngvarans
og rithöfundarins að Skipa-
sundi, mikið um bækur, gitar á
vegg sömuleiðis alls kyns plaköt
og pornógrafiskar klippi-
myndir.
— Þessa mynd gerði ég, segir
örn, hún heitir „Prinsessan á
bauninni”. Þetta er sjálf prins-
essan, þarna eru áhorfendur og
svo Sveinn lengst til hægri.
Hann er soldið miður sin. Hérna
er önnur mynd, gerð handa vini
minum Hilmari Helgasyni,
hann flytur inn Canon-vélar,
þess vegna eru allar þessar
vélar þarna, og bera stelpan er
klippt úr Rapport. Hann Sigur-
jón (Jóhannsson leiktjalda-
málari) kenndi mér þessa
klippitækni. Það er fjári gaman
að fást við svona en vera ekki
alltaf að skrifa. Viltu sigarettu?
örn stingur að mér sigarettu
og lyftir Dunhill kveikjara.
— Þetta er tvöhundruð-
þúsundkróna kveikjarinn minn.
Vinkona min færði mér hann.
Meðan örn kveikir sér i sigar-
ettunni, horfir blaðamaður á tvö
plaköt, annað af leiksýningunni
En að sjálfsögðu fer leikritið
viðar. Ekki sist fær skólakerfið
smávink. Sjáðu til, borgaralegt
skólakerfi fabrikkerar
vinnuafl, en það er alls engin
áhersla lögð á manneskjuna
sjálfa. Jafnvel háskólagenginn
maður kann ekki að bregðast
viö jafn einföldum hlut eins og
að lenda i ástarsorg. Já, við
skulum taka þetta dæmi: hvað
gerir maður sem lendir i ástar-
sorg? Jú, hann drekkur sig
annað hvort fullan eða hengir
sig, eða kannski hvorttveggja:
og þarna hefur þú skólann i
hnotskurn: Manneskjan er
aukaatriði, það er veriö aö gera
hana aö góöum framleiöanda,
að auðmjúkum þjóni.
Kjafta ég mikið? En leyfðu
mér að segja þó þetta: Fyrir
bragðið eru tilfinningar krakk-
anna vanræktar. Og hver
verður útkoman? Jú, krakk-
arnir botna hvorki upp né niður i
sjálfum sér! Þau vita alls ekki
hvað þau vilja. Og þá er svo
auðvelt að láta hassið eða
brennivinið taka ákvörðunina.
Þar liggur jú lifshamingjan. Nú
auðvitað strandar stór hluti i
vimugjafanum sjálfum. Og ekki
bætir það úr skák. Þú skilur,
það hviiir einhver ævintýra-
ljómi yfir drykkjunni. Það er
nefnilega fint að vera fullur. Að
vera drukkinn tryggir manni að
ganga i augun á kvenfólki!