Þjóðviljinn - 19.06.1982, Síða 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 19.-20. júnl 1982
J.S. Bach.
Orgel-tón-
leikar
með Bach
Á mánudagskvöldið 21. júni, kl.
20.30 leikur Dr. Orthulf Prunner
þriðja þátt ClavierObung eftir
J.S.Bach á orgel Flladelflukirkj-
unni i Reykjavik. Þetta er frum-
fiutningur þessa orgelverks á ís-
landi, því að þaö hefir aldrei veriö
flutt i heild hériendis, en einstakir
þættir hafa áður verið leiknir svo
sem praeludian og fugan I Es-dúr
og litli forleikurinn um sálminn
„Faöir vor, sem á himnum ert”.
Þetta er eitt merkilegasta og
erfiöasta tónverk, sem J.S. Bach
samdi og er sjaldan leikiö. Þættir
þess eru tuttugu og sjö. Jafnframt
er þetta fyrsta orgelverkiö, sem
J.S. Bach gaf út á eigin kostnað.
Það var árið 1739 og var hann þá
54 ára gamall.
Orgelverk þetta er reist á til-
beiösluháttum hinnar lúthersku
kirkju og á trúarlærdómum henn-
ar eins og þeir eru túlkaðir i
„Fræðum Lúthers”.
Dr. Orthulf Prunner er organ-
isti við Háteigskirkju í Reykja-
vik.
Knattspyrnan um
helgina:
Víkingur-
Breiðablik á
sunnudags-
kvöldið
Um helgina veröur leikið i öll-
um deildum á Islandsmótinu i
knattspyrnu. Stórleikurinn er
viðureign tslandsmeistara Vik-
ingsog Breiöabliks á Laugardals-
vellinum á sunnudagskvöldið en
þessi lið verða vafalitið i hópi
efstu liöa deildarinnar i ár.
Eftirtaidir leikir eru á dagskrá
i 1., 2. og 3. deild:
1. deild
Laugardagur
kl. 14: IBl-KA, kl. 14: IBK-IA,
kl. 14: tBV—Valur
Sunnudagur
kl. 20: Víkingur-Breiðablik
2. deild
Laugardagur
kl. 14: Völsungur—Njarðvik, kl.
14: FH—Skallagrimur. kl. 14:
Fylkir—Þróttur N, kl. 14: Ein-
herji—Þór A, kl. 13: Reynir S.—
Þróttur R.
3. deild
Laugardagur
Kl. 14: HV-ÍK, kl. 17: Vikingur
Ó—Viðir, kl. 14: Selfoss—Haukar,
kl. 14: HSÞb—Magni, kl. 14: Hug-
inn—Tindastóll, kl. 14:
KS—Austri.
Sunnudagur
kl. 14: Grindavík—Snæfell. — VS
Táknmálstúlkur
á nefndarfundi
Borgarráö hefur samþykkt að
greiöa táknmálstúlki fundarsetu-
þóknun þurfi borgarfulltrúi eða
fulltrúi i ráöum og nefndum að
vegum borgarinnar á slikri þjón-
ustu að halda.
Samþykkt þessi er til komin
vegna erindis Vilhjálms G. Vil-
hjálmssonar sem kjörinn hefur
verið fulltrúi Sjálfstæðisflokksins
i umhverfismálaráð. Vilhjálmur
er heyrnarlaus og þarf þvl á túlki
aö halda viö nefndarstörfin. -AI.
Hefuröu heyrt það? Á
Kjarvalsstöðum verður
nú úlfaldi úr mýflugu/
ein f jöður verður að f imm
hænum og að þessum og
ýmsum öðrum breyting-
um þar stendur myndlist-
armaðurinn Magnús
Tómasson. Hann nefnir
sýninguna /,Sýniljóð".
Hœnur
ogfleiri
fuglar
Fjöðrin sem verður að fimm
hænum er pappirsverk. Magnús
gerirmótsem hann pressar svo
sérstakan pappir i og ilengist
þá þrivið mynd i pappirnum.
Hugmyndirnar að þessum
pappirsverkum eru skemmti-
legar og útfærslan góð. Annars
eru hænur ekki þeir fuglar sem
einkenna sýninguna. Þaö ber
mest á smáfuglum. Um fugla
segir Magnús i sýningar-
skránni: „Undarlegir eru
mennirnir, fyrst loka þeir fugl-
ana inni búri, búa svo til vél sem
getur flogið. Siðan skera þeir
tungurnar úr næturgölunum og
búa til tæki sem syngur. Og þeg-
ar ég horfi á þessa vesalings
fugla i myndunum, efast ég um
of nálægt sólu og vængirnir
bráðnuðu svo hann hrapaöi i
Eyjahafið og sást hann ekki of-
ansjávar eftir það. Verkið sem
Magnús sýnir um þessa flugtil-
raun er verulega fallegt. Hann
segir ekki söguna beint i mynd-
um, heldur notar einstaka þætti
hennar i myndir sem hann fellir
saman i eitt verk i stórum kassa
undir gleri. Sannkallað sýniljóð.
Höfundurinn skapar ákveðið
andrúmsloft og svo geta áhorf-
endur spreytt sig á hugarflugi.
Flugæfing
t hvitum kassa með gleri fyrir
eru tvö rimlabúr. I öðru búrinu
er hvitt tvifætt egg á priki. I
hinu búrinu er samskonar egg
standandi á priki nema á það
egg hefur verið fest stýris-
vængjum eins og á sprengju. A
milli búranna flögrar þriðja
eggið með fiðrildisvængi. Er
þetta verk einungis ljóðrænt til-
brigði viöeggform? Eða fjallar
þetta verk um hinn langþráða
draum mannkynsins að fljúga
um heiðloftin sem frjálsir fugl-
ar? Um drauminn sem rættist
ogalltsem þvifylgdi? Núfljúga
menn með ógnarhraða um loítin
til að varpa sprengjum á annaö
fólk. Egglaga sprengjum er
skotið með eldflaugum um loft-
in. Með fluginu varð eyðilegg-
ingarmáttur manna meiri en
fyrr þekktist. Eitt af þvi sem
Magnús er að sýna okkur, er
hvernig draumurinn um frelsi
sem rættist, varð aö veruleika
með enn meira ófrelsi en fyrr.
Enn er öxin ekki fallin, en ógnunin iiggur I ioftinu.
Hugarflugsæfingar
Magnús Tómasson að gera
fimm hænur úr úlfalda, eftir aö
hafa gert úlfalda úr mýflugu.
sannleiksgildi málsháttarins, að
betri sé einn fugl í hendi en sjö i
skógi.” Fuglana i myndum
Magnúsar hefur maður ekki i
hendi sér, þeir eru á flugi i skógi
imyndunaraflsins.
Hugarflug
Litill fugl steypist til jarðar
með reykjarmökk aftur úr sér
eins og nýniðurskotin sprengju-
flugvél. Þar nálægt situr annar
fugl á prikinu sinu fyrir utan
búrið sitt, en i búrinu eru stórar
fjaðrir fangar. Ekki langt frá er
fiðrildi á flugi með þungan stein
i bandi, annar steinn flýgur um
með fiðrildisvængi, steinfiðr-
ildi? Þetta eru allt hlutar úr
verkinu „Agrip af sögu flugs-
ins”. Best að taka það fram
strax að ég veit næstum ekkert
um sögu flugsins, og eina atriöið
i sögunni sem ég eitthað vissi
um var félagi tkarus. Grisku
goðsögurnar segja hann hafa
veriö I prlsund á Krít ásamt|
föður sinum. Faðirinn bjó til
vængi úr fjöðrum og vaxi og
festi á lkarus svo hann mætti
fljúga á brott. Honum tókst ekki
flugiöbeturensvoaðhann flaug
Smáfugl í
rafmagnsstólnum
Þegar ég skoðaði sýninguna
var þar fólk i sömu erindagjörö-
um sem fór ekki leynt með álit
sitt á verkunum. Þegar að verk-
inu „An titils” (no. 48) kom,
jesúsaöi það sig og fullvissaði
hvert annað um að maður sem
færi svona með litla fugla væri
efalaust illa innrættur. Ég hugs-
aði um þetta i smástund. Er
myndlistin svo firrt hversdags-
legum veruleika að „maðurinn
á götunni” litur á verk með
smáfugli i rafmagnsstól sem
opinberun á illu innræti mynd-
listarmannsins, en tengir ekki
verkið við það sem er aö gerast
allt i kringum okkur? Voru ekki
nýlega hundruð manna settir i
rafmagnsstólana á Falklands-
eyjum? Menn, sem engu gátu
ráðiðum þaðað þeim var attút i
opinn dauðan til að heyja
heimskulegt strið. Hvað voru
þeir annaö en smáfuglar sem
ránfuglarnir settu i rafmagns-
stólana? Ég veit að það er eng-
um greiði gerður með þvi að of-
túlka verkin þeirra, en mér
virðist veruleikinn sjálfur vera
þúsund sinnum grimmari en
fuglarnir hans Magnúsar.
Midas,
Prómóþeus og
Magnús
t mörgum verka sinna byggir
Magnús á persónum úr griskri
goðafræði á þann hátt að þær
visa til einhvers i samtimanum.
Nú er Prómóþeus, sá er stal eld-
inum frá guðunum handa mönn-
unum, meö eldspýtur og stokk.
Um þetta segir Magnús i sýn-
ingarskránni: „Þannig hafa
orðiö mér hugleiknir þeir
kumpánar Midas með gullið sitt
og Herostratos, maöur litils-
háttar, sem brenndi til grunna
hið undurfagra Artemishof i
Efesos i þeim tilgangi að verða
frægur. Harmi slegnir ibúar
Efesos bundust samtökum um
að nefna aldrei nafn hans, en
fyrir lausmælgi sagnaritarans
Theopomposar varð nafn Hero-
stratosar frægt að endemum
þrátt fyrirallt.
Myndi Herostratos okkar
daga láta af iðnu sinni, ef hon-
um væri reist veglegt minnis-
merki? Tæpast, en þó reynandi!
Um Midas þýðir ekki að fást,
hann lærir aldrei af reynsl-
unni.” Verkin sem fjalla um
þessa „kumpána” eru útfærð á
mismunandi vegu. Sum eru
þrívið veggverk, önnur skúlp-
túrar og enn önnur litlar teikn-
ingar. Teikningarnar eru frá
þessu ári og eru gerðar með
tússi á þykkan pappir, gullmál-
aðar, brenndar með eldi eða
málaðar með vatnslitum. Mér
finnst teikningarnar koma hug-
myndum jafn vel á framfæri og
stærri verkin. Sérstaklega sjar-
merandi finnast mér þær þrjár
teikningar sem nefnast: „Fugl,
fjall, regnbogi”, „Soldið lúinn
fugl, þreytt fjall, lasinn regn-
bogi" og „Galinn fugl, hnipið
fjall, þreyttur regnbogi”. t heild
er þetta þrælgóð sýning, ein af
fáum myndlistarsýningum á
Listahátið sem hátiðarbragur
erá.
Svala Sigurleifsdóttir