Þjóðviljinn - 18.05.1980, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 18. mai 1980
UOÐVIUINN
Máigagn sósialisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
i igefandi: Utgáfufdlag ÞjóBviljans
Framkvæmdastjdri: EiBur Bergmann
Ritstjdrar: Arni Bergmann. Einar Karl Haraldsson. Kjartan Olafsson
Fréttastjóri: Vilborg HarBardóttir.
Auglýsingastjdri: Þorgeir Oiafsson,
LmsjónarmaBur SunnudagsblaBs: Ingdlfur Margeírsson
Rekstrarstjóri: t'Jlfar ÞormóBsson
AfgreiBslustjóri: Valþór HlöBversson
BlaBamenn: AlfheiBur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, GuBjón FriBriks-
son,Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H Glslason, Sigurdór Sigurdórsson
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
tþróttafréttamaBur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmvndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson
útlit og hönnun: GúBjón Sveinbjörnsson, Sævar GúBbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elfas Mar.
SafnvörBur:Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: SigríBur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: GuBrún GuBvarBardóttir.
AfgreiBsla:Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára SigurBardóttir.
Slmavarsla: ölöf Halldórsdóttir, SigrlBur Kristjánsdóttir.
Bllstjóri: Sigrún BánBardóttir.
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Gúömundsson.
Ritstjórn, afgreiBsla og auglýsingar: Sföumúla 6. Reykjavfk, sfmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Kjaradeilur í Svíþjóð
# Þrír stjórnmálaf ræðingar voru á dögunum að velta
vöngum í Dagens Nyheter yfir verkföllum og verkbönn-
um f Sviþjóð. Þeir voru ekki undrandi yfir því að til
átaka kom í þessu landi, sem oft er til vitnað sem heim-
kynna vinnufriðar. Nú er Svíþjóð orðin aftur eðlilegt
vestrænt ríki, sagði einn þeirra. Það furðulegasta er,
bætti hann við, er að það skuli vera meira en þrjátíu ár
síðan til meiriháttar kjaradeilna kom í landinu.
• Hvers vegna hefur Svíþjóð verið undantekning að
þessu leyti í álf unni? Landið hef ur notið f riðar — og þar
með betra næðis til að virkja tæknilegar framfarir í
þágu hagvaxtar en mörg önnur ríki. Sósíaldemókratar
hafa haft alltraust tök á ríkisvaldinu, og geta notað þau
ásamt drjúgum hagvexti til að tryggja það miklar lífs-
kjarabætur, aðsjálf sú þróun hefur dregið mjög úr Ifkum
á stórátökum um kaup og kjör. Þeir hafa með nokkrum
hætti flutt átökin af vinnumarkaðinum yfir á stjórn-
málasviðið, og skattastefna þeirra og ýmislegir
„félagsmálapakkar", sem hér heima er stundum talað
um með fyrirlitningu, hafa m.a. leitttil þess, að Svíþjóð
er eitt þeirra örfáu landa sem á skrá komast hjá Ef na-
hagsmálastofnuninni OECD, þar sem lífskjör hafa í
raun jafnast nokkuð síðasta aldarf jórðung.
# Forsendur fyrir hinum sænska vinnufriði eru hins-
vegar brostnar: hagvöxtur hefur mjög skroppið saman
og við völd situr borgaraleg stjórn. Við þessar aðstæður
reyndu hægriöf lin og atvinnurekendasambandið að efna
til uppgjörs, þar sem ekki var aðeins tekist á um launa-
kjör, heldur ekki síður það, hvort unnt væri að brjóta á
bak aftur verkalýðshreyfinguna sænsku og hef ja lang-
þráðan niðurskurð á velferðarríkinu, sem stjórn
Fálldins tók í arf frá sósíaldemókrötum en hefur ekki
árætt að hrófla neitt við svo heitið geti.
• Alþýðusambandið sænska fékk ríflega helming
þeirrar launahækkunar sem gerðar voru kröfur um, og
mundi mörgum þykja sem þar hefðu aðilar mæst á
miðri leið,eins og það heitir. Hitt skiptir þó meira máli,
að sú hraða stefna, sem forysta atvinnurekendasam-
bandsins reyndi að knýja f ram með víðtækum verkbönn-
um,var brotin á bak aftur. Um leið hafa tilburðir
borgaraflokkanna til að slást í för með vígreifari tals-
mönnum hægrisveiflu f Evrópu runnið út í sandinn.
— áb
Bombur og skotmörk
• I leiðara Morgunblaðsins á f immtudag er þvf haldið
fram, að viðvaranir Herstöðvaandstæðinga gegn kjarn-
orkusprengjum á Keflavíkurflugvelli séu hættulegar.
Röksemdir blaðsins eru á þá leið að ef Herstöðva-
andstæðingar telji Sovétmenn trú um að hér séu kjarn-
orkusprengjur þá muni þeir hiklaust kasta á okkur slík-
um sprengjum í styrjöld. En, segir blaðið/„komi til hern-
aðarátaka trúir því enginn að með kjarnorkuvopnum
verði ráðist á kjarnorkuvopnalausa þjóð eins og (slend-
ingar eru".
• Vitaskuld trúir ekki einu sinni leiðarahöf undur þvf
sjálf ur, að risaveldin haf i ekki önnur ráð til að hnýsast í
vopnabúrin hvort hjá öðru en málflutning andófshópa.
Herstöðvaandstæðingarhafa ekki fundið neittuppsjálfir
í þessum ef num — þeir hafa blátt áf ram reynt að átta sig
á þeim vfsbendingum sem um þessi mál hafa fram kom-
ið í erlendum tfmaritum og skýrslum. Hitt getur svo
verið „hættuleg falskenning" að herstöð sé þá aðeins
skotmark fyrir kjarnorkuvopn að þar séu kjarnavopn
fyrin I meiriháttar átökum eru herstöðvar sá segull sem
fyrst dregur að eldflaugar — enda þótt Varðbergsliðar
geti haldið langar ráðstefnur án þess að víkja
nokkru sinni orði að svo augljósum og óþægilegum
möguleika.
— áh

# úr aimanakínu
1 Islenskum sælgætisiðnaöi
hafa á undanfömum árum veriö
um 300 heilsársstörf, en starfs-
menn hafa veriö nokkuö fleiri.
Nú hefur um 100 starfsmönnum
I þessari grein veriö sagt upp
störfum. Astæöan: gengdarlaus
innflutningur á erlendu sælgæti,
Veljum íslenskt
seljum útlent
sem leiddi til aö minnsta kosti
þriöjungs minnkunar á sölu inn-1
lends sælgætis I slöasta mánuöi. '
En þó aö þessi tlöindi hafi
komið viö marga eins og þruma
úr heiösklru lofti er aðdragandi
þeirra oröinn býsna langur, og
kannski mörgum gleymdur.
Innganga lslands I Frl-
verslunarbandalag Evrópu,
EFTA, fyrir tæpum tuttugu ár-
um, hefur ótæpilega markaö
spor sitt á Islensk framleiöslu-
störf. Hver man ekki uppsagnir
og erfiöleika I húsgagnaiönaöi
fyrir nokkrum árum? Nú er röö-
in komin aö sælgætisiönaöinum.
súkkulaöikexi, en þaö er nærri
100 tonnum meira en • á
fyrsta ársfjóröungi 1979.
Samtals var á þessum tlma
flutt inn sælgæti fyrir nærri 260
miljónir kr. sem er 326% hærri
upphæö en flutt var inn fyrir
þrjá fyrstu mánuöina I fyrra.
I meöfylgjandi töflu sést sam-
anburöur á innflutningi sælgæt-
is og súkkulaöikex á þessum
tlmabilum:
sömu lágu launin fyrir innflutn-
inginn og þeir 100 iönverka-
menn sem áöur höföu viöurværi
sitt af þvl aö framleiöa Islenskt
sælgæti.
En þaö er ekki þar með sagt,
aö sælgætisverksmiöjurnar
sjálfar renni beint á hausinn,
þdtt framleiösluhlutverkinu sé
aö mestu lokiö I bili. Stór hluti
verksmiöjueigendanna var svo
útsjónarsamur aö ná sér í inn-
Aölögunartimi Islensks iönaö-
ar aö tollfrjálsum influtningi
EFTA-landanna er liöinn.
Þegar umræöur um aöild Is-
lands aö EFTA stóöu sem hæst á
alþingi á sjöunda áratugnum,
lýstu margir aöilar yfir afstööu
sinni til þessa máls, þar á meöal
Félag Islenskra iönrekenda,
sem mælti eindregiö meö inn-
göngu tslands I bandalagiö.
1 blaöaviötali um slöustu
mánaöamót lætur fram-
kvæmdastjóri sömu samtaka
hafa eftir áér m.a.: „Viö von-
um auövitaö að Islensku fram-
leiöendurnir komist yfir erfið-
leikana þegar nýjabrumiö
veröur fariö af útlenda sælgæt-
inu og kexinu, en sú hætta er
vissulega fyrir hendi, aö ein-
hver fyrirtæki lifi þetta ekki
af.”
Hughreystandi, en dugir
skammt.
„Viö áttum ekki von á góöu,
en alls ekki svona slæmum
skell”, sagöi einn sælgætis-
framleiöandinn I samtali viö
Þjóöviljann. „Þegar sælgætis-
magniösem flutt hefur veriö inn
á slöustu mánuöum skiptir
hundruöum tonna og nær 80 aö-
ilar hafa fengið leyfi til innflutn-
ings, er kannski ekki furöa þótt
þaö hafi róttækar afleiðingar I
för meö sér,” hélt hann áfram.
Bjarni Jakobsson hjá Iöju
hefur lýst þvl yfir I samtali viö
Þjóöviljann, aö ástandiö sé orö-
iö hrikalegt hjá kex- og sælgæt-
isverksmiöjunum og um 100
Iöjufélögum hafi veriö sagt upp
störfum af þeim sökum.
En um hvaö er veriö aö ræöa?
Hversu mikiö magn af sælgæti
hefur veriö flutt inn á slöustu
mánuöum, og fyrir hversu mik-
inn gjaldeyri?
Undirritaöur geröi sér ferö
niöur á Hagstofu fyrir stutt, og
fékk þar góöfúslegt leyfi starfs-
fólks til aö vinna úr nýjustu inn-
flutningsskýrslum sem þá voru I
lokavinnslu.
Hver var svo niöurstaðan?
Fyrstu þrjá mánuöi ársins
voru flutt til iandsms nærri 180
tonn af erlendu sæigæíi og
Innflutningur erlends sælgætis á fyrsta ársfjóröungi:
Tonn Miljónir
’79 ’80 ’79 ’80
Lakkrís.............1.466 10.400 1.700 12.090
Brjóstsykur....... 12.887 21.365 8.788 25.879
Karamellur..........3.321 7.261 3.466 8.067
Tyggigúmmí.........13.850 32.563 17.247 45.300
Ófyllt súkkul.......1.734 2.326 2.196 5.024
Fyllt súkkul.......10.156 30.739 13.209 66.236
Súkkulaöikex.......42.448 75.165 32.580 95.981
Samtals.................85.862 179.819. 79.150 258.550
Hvaö segja þessar tölur
okkur? Jú, sælgætismagniö er-
lendis frá eykst um rúmlega
200% fyrsta ársfjóröunginn. Þar
af eru einstaka tegundir sem
innflutningur fer langt yfir þá
tölu.
712% meira magn af lakfcrls
er flutt inn en á sama tíma áriö
áöur, 235% meira af tyggi-
gúmmi, og 302% meira af fylltu
súkfculaöi.
Samkvæmt upplýsingum frá
Hagstofunni er sælgætisinn-
flutningur I aprll mánuöi meiri
en nokkru sinni fyrr, eöa svo
skiptir hundruöum tonna, en
endanlegar tölur lágu ekki enn
fyrir, þegar þetta er skrifað.
80heildsalar hafa tekið aö sér
innflutninginn og sjálfsagt eiga
fleiri eftir aö bætast I hópinn,
þar sem nú gefst hverjum sem
er tækifæri til aö veröa „rlkur”.
Eg á nefnilega bágt meö aö trúa
þvl, aö þessir heildsalar þiggi
Lúðvfk
Geirsson
skrifar
flutningsleyfi fyrir erlenda sæl-
gætiö, þegar sá hvert stefndi,
eöa eins og einn framkvæmda-
stjórinn sagöi I samtali viö
Þjóöviljann: „Jú, þaö er rétt að
margir sælgætisframleiöendur
eru byrjaöir aö flytja inn erlent
sælgæti, en viöskulum ekki tala
hátt um það I bili, þetta er við-
kvæmt mál.”
Og annar framkvæmdastjóri
var opinskárri þegar hann sagöi
viö Þjóöviljann: „Jú, þaö er
rétt, við höfum bæti haft og
fengið ný umboö, og munum
sjálfsagt flytja inn erlent sæl-
gæti. Eitthvaö veröum viö aö
gera til aö vega upp á móti
framleiöslutapinu. Vissulega er
sú hætta fólgin I sllkri ráöagerö,
aö innlenda framleiöslan veröi
þá jafnvel I framtlðinni auka-
starfsemi fyrirtækjanna.”
„Veljum Islenskt”, er löngu
þekkt slagorö iönrekenda.
I dag gæti þaö eins hljómaö:
„Seljum útlent”: