Þjóðviljinn - 20.06.1981, Blaðsíða 9

Helgin 20.-21. jiinl 1981 ÞJÓDVILJINN — SÍÐA
„Ég held að islenskt leik-
hús eigi margt sameigin-
legt með finnsku leikhúsi.
Ef maður ber saman við
hin Norðurlöndin, þá sýnist
mér þið hafa sloppið bless-
unarlega við allt málæðið,
sem hefur tröllriðið
skandinavískri leiklist
undanfarinn áratug",
sagði finnski leikstjórinn
Kaisa Korhonen, sem hef-
ur dvalist hér að undan-
förnu við að kenna íslensk-
um atvinnuleikurum.
Þetta er i fyrsta sinn sem
hér er haldið slíkt nám-
skeið fyrir atvinnuleikara,
en Leiklistarskóli islands
og Norræna leiklistar-
nefndin standa fyrir nám-
skeiðinu.
Kaisa er einn þekktasti leik-
stjóri Finna og með henni er
Ritva Holmberg, sem er einn
fremsti leikritahöfundur og leik-
stjóri Finna. A námskeiðinu eru
10 islendingar og Kári Halldór
Þórsson er túlkur. Kaisa kom
hingað á Listahátiö i fyrra með
sýningu KOM-leikhússins á
„brem systrum”, sem hún leik-
stýrði.
„Ég hef leikið talsvert, en það
hefur ekki verið mér jafn þýðing-
armikið og að leikstýra. Eg hef
lika sungiö mikið, og það geri ég
mest til gamans, þvi það er held-
úr ekki mitt aðalfag. 1 leikstjórn
sameinast allar þessar listgrein-
ar og þar sem ég hef fengist við
sitt litið af hverju, finnst mér hún
eiga best við mig. Leikstjórn er
lika svo ótakmarkað og endan-
lega þýðingarmikið starf. Hlut-
verk leikstjórans verður alltaf
lykilhlutverkiö, þvi með góðum
leikurum en lélegum leikstjórum
verður aldrei til gott leikhús. Það
hefur sýnt sig að frumleiki og
styrkur leikhúss hvers lands ligg-
ur að verulegu leyti i leikstjórn-
inni. Verksviö leikstjórans hefur
verið mjög til umræðu undanfarin
ár og viöa hefur allur slagkraftur
fariöúr leiksýningum, vegna þess
að leikstjórarnir hafa verið
„geldir” með misskildu og óvirku
lýðræði. Ég segi þetta ekki af
hroka eða vegna þess að mér
finnist leikstjórar eitthvaö merki
legri en aðrir, heldur eingöngu
vegna þess að góð leiksýning
verður þvi aöeins til, að i höfði
leikstjórans fái að lifa og vaxa sú
hugmynd eða draumsýn, sem
hægt er að byggja starfið á.”
„Finnst þér leikhúsið þá vera
að uppgötva leikstjórann á ný?”
„Já, — að visu höfum við i
Finnlandi aldrei gengið eins langt
i þessum efnum og t.d. Sviar og
þess vegna hafa leikstjórar i
Finnlandi lifað þennan tima betur
af en viða annars staðar. En það
hafa veriö farnar ýmsar leiðir til
aö reyna að auka lýöræðið i leik-
húsinu og margar þeirra hafa
komið verulega niður á listrænum
gæðum.”
„Hafið þið reynt að láta leikar-
ana velja sér hlutverk sjálfa?”
„Það hefur verið reynt, en það
hefur ekki gefið góða raun. Helm-
ingur af ábyrgð leikstjórans er að
manna sýninguna rétt og það get-
ur oft verið erfitt að útskýra ná-
Aukatekjur
Vinnið ykkur inn allt að
lOOOkrónum aukaiega á viku
með auöveldum heima- og
fristundastörfum. Bæklingur
með um það bil 100 tillögum
um hvernig hefja skuli
auðveldan heimilisiðnað,
verslunarfyrirtæki, umboðs-
sölu eöa póstpöntunarþjón-
ustu veröur sendur gegn 50
dkr. þóknun. 8 daga réttur til
að skila honum aftur er
tryggöur.
Buröargjöld eru undan-
skilin, sé greitt fyrirfram, en
sendum lika i póstkröfu og
þá að viöbættu buröargjaldi.
HANDELSLAGER-
ET
Allergade 9 — DK
8700 — Horsens
Danmark.
Grundvöllurinn fyrir
góðri leiklist er að
trúa á manneskjuna
„Akvaö að verða leikstjóri þegar ég var 17 ára gömul” segir Kaisa
Korhonen.
— segir Kaisa
Korhonen,
finnskur leikstjóri
sem
kennir
íslenskum
atvinnuleikurum
kvæmlega hvernig og hvers
venga maður velur ákveðna ein-
staklinga saman en ekki aðra.
Það er nauðsynlegt að ræða slikt,
en það getur oft verið erfitt að út-
skýra i smáatriðum þá mynd sem
maður er að forma i hugskoti
sinu, þegar maður hefst handa
við nýja sýningu. Ég held að það
sé mjög þýðingarmikið að leik-
stjórinn hafi traust hópsins, en
hann á ekki að þurfa að útskýra
og verja þá leið sem hann vill
fara. Um leið og hann fer að verja
hana, tapar hann slagkraftinum.
Hann þarf að ræða hugmyndina
og fá hópinn til að skynja hvaða
leið hann ætlar að fara og treysta
henni.”
„Geturöu sagt okkur frá KOM
leikhúsinu og hvernig það varð
til?”
„Við stofnuöum KOM leikhúsið
vegna þess að viö vildum ekki
ganga inn i stofnanaleikhúsin og
til þess voru bæöi pólitiskar og
listrænar ástæður. Undanfarin
átta ár hef ég unnið sem „free
lance” leikstjóri, en verið mest á
KOM. Þegar við stofnuðum þetta
leikhús var mikill kraftur i
finnskri pólitik og sterkir vinstri
vindar blésu. Viö vorum flest
meðlimir i finnska kommúnista-
flokknum og tókum pólitiskt hlut-
verk leikhússins mjög alvarlega.
Ég er ekki aö segja að við gerum
þaö ekki enn i dag, en viö höfum
breyst. 1 upphafi létum við
ákveðna hópa i þjóðfélaginu al-
gerlega eiga sig og vildum hafa
sem minnst samskipti við þá. Ég
held að okkar pólitik hafi verið
dálitið yfirborðskennd og nú legg
ég meira upp úr hinum heim-
spekilegu áhrifum leikhússins.
Ég trúi þvi að allir menn geti
breyst og grundvöllurinn fyrir
góöri leiklist er aö trúa á
manneskjuna. Þess vegna veröur
leikhúsið að ná til allra, ef vel á að
vera, — ekki bara til skoðana-
bræðranna og systranna. Viö vor-
um mjög áköf við að segja fólki aö
þaö ætti að vera sósialistar, en nú
hefur maður komist að þvi, aö
fólkið verður að uppgötva þaö
sjálft.”
„Svo að við vikjum aö öðru. Þú
sagðist hafa verið 17 ára gömul
þegar þú ákvaðst að verða leik-
stjóri. — Attir þú ekkert erfitt
uppdráttar vegna þess að þú ert
kona?”
„Ég held að konur eigi oft erfiö-
ara uppdráttar sem leikstjórar en
karlmenn, en það er spurning
hvort það veröur ekki fremur
styrkur þeirra þegar fram i sæk-
ir. Konur sækja æ meira i leik-
stjórn, en það er eins og að enn
nái þær sjaldnast eins langt og
karlmenn. Ég held aö konur eigi
oft erfiðara með að finna og
virkja sjálfar sig en karlmenn, —
að setja sér markmiö og stefna á
það, hvaö sem hver segir. Það er
mikilvægt fyrir konur að halda
sinum kvenleika, þótt þær fari i
stjórnunarstörf, veröa ekki
striðshetjur eða hershöfðingjar,
og stjórna meö sinum aöferðum
en ekki annarra. Ungar konur
sem fást við leikstjórn eiga oftast
við aðra erfiðleika aö striða en
karlmenn og ég held að það sé
mjög algegnt að þær lendi i erfið-
leikum við að leikstýra eldri karl-
mönnum. En þetta gengur yfir og
breytist ört með nýrri kynslóð.”
„Geturðu að lokum sagt mér
hvað þú ferð að gera núna þegar
þú kemur til Finnlands?”
„I ágúst verður hafin viðtæk
samvinna á milli KOM leikhúss-
ins og Lilla Teatern i Helsingfors.
Við verðum þrjú eins konar leik-
hússtjórar, Kalle Holmberg, Ralf
Langbacka og ég, og munum viö
setja upp á báðum leikhúsum.
Þetta er mjög spennandi tilraun,
þar sem leikhúsin eru talsvert
ólik og leikið er á sitt hvoru
tungumálinu. Ég hlakka mjög
mikið til að fást við þetta og sjá
hvernig slik samvinna gengur.”
Og þar með þökkum við Kaisu
fyrir spjallið, og óskum henni
góðrar heimferðar.
þs
SP FURUSKILRUM
Henta allsstaðar — sérhönnuð fyrir yður — gerum verðtilboð
Ármúla 20 —
Sími 84635