Þjóðviljinn - 18.05.1980, Blaðsíða 15

Sunnudagur 18. mai 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15
fc
1
Myndskreyting: Tryggvi ólafsson
MYVATN
l
Langt að likt og þokan
laumast útvarpskarlakórinn
milli fjallanna
— þessi norræna upphafning
i silungs- og sportveiðislabbi.
Sit yfir kaffi
og horfi á þýska herramenn og frúr
ráfa um
í víkinga- og Wagnersrómantík
á þessu opingátta vegahóteli.
Lít útyfir vatnið
þar sem mávarnir flögra
einsog dyngjur af kuðluðum bréfsnyfsum
á meðan karlakórinn hnígur
gegnum eterinn ofan
í kaffið og
sem regn á gluggann.
Eftir Jorgen
Bruun Hansen
ii
Neðar sé ég steingerðið
likt og skyggða teikningu
af mennsku lífi.
Utar vatnið
likt og auga sem hafið
hefur látið eftir.
Fjöllin blána
í litbrigðum himins og hafs
og skýin slúta
einsog loðnar augabrýr
stálblá á undan regninu.
Og sem brosandi varir
rauður sjóndeildarhringur.
(1977)
OlfurHjörvar Islenskaöi
L.g
Jörgen Bruun
Hansen og Tryggvi
ólafsson skreyttu i
sameiningu vegg
sjúkrahúss Nes-
kaupsstaöar fyrir
nokkrum árum og
hér sjást þeir viö
það verk. Jörgen
er kennari viö
dönsku listaaka-
demiuna og hefur
veriö gestakennari
viö Myndlista- og
handföaskóla
tslands aö undan-
förnu. Tryggvi
Ólafsson heldur
sýningu á verkum
sinum þessa dag-
ana I Listmuna-
húsinu viö Lækjar-
götu.

Antonio Saura á Listahátið:
Islenski myndaflokkurinn
ýmsir menn hér kalla háskóla- i
marxisma (Lars haföi i fyrirlestri I
sinum sagtaö nú um stundir væru
allir bókmenntakennarar i dönsk-
um háskólum marxistar nema
hann sjálfur og annar maöur til og
ég minnti hann á þaö.)
— Já þaö eru ákveönir hlutir,
eins og t.d. skilningur marxista á
gildisauka sem gera þaö aö verk-
um aö ég kalla mig ekki marxista.
En ég er alveg sammála háskóla-
marxistum um aö samfélagsþró-
unin hefur úrslitaþýöingu fyrir
þróun bókmennta og aö stéttaátök
eru i mörgum tilfellum rikjandi
þáttur I þróun vitundar og bók-
mennta. Ég á reyndar ágætt sam-
starf viö marxista um bók-
menntasögu sem nú er i smföum.
En mér finnst lika, aö þaö vanti
ákveöna hluti i marxiskar bók-
menntarannsóknir — t.d. hafa
marxistar haft tilhneigingu til aö
vanmeta þjóöleg sérkenni og
hrein bókmenntaleg áhrif á þau
verk sem skoöuö eru.
Uppreisn hér og þar
— Þú hefur sagt, aö stúdenta-
uppreisnin vestanhafs hafi oröiö
til aö fjölga mjög stúdentum sem
vildu leggja stund á íslendinga-
sögur (iframhaldi af áhuga á ,,al-
þýöubókmenntum”) en i Dan-
mörku og Sviþjóö hafi sama upp-
reisn oröiö til þess aö stúdentar
sneru baki viö þeim sömu fræö-
um, sem og námi i fornislensku.
Hvernig stendur á þessum mun?
— A Noröurlöndum voru is-
lenskar bókmenntir jafnan mjög
tengdar viö þjóöernisgildi, en ekki
i Bandarikjunum. Einkum i Dan-
mörku og Svlþjóö var þessi þjóö-
ernishyggja tengd sterkri ihalds-
semi og þaö hefur gert sitt til aö
stúdentar I uppreisnarhug töldu.
Islendingasögur gamalt drasl
sem mætti moka út. Viö banda-
riska háskóla þurftu sögurnar
ekki aö buröast meö arf Ihalds-
seminnar, þar uröu þær eitthvaö
nýtt og spennandi fyrir þá sem
höföu áhuga á „Folk Litera-
ture”...
Allt undir einn hatt
Aö lokum spuröi ég Lars Lönn-
roth um siöustu bók hans Den
dubbla scenen, sem ber undirtitil-
inn „munnlegur kveöskapur frá
Eddu til Abba.”
Ég er i þessari bók aö reyna aö
smiöa aöferö sem hægt væri aö
beita á öll form munnlegrar flutn-
ingsheföar. Slagarar nútimans
byggjast á formúlum, klisjum og
á miölunaraöstæöum, sem sum-
part minna á flutning kveöskapar
fyrr á öldum, en eru um annaö
ólik. Og ég reyni aö gera grein
fyrir þvi hvernig þessir hlutir
hafa þróast. Heitiö „Tvöföld
sena” visar til þess, aö þaö eru
einatt vissar hliöstæöur milli inni-
halds þess kveöskapar sem veriö
er aö flytja og umhverfis og aö-
stæöna viö flutninginn. Söngvari
flytur kvæöi fyrir elskuna sina,
þar höfum viö eina „senu”) þaö
sem hann flytur er ávarp Don
Giovannis til Donnu Elviru —
önnur „sena”. 1 fornum kvæöum
er mjög vitnaö til ölteiti og þau
eru aö likindum flutt þegar menn
sitja viö öldrykkju.
Ég reyni svo aö sýna hvernig
þessi tengsli milli umhverfis og
innihalds þess sem flutt er þróast.
Þessari þróun mætti lýsa meö
oröunum: frá alþýöumenningu til
fjöldamenningar. Frá tvihliöa
samskiptum til einhliöa. Fyrr á
timum er flytjandinn i beinu sam-
bandi viö áheyrendur sina,
kannski gripa þeir fram I honum
til lofs eöa lasts, kvæöamaöur eöa
sögumaöur getur laöaö sig aö
þeim. Nú á dögum kemur inn i
þessa mynd firnalegt tækniappa-
rat sem beinir flutningnum eina
leiö — eftir sjónvarpsrás — til
firnastórs áhorfendaskara. Sem
er þó, vel á minnst ekki „óþekkt”
stærö, þvi þaö sem vinsældaflokk-
ur eins og Abba flytur er útspekú-
leraö eftir athugunum á þeim
hópum sem höföaö skal til.
Einn veigamikill munur á fyrri
tiöum og popptiö er sá, aö áöur
fyrr var ekki haldiö uppi meiri-
háttar dýrkun á flytjandanum, nú
lifir poppheimur hinsvegar aö
verulegu leyti á og I þvi aö þenja
út persónur stjarnanna — sem
gefur einatt spaugilegan árangur,
þvi ekki er liklegt aö þaö fólk,
ABBA til dæmis, risi undir slikum
æfingum...
AB
Á listahátlð í Reykjavík
1980 efnir Listasafn
íslands til sýningar á verk-
um spænska málarans
Antonío Saura. Á sýning-
unni verða 13 ný verk sem
Saura sýnir nú I fyrsta
skipti og nefnir íslenska
myndf lokkinn. Eru þau öll
máluð sérstaklega vegna
þessarar sýningar fyrir
áhrif frá Islandsferð hans
sumarið 1979. Alls verða
sýnd 37 málverk og um 30
graf íkmyndir.
Antonio Saura er fæddur 22.
sept. 1930 i Huesca I Aragon--
héraöi á Spáni. Listferill hans
hófst áriö 1947, er hann átti I lang-
vinnum veikindum. Hefur hann
Antonlo Saura — sýnir myndir
meö áhrifum frá tsiandsför.
allt frá þeim tima veriö afar
mikilvirkur listamaöur eins og
fjöldi einkasýninga hans ber
meöal annars vitni um.
Frá 1954 hefur Saura búiö ýmist
ICuenca.Madrideöa Paris. Mörg
af þekktustu listasöfnum austan
hafs og vestan eiga verk eftir-
hann, og mikiö hefur veriö ritaö
um list hans, bæöi bækur og tima-
ritsgreinar.
Einn gagnrýnandi kemst svo aö
oröi: „
„Saura er lýsandi dæmi um
andstæöurnar, sem einlægt togast
á i lifi og starfi spænskra lista- og
menntamanna, annarsvegar
löngunina til þess aö opna alla
glugga aö umheiminum og hins
vegar rammar taugar til for-
tiöarinnar, til sögu Spánar.”
Sýningin veröur opnuö sunnu-
daginn 1. júni kl. 14.
Krafa norrænna
ungtemplara:
Hætt verði
sölu á
tollfrjálsu
áfengi
A ráöstefnu norræna ung-
templarasambandsins NORDGl),
I Kaupmannahöfn nýlega um
„Hlutdeild Norðurlandanna i'
alþjóölegri stefnu I vimuefnamál-
um” var samþykkt ályktun þar
sem þess er krafist aö sölu á toll-
frjálsu áfengi á samgönguleiöum
milli Noröurlandanna veröi hætt.
Þetta sé mál sem leysa veröi á
norrænum grundvelli, er bent á I
ályktuninni. — Salan stuöli aö al-
gjörlega ónauösynlegri viöbót á
áfengisneyslu, og aö þvi aö veikja
hina ákveönu áfengismálastefnu
sem sett er fram I skýrslu Heil-
brigöisstofnunar Sameinuöu
þjóöanna sem fyrirmynd allra
þjóöa.
1 þessari skýrslu kemur glöggt
fram, aö áfengisvandamáliö i
heiminum veröur stööugt alvar-
legra og er skoraö á hin einstöku
lönd aö gripa til pólitiskra ráö-
stafana.
Þjóðminjalög
verði
endurskoðuð
Kynningarfundur starismanna
minjasafna I landinu sem sóttur
var af 20 fulltrúum 14 byggöa-
safna auk starfsmanna Þjóö-
minjasafns og Arbæjarsafns
geröi ályktun þar sem þvi er beint
tilráöherra aö þjóöminjalögin frá
1969 veröi endurskoöuö hiö fyrsta.
Fundurinn var haldinn i lok
april á vegum Þjóöminjasafns og
Arbæjasafns og voru þar rædd
ýmis mál tengd starfsemi safna
og tengsl Þjóöminjasafnsins viö
byggöasöfnin.
Færri
farþegar
til landsins
AIls komu 8003 farþegar til
landsins i aprilmánuöi,þar af 4281
islendingur og 3722 útlendingar
en þaö er nokkuö færra en á sama
tima i fyrra en þá komu 9722 far-
þegar til landsins.
Langflestir útlendinganna
komu frá Bandarlkjunum, 1035.
Frá Bretlandi komu 707 og 487
komu frá Danmörku og 379 frá
Sviþjóö.
Frá áramótum hafa alls komiö
22.915 farþegar til landsins sem er
töluvert minna en á fyrsta árs-
fjóröungi siöasta árs, en þá
komu til landsms alls 26464 far-
þegar.
Fyrirlestur
Dr. Gareth Leng frá
rannsóknastööinni i Babraham i
Englandi mun flytja tvo fyrir-
lestra um rannsóknir sinar 1 boöi
rannsóknarstofa i lifeölisfræöi og
lifverkfræöi. Hann mun fjalla um
nýlegar athuganir sinar á heyrn
spendýra svo og rannsóknir, sem
hann hefur unniö aö á starfsemi
tauga i heiladingli og undirstúku
og áhrif þeirra á losun hormóna.
Fyrri fyrirlesturinn nefnist
Coding in endocrine neurons og
veröur fluttur þriöjudaginn 20.
mal kl.13.00. Hinn síöari ne'fn'is't
The physiology of the cochlear re-
ceptor systemog veröur fimmtu-
daginn 22. mal kl. 11.00. Báöir
fyrirlestrarnir veröa i húsnæöi
Háskólans aö Grensásvegi 12 og
veröa öllum opnir.