Þjóðviljinn - 31.12.1982, Blaðsíða 15

Föstudagur 31. desember 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 15
Ávinningar á ári aldraðra
Ávinningar á ári aldraðra
„Þetta er fyrsta heildar
löggjöfin hér á landi serr
stefnir að því að aldraðii
eigi kost á allri þeirri heil
brigðis- og félagslegu þjón
ustu sem þeir þurfa á ac
halda og að hún sé jafn
framt veitt þar sem hinii
öldruðu þurfa helst á henn
að halda“, sagði Guðrúr
Helgadóttir alþingismaðui
og formaður heilbrigðis- oc
trygginganefndar Neðr
deildar Alþingis, en frum-
varp til laga um málefní
aldraðra var samþykkt á
Alþingi nú skömmu fyrir jól.
Það var í júlímánuði 1981 sem
heilbrigðis- og tryggingaráðhr. Svav-
ar Gestsson skipaði 7 manna nefnd
sem fékk það hlutverk að „gera til-
lögur til ráðherra um samræmingu
á skipulagi í heilbrigðisþjónustu
fyrir aldraða með tilliti til félags-
legra og heilsufarslegra sjónar-
miða“. Aður hafi verið lagt fram
stjórnarfrumvarp um þetta mál á
103. löggjafarþinginu 1980 - 81, en
það ekki hlotið samþykki nema að
því er varðaði stofnun Fram-
kvæmdasjóðs aldraðra skömmu
fyrir þinglausnir 1981. Títtnefnt
frumvarp, sem varð að lögum nú í
þessum mánuði, var samið af fyrr-
greindri sjö manna nefnd undir for-
mennsku Páls Sigurðssonar ráðu-
neytisstjóra.
Við spurðum Guðrúnu Helga-
dóttur hver væru að hennar mati
önnur helstu nýmæli þessa frumvarps:-
Samþœtting
kraftanna
„þar vil ég nefna í fyrsta lagi það
að með þessum lögum er allri yfir-
stjórn öldrunarmála í landinu kom-
ið undir eitt ráðuneyti, þ.e.
heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytið. Jafnframt er gert ráð
fyrir sérstakri deild í því ráðuneyti
sem á að annast öldrunarmálin og
er hér um að ræða stórbót frá fyrri
skipan þegar þessi málaflokkur var
í höndum fjölmargra aðila.
í öðru lagi er í lögunum ákvæði
um að sett verði á stofn samstarfs-
nefnd um málefni aldraðra og á
hún að hafa frumkvæði að stefnu-
mótun um mál aldraðra auk þess
að vera ráðherra og ríkisstjórn til
ráðuneytis um þau mál.
í þriðja lagi er ákveðið að í
hverju heilsugæsluumdæmi skuíi
stjórn heilsugæslustöðvar og
félagsmálaráð annast fjölmörg
verkefni f sameiningu á sviði öld-
runarmála. Með þessu eru kraft-
arnir sameinaðir og þær fjölmörgu
Hið glæsilega Hjúkrunarheimili aldraðra í Kópavogi er gott dæmi um öflugt starf í þágu aldraðraá þessuári sem var tileinkað þeim. Ljósm. Atli
Ný lög um málefni aldraðra samþykkt fyrir jól:
Samþættir kraftar
í þágu aldraðra
segir Guðrún Helgadóttir alþingismaður
heilsugæslustöðvar sem risið hafa á
síðustu árum, nýttar betur í þágu
aldraðra. Hér í Reykjavík var upp-
bygging heilsugæslustöðvanna haf-
in af krafti en því miður virðist nú
sem að með nýjum herrum við
stjórn borgarinnar hafi komið
afturkippur í þá uppbyggingu svo
og almennt í málefnum aldraðra í
borginni".
Heimaþjónust-
an efld
„í þessunt nýju lögum er sérstak-
ur kafli um heimaþjónustu. Gert er
ráð fyrir heimahjúkrun, þ.e.
heilbrigðisþátturinn og heimilis-
hjálpin, hinn félagslegi þáttur,
verði stórefldur og samræmdur.
Nýmæli er að nú tekur ríkið einnig
þátt í kostnaði við heimilishjálpina
eins og til dæmis félagsráðgjöf og
heimsendingu matar, svo eitthvað
sé nefnt. Er jafnframt kveðið á um
að heimaþjónustan skuli veitt allan
sólarhringinn ef starfshópur sem í
eiga sæti þeir sem vinna að öldrun-
arþjónustu á hverjum stað, mælir
svo fyrir og að fengnu samþykki
stjórnar heilsugæslustöðvar og
félagsmálaráðs".
Framkvœmda-
sjóðurinn
Falla þá úr gildi lögin frá 1981
um Framkvœmdasjóð aldraðra?
„Já, þau gera það því þau ákvæði
eru felld inn í þessi lög. Hlutverk
sjóðsins er að fjármagna byggingar
fyrir aldraða. Sjóðurinn er einkunr
fjármagnaður með 300 króna nef-
skatti og er enginn vafi á því að
síðan sjóðurinn kom til hefur orðið
gjörbyíting í uppbyggingu dvalar-
og hjúkrunarheimila fyrir aldrað
fólk víða um land. Markmiðið er
að fullnægja þjónustuþörf hinna
öldruðu hvort heldur sem er á
stofnunum ellegar í heimahúsum".
Sérstök löggjöf
En er rétt að setja sérstök löf
um málefni þjóðfélagshópa eins 0£
t.d. fatlaðra og aldraðra?
„Það er vissulega álitamá! en éj
held að á meðan við höfum ekk
samræmda félagsmálalöggjöf þá sé
þetta rétt stefna. Við höfurr
reynsluna því að í ársbyrjun 1981
koniu til framkvæmda lög urn mál-
efni þroskaheftra og þar hljóta allii
að vera á einu máli um að stökk-
breyting varð með tilkomu þeirra
laga. Ég vona aö það sama verði
upp á teningnum með tilkomu
þessara laga um málefni aldraðra".
En er samrœmd félagsmálalög-
gjöf á leiðinni?
„Það er verið að vinna í því máli
en persónulega hef ég efasemdir
um hvort við eigunt að flýta okkur í
þeint efnum. Frændur okkar á
Norðurlöndum hafa sett svona
heildarlöggjöf og t.d. í Danmörku
eru þau lög vægast sagt untdeild
enda þótt þau hafi verið mörg ár í
undirbúningi".
Ár aldraðra
skilaði árangri
Og hvernig meturðu svo þetta ár
aldraðra í lokin?
„Það heíur fjölmargt vel verið
gert og í öllu falli hefur umræðan
um niálefni aldraðra vegna þessa
þjóðtelags verið mikil og góð. Ár-
inu lýkur að mínu viti vel með þess-
um nýju lögum en ég legg á það
áherslu að átakið er rétt að hefjast;
að við megum ekki láta staðar
numið enda þótt þetta sérstaka ár
sé á enda runnið".
„Ég vona hins vegar einlæglega
að sá ágreiningur sem verið hefur
urn þetta frumvarp á milli
heilbrigðis- og telagsmálaþátta
byggðalaganna, verði með lögun-
unt úr sögunni því í fámennu og
dreifbyggðu landi verða allir, bæði
þeir sem vinna að málefnum aldr-
aðra og aðrir, að vinna vel saman í
þágu hinna öldruðu. Konungsríkin
á Islandi eru satt að segja orðin
nokkuð mörg og ég vona að þeint
hafi eitthvað fækkað nteð tilkonru
þessara laga", sagði Guðrún Helg-
adóttir alþingismaður að lokum.
-v.
Magnús Reynir Steinþór
Keflavík
Steinþór Júlíusson bæjarstjóri
kvað nú unnið að byggingu 12
leiguíbúða fyrir aldraða, en áöur
hefðu 11 verið byggðar. Þá hefði
bærinn á sínum snærum leigu-
húsnæði með 7 íbúðum sem svo
væru endurleigðar. Öll sveitarfé-
lög á Suðurnesjum nema Grinda-
vík reka sameiginlegt elliheimili í
Garðinum og er nú verið að
stækkaþaðum21 rými. Að þvíer
stefnt að koma upp legudeild við
sjúkrahúsið. Steinþór sagði að
þegar unr það væri að ræða að
koma upp söluíbúðum fyrir aldr-
aða þá aðstoðaði bærinn með út-
vegun á fjármagni og sæi íbúum
húsanna fyrir nauðsynlegri þjón-
ustu.
Vestmannaeyjar
Ólafur Elísson bæjarstjóri
Jón B.
Ingimundur
Ólafur Elísson
Logi
sagði Vestmannaeyjar hafa sér-
stöðu í þessum efnum miðað við
aðra kaupstaði. Þar væri mjög
margt af ungu fólki en tiltölulega
fátt af öldruðu. Þessi breyting
varð við eldgosið. Margir eldri
Vestmannaeyingar hurfu ekki
aftur til Eyja eftir gos, en búa
uppi á „fasta landinu". Því er elli-
heimili þeirra Eyjamanna ekki
fullnýtt. Allt um það er nú verið
að byggja íbúðir fyrir aldraða,
fyrsta áfanga af þremur. Eru 6
íbúðir í hverjunt áfanga og sam-
eiginleg setustofa. Annar áfangi
er þegar í undirbúningi. Alls-
konar félagsstarf er rekið í sam-
bandi við elliheimilið, en málefni
aldraðra í Vestmannaeyjum er
mjög mikið í höndum frjálsra fé-
lagasamtaka.
Húsavík
Egill Olgeirsson á Húsavík
sagði stærsta átakið í málefnum
aldraðra þar um slóðir vera byg-
gingar Hvamms, dvalarheimilis
aldraðra. Hluti af því var tekinn í
noktun í fyrra, en afgangurinn í
ár. Þareru 17 íbúðirog marghátt-
uð þjónusta fyrir aldraða.
íbúðirnar eru ýmist tveggja
manna eða einstaklingsíbúðir.
Að Hvammi standa 13 sveitarfé-
lög, allt frá Raufarhöfn að austan
og Ljósavatnshréppi og Bárðar-
dalshreppi að vestan. Hugmynd-
in er að þessi sveitarfélög hjálpist
að því að koma upp dvalarheimil-
um víðar á svæðinu. Áformað er
að byggja á lóð Hvamms parhús
með 28 íbúðum. Kemur þá til
greina aö leita eftir fjárframlög-
unt frá einstaklingum, sem svo
fengju þarna íbúðir. Húsvíkingar
eru bæði með heimilisþjónustu
og heimahjúkrun fyrir aldrað
fólk. Komið hefur verið upp í
sjúkrahúsinu 35 legurúmum fyrir
aldraða. Félög á Húsavík hafa
Jón G. Sólnes Egill
lagt fram drjúgan skerf til að-
hlynningar öldruðum m.a. nteð
kaupum á tækjum til sjúkraþjálf-
unar.
Selfoss
Jón Stefánsson á Selfossi sagði
alllangt unt liðið síðan Selfossbær
fór að sinna nrálefnum aldraðra í
töluveröum mæli. Og í ár hefði í
rauninni ekki mikið verið gert,
umfram það, sem venjulegt væri.
Fyrir 2 árum var stofnað Félag
eldri borgara á Selfossi. Það tók
þá að verulegu leyti við því starfi,
sem bærinn hafði áður sinnt á
þessu sviði. Félagið gengst fyrir
„opnu húsi“ í Tryggvaskála viku-
lega að vetrinum. Það heldur þar
einnig skemmtifundi að vetrinum
sent næst einu sinni í mánuði.
Ferðalög eru mjög á dagskrá.
Tvisvar til þrisvar á vetri er farið í
leikhús í Reykjavík. Á hverju
sumri er farið í 7-10 daga ferð
innanlands. Farið hefur verið til
útlanda einu sinni á ári. í sumar
var farið til írlands, en áður hefur
t.d. vcrið farið til Danmerkur og
Búlgaríu. Þá er og ávallt farin
eins dags ferð að sumrinu og þá
gjarnan upp á hálendið. Auk þess
hefur svo 10-20 manna hópur
tekið sig saman og efnt til ferða á
eigin vegum. Þær ferðir hafa ver-
ið skipulagðar af þátttakendum
sjálfum.
Á síðasta ári voru teknar í
notkun 8 íbúðir fyrir aldraða og
aðrar 8 eiga að vera tilbúnar á
næsta ári. Þá er séð um heimsend-
ingu á mat frá sjúkrahúsinu og
rekin heimilisþjónusta en það
gerir fólki auðveldara að dvelja
lengur í heimahúsum en ella
mundi.
Nú í des. opnaði Rauði kross- ’
inn dagvist fyrir aldraða. Er
hún opin 3 daga í viku og nær til
sýslunnar allrar. Þar getur fólkið
fengið ýmiss konar þjónustu, svo
sem fót- og hársnyrtingu.
I stórum dráttum má segja að
fyrirkomulag þessara mála á Sel- ‘
fossi sé þannig að bærinn útvegar
fjármagn til framkvæmda og
lætur í té ýmsa þjónustu, en eldra
fólkið sjálft hefur tekið starfið að
sér að öðru leyti.
- mhg