Þjóðviljinn - 06.03.1982, Blaðsíða 9

Helgin 6. — 7. mars
mer er spurn
Svavar Gestsson formaður Alþýðu-
bandalagsins svarar Guðmundi
Árna Stefánssyni ritstjórnarfulltrúa
á A Iþýðublaðinu...
Fáir útvaldir?
Er það Alþýðubandalagsmönnum
ekkert áhyggjuefni hversu fáir hafa
tekið þátt í forvölum bandalagsins,
eða eiga aðeins fáir útvaldir að hafa
áhrif á skipan framboðslista hjá
A Iþýðubandalaginu?
Svavar Gestsson: Málefnin og traust kosningavinna duga betur en
sigur i prófkjöri.
og spyr Pétur Reimarsson formann Miðnefndar
Samtaka herstöðva andstæðinga Hvernig lítur þú á baráttustöðu herstöðvaand- stæðinga í dag?
Seinni liö spurningar Guð-
mundar Arna Stefánssonar vil ég
svara á þann veg að flokksmenn
eiga að hafa og hafa áhrif á
skipan framboðslista hjá Alþýðu-
bandalaginu. Samkvæmt flokks-
lögum skal ákvörðun um fram-
boðslista fara fram innan flokks-
ins, þannig að aðrir en þeir, sem
eru i flokknum geta ekki ákveðið
lista Alþýðubandalagsins. Hér er
um að ræða eðlilega reglu i
stjórnmálaflokki. Hinsvegar tel
ég að stuðningsmenn og kjós-
endur ættu að fá meiri möguleika
á persónuvali viðkjörborðið en mi
tiðkast. En aðrir flokkar hafa i
vaxandi mæli viðurkennt reglu
Alþýöubandalagsins nU á siöari
árum eftirað þeirhafa brenntsig
á svokölluðum opnum prófkjör-
um.
Alþýðubandalagið viðhaföi ekki
prófkjör eða forval um f ramboðs-
lista sina vorið 1978 nema á örfá-
um stöðum, og vann þá stærsta
kosningasigur sem það hefur
unnið, jók fylgi sitt um 50% frá
kosningunum 1974. Alþýðu-
flokkurinn jók einnig fylgi sitt það
vor í bæjarstjórnar- og alþingis-
kosningum, en mjög mikiö mis-
ræmi var á milli prófkjörsþátt-
tökunnar og kosningaúrslitanna.
Sama var raunar upp á teningn-
um hvað varðar Framsóknar-
flokkinn. Góð þátttaka i prófkjöri
þýðir því ekki sjálfkrafa mörg at-
kvæði i kosningum. En auðvitað
erljóst aö þar sem mikil þátttaka
hefur verið i prófkjöri jafnvel
umfram fylgi i kosningum þar á
eftir,hafa menn úr öörum stjórn-
málaflokkum haft áhrif á upp-
stiilingu þessara flokka, þeas. Al-
þýðuflokks.Framsóknarflokks og
Sjálfstæðisflokks. Tveir þeir
siðarnefndu hafa reyndar nú tak-
markaö prófkjör sitt i Reykjavik,
þannig að i' höfuðborginni er Al-
þýðuftokkurinn einn með svo-
kallaö ,,opið prófkjör”.
Ég tel að ,,hin opnu prófkjör”
hafi orðið Alþýðuflokknum ákaf-
lega dýr eftir kosningarnar 1978.
Þingmenn Alþýðuftokksins 1978
til 1979 voru i prófkjörsleik og
þess vegna var ekki hægt aö
starfa með Alþýöuflokknum i
rikisstjórninni sem sat þessi ár.
Hann var of óstööugur og ótraust-
ur til þess að það væri unnt. Ekki
vegna þess að Alþýðuflokkurinn i
heild væri i svo harðri baráttu viö
hina stjórnarflokkana og þá sér-
staklega Alþýðubandalagiö,
heldur stafaði þetta fyrst og
fremst af þvi að Alþýðuflokks-
mennvoruihörðum og grimmum
slag innbyrðis, sem náði i' raun og
veru hámarki á flokksþingi Al-
þýðuflokksins, þegar Kjartan Jó-
hannsson steypti vini sinum
Benedikt Gröndal eins og frægt
varð.
En litum aðeins nánar á sam-
hengið milli þátttöku i prófkjöri
og Urslita kosninga. Sé það eins
náið eins og mér finnst Guð-
mundur Árni vilja vera láta i
spurningu sinni, og Alþýöublaðið
prédikar dag hvern, má Alþýðu-
bandalagið i' Reykjavik sannar-
lega vel við una. 1 forvali félags-
ins 1978 voru þátttakendur 407. Og
vel að merkja er hér um að ræða
fólk sem staöið hefur skil á
félagsgjöldum sinum, en er ekki
smalaö inn i flokkinn án þess að
þaö þurfi aö greiða sfn gjöld eins
og henti hjá Framsóknarftokkn-
um iReykjavi'kivetur.Enisiðari
umferð forvalsins hjá Alþýðu-
bandalaginu i Reykjavik nú i
janúar sl. kusu 402. Fjögur hundr-
uð og sjö kjósendur i forvali 1978
skiluðu Alþýðubandalaginu I
Reykjavik þá fimm borgarfull-
trúum og falli ihaldsins. Fjögur
hundruð og tveir kjósendur ættu
þvi að skila Alþýðubandalaginu
sex borgarfulltrúum meö fjölgun-
inni i 21 I borgarstjórn. Væntan-
lega erum viö þó báðir sammála
um það við Guðmundur Ami, að
samhengið er ekki svona einfalt.
Ahyggjuefnimitter ekki að fáir
hafitekið þátti forvali heldurhitt
að of fáir félagar eru i Alþýðu-
bandalaginu. Hlutfall flokks-
bundinna af kjósendum er lágt
hjá öllum islensku stjórnmála-
flokkunum, og þeir hafa ekki
fundið leiöir til að bæta þar Ur.
bar við bætist aö innan Alþýðu-
bandalagsins eru menn blendnir i
trúnni á forval eða prófkjör til
framboðslista. Meöal annars
benda margir á að með þeim sé
verið að beina tima og kröftum
frá stefnumótun að persónumet-
ingi sem sé óæskilegur. En það
voru li'ka gallar á gömlu uppstill-
ingarnefndunum og þvi tel ég aö
Alþýöubandalagið hafi valiö til-
tölulega skynsamlega millileið
með forvali i tveimur umferðum
mtóal flokksbundinna. A nokkr-
um stöðum á landinu hefur sú aö-
ferð verið viöhöfð hjá Alþýöu-
bandalaginu að senda öllum
félagsmönnum bréf með félaga-
tali og sföan hefur það verið inn-
heimt eftir aö félagarnir hafa
merkt við þá sem þeir telja æski-
lega til framboðs. A enn öðrum
stööum eins og t.d. á Akranesi,
Egilsstööum, Siglufirði og ísa-
firöi hefur Alþýðubandalagiö tek-
ið þátt i sameiginlegu prófkjöri
allra flokka á staðnum. Heildar-
þátttakan i þeim hefur verið litil
og á þessum stööum hefur Al-
þýðubandalagið ekki lagt áherslu
á smölun út fyrir hóp félagsbund-
inna. Þaö tel ég misráðið vegna
þess að i fjölmiðlum eru úrslit
notuð sem mæling á styrk flokk-
anna, hversu óraunhæft sem það
er. Þessvegna er það von min að
Alþýðubandalagsmenn i Kópa-
vogi látihlédrægniekkihá sér um
of í prófkjöri flokkanna þar sem
fram fer i dag. Enda þótt flokks-
lögin kveði aöeins á um þátttöku
flokksmanna þýðir ekki annað en
taka sundtökin rösklega, hafi
main á annað borð varpaö séríil
sunds.
Alþýðubandalagsmenn héldu
um siðustu helgi stærstu sveitar-
stjórnarráðstefnu sem nokkur
flokkur hefur haldiö nú á þessum
vetri. Þátttakendur voru nokkuö
yfir eitt hundrað Ur öllum kjör-
dæmum. Hér var um að ræða
upphafsáfanga kosningabarátt-
unnar af hálfu Alþýðubandalags-
ins i' sveitarstjórnarkosningunum
1978. Ég tel að traust vinnubrögð
á vegum ftokks, bæði málefnaleg
og örugg, geti skapað miklu meiri
möguleika til ávinnings og sigurs
i kosningum heldur en prófkjörs-
kapphlaup þar sem samflokks-
menn standa i þvi aö berjasthver
gegn öðrum og oft með ákaflega
óvönduðum meðulum eins og
fréttir hafa borist um Ur öðrum
flokkum en Alþýðubandalaginu.
Alþýöubandalagið stefnir
ótrautt að kosningasigri i vor, og
aðrir flokkar mega þessvegna
baða sig i ljóma prófkjörssigra.
Spyrjum að leikslokum.
En eigum við svo ekki að sam-
einast um þaö i lokin,Guðmundur
Arni,aðhætta ofnotkun fleirtölu.
Þú talar um „forvöl” og aðrir
klifa sifelit á „töpum” „mötum”
og ,,verðum”.Viö fyrrverandi og
verðandi ritstjörar hljótum aö
láta okkur annt um að pólitiskt
málfar sé bæöi skiljanlegt allri
alþýöu og i samræmi við gott Is-
lenskt tungutak.
8. mars á mánudag.
Rauðsokkahreyfingin
með baráttusamkomu
„Stefnugrundvöllur kvenna-
framboðsins er ekki enn kominn
fram og þvi of snemmt aö vera
með yfirlýsingar. Hins vegar er
það ótviræð skoöun i miðstöð
Rauðsokkahreyfingarinnar að
svona samkrull mcð borgaraöfl-
unum sé ekki leiðin til að auka
veg og áhrif kvenna i samfélag-
inu”, sagöi Annar Karin JUlius-
sen, formaður miðstöðvar Rauð-
sokka er Þjóöviljinn ræddi viö
hana.
„Kvennaframboðið þarf ekki
að vera rangt i sjálfu sér, en eins
og að þessu er staöiö, teljum við
að hér sé ekki fetuö rétt slóö.
Rauðsokkahreyfingin er aftur á
móti breiöfylking á sósialiskum
grunni þvi við teljum aö hlutskipti
kvenna i borgaralegu samfélagi
sé eðlilegt afsprengi kapftal-
ismans. Ef á að losa konuna frá
hlutskipti sinu verður að vega aö
rótum þessarar þjóöfélagsgeröar
og það verður aldrei gert með
þverpólitisku kvennaframboði”.
— Núhefur verið talsverö deyfö
vfir starfsemi Rauðsokka undan-
fariö. Hvaö veldur?
„Astæðan er einkum sU að þrátt
fyrirmikið innstreymií hreyfing-
una ásiðustu misserum tókst ekki
sökum skipulagsgalla og fleiri
ástæöna, að halda uppi þvi starfi
sem við væntum. Kvennafram-
boðið i haust hefur aftur á móti
skapaö óvissuástand og Rauð-
sokkahreyfingin var lengi vel
hikandi hvernig ætti að bregðast
við. f desember sl. var efnt til
fundar hér i Sokkholti þar sem
átti aö leggja hreyfinguna niður,
en þvi tókst aö afstýra. Við sem
nU skipum Miðstöð erum sann-
færöar um að ákveðin verka-
skipting verður að vera fyrir
hendi ef okkur á að takast að
vinna saman. Viö erum nU með
sérstakan formann, ritara,
menningarfulltrúa o.s.frv.”
Af hverju róttæk kvennahreyf-
ing?
„Við lifum á krepputimum og
það er alveg ljóst aö konur eiga
stöðugt meira undir högg að
sækja i' þjóöfélaginu. Jafnréttis-
lögin eru t.d. alls ekki virt og
undanfarið hefur einmitt jafn-
réttisbarátta láglaunakvenna á
sjúkrahúsunum verið til mikillar
umræöu. Það sýnir kannski best
að full þörf er á róttækri kvenna-
hreyfingu”.
Nú er 8. mars á mánudaginn.
Þið verðið aö vanda með aö-
gerðir?
„Já, að sjálfsögöu. Annars
Anna K. Júliussen, formaður
Miðstöðvar Rauðsokkahreyf-
ingarinnar: Viljum fylkja rót-
tækum konum.
vegar mun blaðiö okkar, Forvitin
rauö, koma út og er það helgað
tvenns konar þema i tilefni dags-
ins: Gegn kreppunni — fyrir friði!
Þá mun hins vegar haldin bar-
áttuhátið um kvöldið á Hótel
Borg. Þar leikur Guðmundur
Ingólfsson á pianó á meðan
gestir koma til samkomunnar, en
að þvi loknu mun ég flytja á
varp. Þá mun trúbadúr og fisk-
vinnslukona úr Vestmanna-
eyjum, Stella Hauksdóttir, syngja
nokkur lög, en aö þvi loknu heldur
Hanna Haraldsdóttir, verkakona
úr Sókn ræðu um lif sitt og kjör.
Aö þvi loknu syngur Hjördis
Bergsdóttir nokkur lög. Lesið
verður úr grein eftir bóliviönsku
baráttukonuna Domitilu de
Chuangara og aö þvi loknu
syngur blanda úr Visnavinum og
rauðsokkum nokkur lög. Auk alls
þessa mun svo Agatha Agnars-
dóttir flytja ávarp og segja frá
reynslu sinni úr verkfallsað-
gerðum Kleppsstarfsmanna, flutt
verða ljóö, sungið og spilað o.fl.
Það veröur þvi I boöi hin fjöl-
breyttasta dagskrá og enginn
svikinn að mæta á Hótel Borg á
mánudagskvöldið.”
Aö lokum, Anna. Er Rauð-
sokkahreyfingin aftur farin að
starfa af krafti?
„Já, ég vona þaö. Okkar starf
undanfarnar vikur hefur mikið
farið í að undirbúa útkomu
blaðsins okkar og þessa bar-
áttuhátiö á mánudagskvöldiö.
Framundan er ársfjórðungs-
fundur okkar núna i þessum
mánuöi og við erum ákveðnar að
byggja upp öflungt starf.”
— v.