Þjóðviljinn - 18.05.1980, Blaðsíða 17

Sunnudagur 18. mai 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 17
Island mesta
slysaþjóð Evrópu
hvað snertirbana-
slys á börnum
Könnun á öryggi
barna á heimilum
Eftirfarandi spurningum óskast svaraö meö þvi aö krossa viö
Já Nei
1. Hefur börnum verið sýnt hvað gera
skal, ef eldur kemur upp á heimilinu? 17,4% 82,6%
2. Er reykskynjari á heimilinu? 26,6% 73,4%
3. Eru til einhver eftirtalinna
slökkvitækja á heimilinu
a. Vatnstæki? 6,0% 94,0%
b. Kolsýrutæki? 13,4% 86,6%
c. Dufttæki? 14,6% 85,4%
d. Asbestteppi I eldhúsi? 4,6% 95,4%
4. a. Kann heimilisfólkiö að meðhöndla tækin? 80,8% 19,2%
b. Er reglulega fylgst með
endurhleöslu tækjanna? 72,5% 27,5%
5. Ef viðkomandi býr I háhýsi,
a. Eru neyðarútgangar i lagi?
b. Veit allt heimilisfólkið hvar þeir eru?
6. Hefur fjölskyldan heimilistryggingu? 78,1% 21,9%
7. Er til sjúkrakassi á heimilinu? 39,6% 60,4%
8. Ef ekki, eru þá til nauðsynleg hjálpargögn svo sem:
a. Plástur? 97,8% 2,2%
b. Sárabögglar (kompresur)? 85,2% 14,8%
9. Hafa fjölsk.meðl. kynnt sér slysahjálp? 73,6% 26,4%
a. Er til bók um slysahjálp á heimilinu? 62,2% 37,8%
10. Eru örugg og vel frágengin handriö á
a. Svölum hússins? 83,3% 16,7%
b. Stigum innanhúss? 87,3% 12,7%
c. Stigapöllum? 90,4% 9,6%
d. Tröppum utanhúss svo sem
kjallaratröppum? 82,4% 17,6%
11. Eru öryggislæsingar á
gluggum ibúðarinnar? 78,5% 21,5%
12. Veit heimilisfólk hvar rafmagnstafla er fyrir:
a. Húsiö? 98,4% 1,6%
b. Ibúðina? 99,2% 0,8%
13. Er lekastraumsrofi á
rafkerfi fbúðarinnar? 70,5% 29,5%
14. Eru öryggisinnstungur á
raflögnum ibúöarinnar? 45,1% 54,9%
15. Er örugglega gengiðfrá sjónvarpsloftneti? 94,0% 6,0%
16. Eru lyklar látnir standa i læsingum? 15,2% 84,8%
17. Veit heimilisfólkið hvar
vatnsinntak hússins er
a. Fyrirheitt vatn? 84,1% 15,9%
b. Fyrir kalt vatn? 85,9% 14,6%
18. Eru öryggiskranar á vatnsleiöslum hússins?
(svonefndir stoppkranar viö vaska o.fl.) 91,9% 8,1%
19. Eru blöndunartæki á baöi og i sturtum
með sjálfvirkum hitastilli? (þannig að
börn geti ekki brey tt hitastigi vatnsins) 5,8% 94,2%
20. Er gúmmimotta eða annaö svipað efni
á botni baðkars eða sturtuklefa? 33,8 66,2%
21. Er handfang i eða við baökar
tilstuðnings? 6,7% 93,3%
22. Er slökkvitæki I bifreið yðar? 2,4% 87,6%
23. Er sjúkrakassi i bifreiö yðar? 51,1% 48,9%
24. Eru barnalæsingar i bifreið yðar? 22,7% 77,3%
Eru þær notaöar ef börn eru
með Ibifreiöinni? 87,5% 12,5%
25. Ef viökomandi á börn undir 3 ára aldri:
a. Er barnið látið vera i
öryggisstól i bifreiðinni? 87,5% 12,5%
b. Er barniö látið vera I
aftursæti bifreiðarinnar? 96,0% 4,0%
Eftirfarandi spurningum óskast svaraö
meö þvi aö krossa viö eftirfarandi:
26. Er þess gætt aö eftirtaldir
hlutir séu geymdir þar
sem börn ná ekki til?
a. Plastpokar?
a. Eldspýtur/hverskyns eldfæri?
c. Tóbak?
d. Smáhlutir ymiskonar, svo
sem kubbar, tituprjónar,
smámynt og þess háttar ?
27. Eru hættuleg efni geymd i
læstum hirslum, eöa þar sem
börn ná ekki til þeirra, t.d.:
a. Lyf ýmiskonar?
b. Sótthreinsiefni?
c. Hreinsivökvar ýmiskonar?
d. Málningarefniýmiskonar?
e. Eiturefni s.s. skordýraeitur
28. Er þess gætt aö afgangs-
lyfjum sé eytt, eftir
aö hætt er notkun þeirra?
29. Eru hnifar og önnur eggjárn
geymd á öruggum staö
þar sem börn ná ekki til?
30. Er þess gætt aö sköft á
pottum og pönnum, standi
ekki útaf eldavél þegar eldaö er?
31. Nú eru til sérstakar öryggis-
grindur á eldavélar.
Er slik grind á þinu heimili?
alltaf stundum aldrei
41,7% 20,0% 38,3%
67,9% 18,7% 13,4%
62,7% 19,5% 17,8%
53,4% 26,3% 20,3%
81,2% 8.7% 10,1%
70,3% 15,9% 13,8%
71,5% 11,7% 16,8%
83,2% 6,1% 10,7%
82,7% 7,3% ■ 10,0%
78,3% 14,5% 7,2%
50,0% 20,5% 29,5%
92,1% 4,3% 3,6%
2,3% 3,0% 94,7%
islendingar eru mesta
slysaþjóð í Evrópu og þótt
víðar væri leitað, hvað
snertir banaslys barna.
Um leið og verulega hef-
ur dregið úr ungbarna-
dauða hér á landi og is-
land komist i fremstu röð
hvað það áhrærir, verður
sáralítil fækkun á bana-
slysum barna, og eru þau
flest hjá drengjum 1-14
ára.
Þessar staðreyndir og ýmsar
fleiri athyglisverðar koma fram
i könnun sem gerð hefur verið af
barnaöryggisnefnd JCR i sam-
vinnu við landlækni. Fariö var i
hús með spurningalista, en
heimilin voru valin með svo-
kallaðri „random” aöferð.
Spurningarnar voru alls 38 og
svöruðu 139 heimili. Marta Sig-
uröardóttir fóstra sem vann viö
könnunina sagði á blaðamanna-
fundi um málið aö reynt hefði
verið að fylgja eftir spurningun-
um þegar gengið var i húsin, en
þó væri mat viðkomandi oftast i
svörunum. Þegar spurt var um
t.d. hvar eiturefni væru geymd,
sögðust margir geyma þau i
læstum skápum, en viö nánari
athugun kom i ljós aö mikið af
hættulegum efnum var geymt i
skáp undir vaski, t.d. ýmis
hreinsiefni.
Ólafur Ólafsson landlæknir
sagði einnig á blaðamannafund-
inum sem JC efndi til að eitr-
unarslys væru hér mjög algeng,
og tæplega 60% af eitrunarslys-
um sem skráð eru á slysa-
deild Borgarspitalans 1978 eru á
börnum 4ra ára og yngri.
,,Þá er það áberandi hversu
mörg slys verða á heimilum
milli 5—7 á daginn og má ætla
að það sé vegna þess að þá eru
allir orðnir þreyttir.” Varðandi
úrbætur sagði Ólafur það skoð-
un sina að hér þyrfti skólakerfið
að koma til hjálpar.
,,Það er ekki nóg að börnin
læri hversu margir hryggjarlið-
irnir eru, ef þau vita ekkert
hvernig á að komast hjá þvi að
beinbrjóta sig”, sagði Ólafur
ennfremur.
Hér á siðunni eru svör við
spurningunum og kemur þar
m.a. fram að aðeins 26,6%
heimilanna voru með reyk-
skynjara. Slökkviliðsstjór-
inn i Reykjavik, Rúnar Bjarna-
son, sagði á fundinum að
fólk virtist bera mikið traust til
slökkviliðsins, en allt of fáir
eiga nauðsynleg tæki til bruna-
varna og sagði hann að reyk-
skynjarar væru þau tæki sem
ótvirætt ættu að koma fyrst.
Engar tölur eru til um fjölda
slysa af völdum reykinga hér á
landi, en Rúnar kvaöst telja að
dauðaslys I bruna væru langoft-
ast vegna reykinga.
Ýmislegt annað er athyglis-
vert i þessum svörum. Sem
dæmi má nefna aö mjög fáir
áttu öryggisgrind á eldavél, en
mörg slys verða við eldavélar.
Þessar grindur hafa verið til hér
i verslunum árum saman en
sáralitið selst.
Spurningar 32—38 voru um
slys á börnum á viökomandi
heimilum og höfðu 28 af 271
barni oröið fyrir slysi á árinu
1979. Eitrunarslys eru hér 5
sinnum algengari en á Norður-
löndum og fram kom að allt of
mikiö er um hættuleg efni á
markaðnum hér, sem ekki eru
i sérstökum, merktum um-
búðum. Þá kom fram að reglu-
gerðir um brunavarnir og bygg-
ingar stangast i sumum tilvik-
um á og mikið skortir á að
mannafli sé til að fylgja eftir
þessum reglugerðum og heil-
brigðiseftirliti.
— þs
□§□ Húsnæðismálastofnun
ríkisins Laugavegi77
ÚtboÓ
Framkvæmdanefnd um byggingu leigu og sölu-
íbúða á Isafirði óskar eftir tilboðum í byggingu
f jölbýlis- og raðhúsa á Isafirði og í Hnífsdal. Hús-
in verða boðin út í fjórum hlutum og skal skila
húsunum fullbúnum á eftirtöldum dögum:
Útboð A f jölbýlishús.
Stórholt 8 íbúðir 1. október 1981
Árvellir 8 íbúðir 1. október 1982
útboð B raðhús á einni hæð.
Árvellir 5 íbúðir 1. júlí 1981
Stórholt 3 íbúðir 1. apríl 1982
Útboð C raðhús á tveim hæðum
Arvellir 6 íbúðir 1. september 1981
Stórholt 4 íbúðir 1. júní 1982
Útboð D raðhús a tveim hæðum
Gata A Seljalandshverf i 1. maí 1983
7 íbúðir
Tilboðum má skila í hvern hluta fyrir sig eða f leiri
saman. Útboðsgögn verða afhent á Bæjarskrif-
stofunum Isafirði og hjá Tæknideild Húsnæðis-
málastofnunar rikisins frá 19. maí 1980 gegn
50.000 kr. skilatryggingu fyrir hvern hluta.
Tilboðum skal skilá til sömu aðila eigi síðar en
þriðjudaginn 3. júní 1980 kl. 14 og verða þau þá
opnuð að viðstöddum bjóðendum.
Framkvæmdanefnd um byggingu
leigu-og söluibúða á Isafirði
Framkvæmdastjóri —
I ðnreks trars t j óri
Stjórn Iðnrekstrarsjóðs leitar eftir
starfskrafti i stöðu framkvæmdastjóra við
sjóðinn.
Verksvið varðar m.a. mótun á starfsemi
sjóðsins vegna eflingar hans. Veita þarf
leiðbeiningar til umsækjenda og hafa eft-
irlit með árangri þeirra þróunarverkefna
sem sjóðurinn styður, svo og undirbúa
fundi sjóðsstjórnar.
Æskileg menntun á sviði tækni og við-
skipta, og starfsreynsla við iðnrekstur eða
ráðgjöf við iðnað.
Launakjör samkvæmt samningum banka-
manna.
Umsóknir með upplýsingum um menntun
og fyrri störf sendist Iðnrekstrarsjóði,
Lækjargötu 12, Reykjavik, fyrir 27. mai
n.k.
ÚTBOÐ
Rafmagnsveitur rikisins óska eftir til-
boðum i byggingu aðveitustöðvar i Vopna-
firði. útboðið nær til byggingarhluta
stöðvarinnar, þ.e. jarðvinnu, stöðvarhúss
og undirstaða fyrir spenna og girðingu.
Útboðsgögn fást keypt á skrifstofum
okkar i Reykjavik og á Egilsstöðum og
kosta 10.000 kr. hvert eintak. Tilboðin,
sem skulu merkt RARIK 80024, verða
opnuð á skrifstofu okkar að Laugavegi 118
þriðjudaginn 3. júni 1980 kl. 11.00, og þurfa
þvi að hafa borist fyrir þann tima.
Rafmagnsveitur ríkisins
Innkaupadeild