Þjóðviljinn - 20.06.1981, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 20.-21. júnl 1981
UOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyf ingar og þjódfrelsis
Ctgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Ólafsson.
, Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaöamenn: Álfheiður Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ctlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guðbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Siguröardóttir.
Sfmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Gtkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Sföumúla 6,
Reykjavik, sfmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
rHstjórnararcin__________________
Allir ífriðargönguna
• i dag er göngudagur. Göngudagur þeirra sem óska
friðar sér og börnum sínum til handa. Göngudagur
þeirra sem óska vígbúnaðarkapphlaupi, kjarnorku-
ógnun og hernaðabrölti öllu út í ystu myrkur.
• Samtök herstöðvaandstæðinga efna í dag til
friðargöngu. Gengið verður frá herstöðinni í Kef lavík
til Reykjavíkur. Lagt er af stað frá Keflavík kl. 8.30
og áætlað að Ijúka göngunni með stórfundi á Lækjar-
torgi um kl. 22.00.Á«jeiðinni verður áð á nokkrum stöð-
um, teygt úr lúnum liðum og hlýtt á andlegt fóður og
skemmtiefni. Þannig verður t.d. áð í Hafnarfirði um
kl. 18.30 og í Kópavogi um kl. 20.00. Þeir dugmeiri
ganga alla leið, en eigi menn þess ekki kost, einhverra
hluta vegna, að ganga alla leið, þá er hægt að slást í
hópinn á leiðinni. Til að auðvelda það eru reglu-
bundnar rútuferðir f rá BSí til móts við gönguna f ram
eftir degi. I dag göngum við. Létt í skapi, djörf í anda,
og njótum þess að vera í góðum félagsskap á vegum
enn betri málstaðar.
• Gangan í dag er ekki sú f yrsta sem herstöðvaand-
stæðingar efna til. Fyrr hef ur verið gengið til að mót-
mæla hersetu Bandaríkjamanna á Miðnesheiði, til að
mótmæla hernaðarbrölti stórveldanna í austri og
vestri, og til að mótmæla veru ísiands í striðsbanda-
laginu Nato. Þörfin fyrir virka baráttu gegn herset-
unni hef ur síður en svo minnkað. Sífellt er sótt á með
aukin umsvif hersins hér á landi. Þar er af nægum
dæmum að taka frá Helguvíkurtönkum til
AWACS f lugvéla. Þessi stöðuga ásókn i að fá heimild
til aukinna umsvifa hersins er hluti af þeim breyting-
um sem orðið hafa á hlutverki herstöðvarinnar á Mið-
nesheiði í varnarkeðju Bandaríkjanna.Herstöðin á
Miðnesheiði er orðin mikilvægur hlekkur í kjarnorku-
vopnakerf i Bandarikjanna. Hún er nú svo tækjum bú-
in að í stríði yrði hún vafalaust meðal fyrstu skot-
marka. Herstöðin á Miðnesheiði er okkur þannig engin
vörn, þvert á móti virkar hún sem segull í óf riði, eins
og rauð dula á mannýgt naut.
• Herstöðin á Miðnesheiði er auk þess smánar-
blettur á íslensku samfélagi, minnisvarði um lágkúru,
óheilindi og skammsýni. Þann blettverður aðmá burt,
og gangan í dag er einn þeirra dropa sem að lokum
mynda þann vatnsflaum er þvær þennan blett af
þjóðarlíkamanum.
• Friðargangan i dag er farin á tímum vaxandi
spennu í samskiptum kjarnorkurisanna, á nýju
blómaskeiði hins vitfirringslega vígbúnaðarkapp-
hlaups, ef hægt er að tala um blómaskeið í sambandi
við slíkan óskapnað.
• En þá nóttin er dimmust er dögun í nánd. Margt
bendir til þess að almenningur hér á landi, sem og í
nálægum löndum sé farinn að átta sig á því hvert víg-
búnaðarkapphlaupið hlýtur að leiða okkur; að
„ógnarjafnvægið” getur til lengdar ekki tryggt neitt
nema ógn, en ekkert jafnvægi nema það jaf nvægi sem
rikir á sviðinni jörð. Ný hreyfing er að fæðast.
Hreyfing gegn kúrekaleik Pentagon og Kremlar,
hreyfirig fólks sem neitar að láta draga sig í flokk
annars hvors kúrekans, en krefst f riðar sér og sinum
til handa.
• I Evrópu hef ur á undanförnum misserum verið að
fæðast nýtt afl, ný friðarhreyfing. Þessi hreyfing er
að verulegu leyti orðin til sem mótmæli gegn áætlun-
um Bandaríkjanna um gífurlega aukningu kjarnorku-
vopna í Evrópu, um að vígvöllur stríðsátaka verði
fluttur á evrópska grund.
• Á morgun hefst á mörgum stöðum í Evrópu
friðarganga sem stefnt er til Parísar. Friðargangan
frá Keflavík til Reykjavíkur er okkar skerfur til
þessarar alþjóðlegu friðarbaráttu. Segja má að hin
evrópska friðarganga hef jist við hlið Keflavíkurflug-
vallar. Og til að undirstrika tengslin við hina alþjóð-
legu friðarhreyfingu, mun einn af skipuleggjendum
hinnar alþjóðlegu f riðargöngu, Berit Ás f rá Noregi, á-
varpa friðargönguna á Lækjartorgi í kvöld.
• Þjóðviljinn hvetur alla, sem þvi mögulega geta
komið við, að taka þátt í f riðargöngunni og f undinum
við lok hennar. Sýnum með því vilja okkar til að búa
við frið, og andúð okkar á vopnaskaki stórveldanna.
Góðan göngudag. — en9-
Sýndarlýðræði?
A siðustu árum hafa Alþýðu-
bandalagsfélögin víða um land
viðhaft forval við uppstiliingu á
lista við Alþingis- og sveita-
stjórnakosningar. Félagið i
Kópavogi mun vera það fyrsta
sem tók upp þessi vinnubrögö og
við röðun á G-listann i Reykja-
vík fyrir vetrarkosningarnar
1979 var stuðst við forval i fyrsta
sinn. NU í vikunni voru sam-
þykktar nyjar forvalsreglur
fyrir A lþyðubandalagið i
Reykjavik og hefur blaðið
greint fra þeim i fréttum.
Ekki er þaö ætíun min að fara
i saumana á þeim reglum eða
öörum forval sreglum heldur
ræða lítiUega forval og prófkjör
og hugsanleg áhrif þess.
Aðalmunurinn á forvali og
prófkjöri er sá aö i prófkjöri
bjóöa sig fram ákveðnir menn
sem kjósendur greiða siðan at-
kvæöi um eða raða á lista eftir
vissum reglum, en þegar forval
er viðhaft hafa flokksmenn
frjálst val um aö tUnefna menn
á lista i fyrri umferð en raða
siöan i' forgangsröð á lista þeim
úr fyrri umferð sem gefa kost á
sér i hinni siðari. A þetta að
koma f veg fyrir þá augljósu
vankanta sem eru á prófkjöri og
tryggja lýðræði innan viðkom-
andi flokks.
Um þetta er allt gott aö segja
svo langt sem það nær. Hug-
myndafræðin sem að baki
liggur er góðra gjalda verð en
litum aöeins nánar á málið.
Hvaö skyldi gerast að tjalda-
baki eftir að forval hefur verið
ákveðið? Skyldu þeir sem hafa
áhuga á að verða þing- eða
bæjarfulltrUar sitja aðgerða-
lausir og biöa bara og vona aö
sem allra flestir muni eftir
sér? Eða þeir sem bera
ákveöna menn fyrir brjósti og
óska þess heitast af öllu að þeir
komist á lista? Auðvitað ekki,
það sér hver óvitlaus maöur i
hendi sér. Hvað gerist næst?
Þaö skyldi þó ekki vera eitthvaö
svipaö og gerist i prófkjöri? Að
sá sem hefur sterka stööu og
tengsl við heppilega aðila og
itök og aðstööu eigi fyrirfram
miklu meiri möguleika á að
verða tilnefndur en sá sem
hefur litið eða ekkert af öllu
þessu. Eða hvað gerðist ekki i
alþingiskosningunum i Reykja-
vik 1979 þegar forvali bar beitt.
„Kvennasætið” tapaöist. Það
þarf ekki að fara i grafgötur
með það að konur eru valda-
lausar i' okkar ágæta þjóðfélagi.
Helga
Sigurjónsdótti
skrifar
Þrátt fyrir pólitiska þátttöku
þeirra og vinnu fyrir pólitiska
flokka er þeim vendilega haldið
utan við allt sem hefur með *
raunveruleg völd að gera. Þetta
á viö um Alþyðubandalagið
jafnt og aðra flokka i þessu
landi. Það eru fleiri en konur
sem munu eiga undir högg að
sækja við þessar aðstæður.
Hvað meö ungt fólk t.d. og hvað
meö fólk Ur ólikum starfsstétt-
um? Hætt er við að æðimargir
gleymist.
Að minu mati mun forval ekki
auka lyðræöi innan flokka held-
ur er hér á ferðinni enn eitt
dæmiö um sýndarlýöræði sem
betra væri að vera án. Ég veit
samt að tilgangur þeirra sem i
fyrstu gengust fyrir aö koma á
forvali var góður en það er bara
ekki nóg. Þegar komið er á lög-
um og reglum um ágætmál eins
og aukiö lyöræöi en engar for-
sendur eru fyrir að geti virkaö
eins og hugmyndafræöin segir
tilum.þá er verraf stað farið en
heima setið. Betra að hafa
gamla fyrirkomulagið, viður-
kenna lýðræðisleysið, og biða
þar til forsendur eru fyrir
breyttri skipan. Ef það er ekki
gertgeturfariðeins og mér sýn-
ist vera að gerast i forvali að
lýðræðiö snUist upp i andstæðu
sina og komi til meö að þjóna
fyrst og fremst þeim er lýð-
ræðisreglurnar voru settar til
höfuðs.
Sá sterki veröur enn sterkari,
hann hefur burði og aðstöðu til
að notfæra sér i hag þá bættu
aðstöðu sem umræddar reglur
skapa. Sá vanmáttugi verður
hins vegar enn verr settur en
áöur. Þetta vitum viö sem lengi
höfum staöiðikvenfrelsisbaráttu
sem lengi gekk undir nafninu
jafnréttisbarátta. Lika á þeim
vettvangi er sama hætta á ferð-
um. Að formlegt jafnrétti snUist
upp i' aukið misrétti.
NU munu einhverjir segja að
þetta sé tóm vitleysa, forvalið
sé ekki bindandi, uppstillingar
nefnd geti hanterað niðurstöður
og ráðskast með listann að vild
eftir sem áður. Rétt er það að
forval er ekki bindandi en það
eru afar litlar likur á að upp-
stillingarnefndbreyti svo neinu
nemi niðurstöðum. Það væri
lika fullkomlega óeðlilegt og
opinberlega i andstöðu við yfir-
lystan tilgang með forvali.
Vitaskuld geta menn lika
hugsað sér að valdalaus hópur
eins og konur tæki sig saman og
raðaöi sinum fulltrúum i efstu
sætin. Gerðu „kúpp”. Þessi
möguleiki er fyrir hendi en þvi
valdaminni sem hópar manna
eru þvi' minni likur eru á að þeir
hafi burði til að gera slikt. Og
þó. Hvað segja Alþyðubanda-
lagskonur um að gera þetta i
næsta forvali?
Láta nU ekki toppkarlana i
flokknum enn einu sinni deila og
drottna og hlusta alls ekki á tal
þeirra um eitt „kvennasæti”.
Hvers vegna ekki konur i öll
sætin?