Þjóðviljinn - 14.03.1981, Blaðsíða 15

Helgin 14.-15. mars 1981. ÞJÓÓVlLJINN — StDA 15
A trúnaftarmannanámskeiði Dagsbrúnar 1979. Fyrir borðsenda: Tryggvi Þór Aöaisteinsson, fram-
kvæmdastjóri MFA.
gilduraöiliaösamtökum „MFA á
Noröurlöndum” og hefur þaö,
eins og ég sagöi áöur, notiö þess á
margan hátt. En samstarfiö
hefur lika lagt MFA mikilvæg og
erfiö verkefni á heröar og mér
finnst rétt aö geta þess, aö þaö
hefur komiö skýrt fram hjá
félögum okkar erlendum, aö viö
úrlausnir verkefna höfum viö
ekki bara veriö þiggjendur og
nemendur, heldur einnig staöiö
þannig aö verki, aö þátttaka MFA
hefur sannað gildi sitt i norræna
samstarfinu með sjálfstæðu
framlagi.
Fyrsta stóra átakiö, sem MFA
tók sér fyrir hendur i erlendu
samskiptunum var þriggja daga
ráöstefna um tsland, Hún var
haldin i ölfusborgum og sóttu
hana 20 erlendir gestir. Meö
reynsluna af þessum islensku
menningardögum aö baki, hafa
siðan veriö haldnar kynningar-
ráðstefnur i Færeyjum og siðar á
Grænlandi með þaö fyrir augum
aö stofna þar til MFA-samtaka.
Nýlega átti Færeyingur sæti á 17.
önn Félagsmálaskólans i boöi
MFA.
Næst vil ég geta um hiö svokall-
aða „örvandi fræðslustarf”, sem
framkvæmt var á þann hátt, aö
leita til fólks bæöi á vinnustöðum
og i heimahúsum og bjóöa þvi til
þátttöku i fræösluhópum, sem það
gat valiö um. Sannleikurinn er sá,
aö árangur MFA á íslandi af
þessari tilraun var meö þvi besta
sem gafst á Norðurlöndum.
Næst var ráöist i það mikla
verkefni, sem fékk heitiö
„Maöurinn og hafiö”, og var, sem
kunnugt er, margbrotin
menningardagskrá og verkalýðs-
ráöstefna i Vestmannaeyjum,
háö i samstarfi viö Vestmanna-
eyjakaupstaö og margra aöra
aöila, auk verkalýðsfélaganna i
Eyjum.
A siöasta ári var efnt til
menningardaga og ráöstefnu á
Akureyri undir samheitinu:
„Vinna, umhverfi, frlstundir”,
Þetta var fjóröa stóra norræna
verkefniö, sem MFA hefur tekið
sér fyrir hendur, en öll hafa þau
notiö nokkurs stuönings Norræna
menningarsjóösins. 1 hverju
Noröurlandanna var valin sama
starfsgrein og siöan einn vinnu-
staöur, sem einskonar miödepill
verkefnisins. Járniðnaöur var sú
grein, sem fyrir valinu varö, og
vinnustaöurinn Slippstööin á
Akureyri. Samstarfsaöilar voru
Málm- og skipasmiöasamband
Islands, Sveinafélag járniönaðar-
manna á Akureyri og Slippstööin.
Auk þess voru verkalýösfélögin á
staönum þátttakendur, og þau,
ásamt bæjarstjórn, buöu til loka-
fagnaöar.
Þaö, sem hæst bar af viö-
buröum þessara menningardaga
var annarsvegar ráöstefnan
,, Vinnustaöurinn og heimiliö”,
hinsvegar tvær sýningar, sem
haldnar voru. önnur þessara sýn-
inga var einstök aö þvi leyti, aö aö
henni stóöu einungis starfsmenn
fyrirtækisins. Sýnd voru mál-
verk, teikning, grafik, ljósmyndir
og nokkur fágæt söfn. Þetta ein-
stæða framtak starfsfólksins
vakti manni bjartsýni og gleði.
Hin sýningin var myndlist úr
Listasafni ASl, eftir nokkra af
öndvegismönnum islenskrar
myndlistar.
Þessir fjórir atburöir, sem ég
hef nú minnst á, eru góö dæmi
þess, hvernig erlenda samstarfiö
hefur mótast og tekiö á sig svip
íslenskra menningarviöburöa.
Þaö fer heldur ekki milli mála
aö þetta starf hefur haft hvetjandi
áhrif I einstökum verkalýös-
félögum til hliöstæöra verkefna.
Dæmi um slikan árangur tel ég
óhætt aö nefna „Afmælishátiö
verkalýössamtakanna i Vest-
mannaeyjum” i nóvemberlok
1979.
Framtíðarsýnir
— Hverra nýju:nga má aö þinum
dómi helst vænta i starfi MFA i
framtiöinni og hvernig eru skil-
yröin til menningar- og fræöslu-
starfs þegar til lengri tima er
litiö?
— Það er nú kannski dálitiö erf-
itt fyrir mig að svara þessum
spurningum þar sem ég er hættur
starfi hjá MFA og lét einnig af
störfum sem stjórnarmaöur.
Nýir menn hafa nýjar hug-
myndir, þó skal ég reyna að svara
eins og ég best get, og hef þá hlið-
sjón af samþykktum siöasta ASí-
þings um menningar- og fræöslu-
mál. Þessar samþykktir haföi ég
aöstööu til aö móta ásamt öörum,
bæöi undirbúningsnefnd og þing-
nefnd, sem skilaði lokaályktun,
sem þingiö samþykkti án breyt-
inga. I þessariályktun, sem ég vil
líta á sem einskonar starfsskrá
næstu fjögur árin, er bæöi lögö
áhersla á nýjungar i starfi og efl
ingu þess, sem hafið er. 1 ályktun
þingsins segir m.a.:
„Þingiö leggur áherslu á
Félagsmálaskóla alþýöu, I höfuö-
atriðum I þvi formi, sem hann
hefur þróasttil þessa. Stefnt veröi
aö þvi sem fyrst, aö á vegum
skólans veröi starfrækt fram-
haldsnámskeiö i einstökum
greinum, sem taki viö af þvl
námi, sem nemendur á þriöju önn
skólans hafa stundaö. Þessum
námskeiöum veröur komiö á svo
vlöa um land sem unnt er, og
starfi sem kvöldnámskeiö”.
Áhersla veröi lögö á aö allt nám
Félagsmálaskólans, auk
kvöldnámskciöa, veröi metiö til
stiga sem námsárangur I fram-
haldsskóium og háskóla”.
Hér verður vissulega um nýjung
i starfi Félagsmálaskólans aö
ræöa. Allsstaöar þar sem nem-
endur þriöju annar skólans eru
orönir nógu margir, yröi stofnaö
til kvöldnámskeiöa i völdum
greinum. Þessum námskeiðum er
ætlað aö opna múra skólakerfis-
ins. Þannig getur einnig sú von
ræst, aö Félagsmálaskólinn veröi
hreyfanlegur skóli eftir byggöar-
lögum.
1 ályktun siöasta ASl-þings, þar
sem m.a. er fjallað um fulloröins-
fræöslu, voru samþykkt eftir-
farandi ályktunarorö:
„I sambandi við löggjöf um
fræöslu fullorðinna, sem jafnan
hefur veriö rætt um sem
fristundanám, vill þingiöbenda á,
aö ekkert væri eölilegra en aö
fólkiö I atvinnulifinu heföi mögu-
leika á þvi, samkvæmt ákveönum
reglum, aö fá launuö námsfri frá
störfum, úr opinberum náms-
launasjóði, sem ásamt fristunda-
námi gæfi réttindi i vissum
greinum til framhaldsnáms I
skólakerfinu”.
Enn er bryddað á nýmæli i
eftirfarandi ályktunaroröum
varöandi námsefni skólanna I
félagsfræöum:
„Þingiö telur nauösynlegt og
sjálfsagt aö I skólum landsins sé
veitt víötæk fræösla um verka-
lýöshrey finguna, stjórnkerfi
rlkisins, stofnanir atvinnulifsins
og starfsemi þeirra. Þessi fræösla
verði hafin strax á grunnskóla-
stigi og samvinna höfö viö verka-
lýöshreyfinguna um námsefni og
kennsluform. Þingiö samþykkir
að á vegum MFA verði unnin
námsgögn til notkunar i efri
bekkjum grunnskóla og fram-
haldsskóla”.
1 fyrsta sinn á ASl-þingi var
eftirfarandi atriöum beint til for-
ystumanna verkalýösfélaganna
og Menningar- og fræöslusam-
bands alþýðu:
,,.... að örva félagsmenn til
hverskonar áhugastarfa svo þeir
veröi m.a. undir þaö búnir aö
mæta aukinni sjálfvirkni, ein-
hæfni f vinnubrögöum, styttum
vinnutima og lækkandi eftir-
launaaldri”.
Ennfremur:
„... aö stuöla aö þvi eftir getu,
aö fólk meö skerta starfsorku fái
á sem flestum sviöum notiö þess
fræöslu-og mcnningarstarfs, sem
verkalýöshreyfingin hefur upp á
aö bjóöa”.
Aö siöustu vil ég geta afstööu
ASÍ-þings til uppbyggingar
orlofsbyggöanna meö tilliti til
fræöslu- og menningarstarfs:
„Verkalýðshreyfingin miöi
uppbyggingu orlofsbyggða sinna
viö það, að kjarnahús þcirra nýt-
ist henni sem best og verði
aögengileg öllum til fræöslustarfa
og félagsmálastarfs, ennfremur
til listsýninga, sögusýninga,
smærri leiksýninga, söng- og
hljómlistarflutnings”.
Það væri vissulega ástæöa til aö
gera hverjum þessara þátta, sem
ég hefi nefnt, ýtarlegri skil, en ég
læt þetta nægja að sinni.
Sögusafn
verkalýðs-
hreyfingarinnar
— Hvaö geturöu sagt mér um
Sögusafn verkalýöshreyfingar-
innar og hvar er þaö á vegi statt?
— Til Sögusafnsins hafa á
undanförnum árum borist verö-
mæt aöföng og svo er enn. Hins-
vegar hefur annriki fárra starfs-
manna MFA og ófullnægjandi
húsnæði hamlaö vexti safnsins og
vinnu við þaö. Þetta er nú aö
breytast meö auknu starfsliöi,
sérlega hentugu geymslurými og
betri aðstöðu á margan ‘hátt.
Þegar litið er til opinbers
stuðnings við Sögusafn er auöséð
að skilningur á hlutverki þess er
af skornum skammti hjá ráöa-
mönnum. En þegar um slikan
skilning er að ræða, grunar mig
að þar sé ekki við stjórnvöld rikis
ein að sakast. En svo ég vitni enn
i samþykktir siðasta ASl þings
sem stefnumótandi aðila,
samþykkti þaö einum rómi að
leggja:
„...áherslu á eflingu Sögusafns
verkalýöshreyf ingarinnar. A
næsta kjörtimabili veröi unniö aö
öflun munnlegra heimilda, mynd-
efnis, muna og minja og skrán-
ingu þeirra. Safnið veröi gcrt svo
aögengilegt sem veröa má til not-
kunar í fræöslu- og rannsóknar-
starfi á sögu verkalýðshreyf-
ingarinnar”.
Ég hef áður og annarsstaðar
haft orð á þvi aö efling Sögusafns-
ins sé verkefni, sem ekki veröur
leyst nema svo til hver einasti
maöur i verkalýösfélaginu leggi
þar hönd aö verki. Og þetta verk
geti allir unniö.
Ég vil lika leggja á þaö sér-
staka áherslu, aö samþykktir,
sem viö gerum innan verkalýös-
hreyfingarinnar, eigum viö aö
taka alvarlega og einbeita
kröftum okkar aö þvi aö koma
þeim i framkvæmd. Annars eru
samþykktir okkar marklausar og
verri en engar.
Bjartsýnn
á framtiðina
— Nú varst þú aö hætta störfum
hjá MFA um áramótin. Hvaö
viltu segja mér um viöhorf þin til
framtiðarinnar, og á ég þá viö
fræöslu- og menningarstarfiö?
— Aö minu viti gefur útsýniö
ástæöu til bjartsýni. Starfsemi
MFA, sem á 11 árum hefur verið
tilhúsa á fjórum stööum, hefur nú
flutt i eigiö húsnæöi i byggingu
ASl- viö Grensásveg. Fjárhagur-
inn er þaö góöur, eins og er, aö
veriö er að bæta viö starfsfólki,
þannig aö eftir 1. mars eru 4
menn i fullu starfi. Þetta vekur
óneitanlega góöar vonir. Aö visu
eru verkefnin ótæmandi, en stór-
bætt vinnuaðstaða og liössveit
ungra og áhugasamra manna
gefur fulla ástæbu til aö ætla, ab
starfsemi MFA eflist aö nýjum
þrótti. Þaö mun ekki aðeins fá
valdið þeim verkefnum, sem
unniö hafa sér fastan sess i
fræðslustarfinu, en þeirra hef ég
ekki getiö hér nema aö litlu leyti.
Hinu tel ég megi treysta, aö unniö
verði af fullum krafti aö þeim
nýjungum, sem áformaöar eru og
úrlausnar biða.
Þaö vil ég hinsvegar minna á,
aö fátt er þaö I starfi aö fræöslu-
og menningarmálum, sem æski-
legt er að taki á sig fastmótaö
form, og enn siður steinrunna for-
skrift. 1 þeim efnum þarf flest aö
vera sveigjanlegt og nýjungar
þurfa oft að eiga sér langa þróun
uns þær eru nothæfar sem náms-
form.
— Hverjir eru nú i stjórn MFA?
— t núverandi stjórn MFA eru:
Helgi Gubmundsson, formaður,
Karl Steinar Guönason, ritari,
Sigfinnur Sigurðsson, gjaldkeri
og meöstjórnendur Guömundur
Hilmarsson og Kristin Eggerts-
dóttir. Framkvæmdastjóri er
Tryggvi Þór Aðalsteinsson pg
aðrir starfsmenn Lárus Guðjóns-
son, Snorri Konráösson og Kristin
Eggertsdóttir.
— Attu þér nokkrar persónu-
legar óskir I sambandi við starf-
semi MFA i næstu framtiö?
' — Já, miklu fleiri en ég mun
tala um núna. En þaö er liklega
vegna þess, aö ég er kominn út af
launaskrá vegna aldurs, aö mér
kemur i hug aö lifeyrishafar þurfi
aö halda hópinn með einhverjum
hætti, og þá væri ekkert eðlilegra
en óska þess, aö MFA haldi nám-
skeið fyrir þá um réttindi þeirra
og hagsmunamál. Auk réttinda
lifeyrishafa samkvæmt lögum og
reglugeröum, er lika úr miklu að
moöa þegar litiö er á samþykktir
ASI og verkalýösfélaganna I
trygginga- og mannréttinda-
málum aldraöra.
Þótt ég viti aö óskalisti MFA er
langur væri vissulega gaman aö
bæta viö hann þvi verkefni, aö
koma á fót „örvandi fræðslu-
starfi” i listum og listiönum fyrir
fólk á öllum aldri, utan leikskóla.
Siöasta ósk min til MFA er, aö
þvi megi takast i öllu sinu
fræðslu- og menningarstarfi „aö
auka þroska einstaklingsins,
sjáfstraust, vilja og þrek til þess
aö gera hann hæfari i baráttunni
fyrir hagsmunum og frelsi alþýö-
unnar”.
Sjálfstæði I hugsun og aukiö
þrek til starfa i verkalýösfélaginu
trúi ég muni verða islensku
vinnufólkidrýgst i mal til langrar
feröar.
—mhg