Þjóðviljinn - 22.09.1989, Blaðsíða 8

Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Síðumúla 6, 108 Reykjavík
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Ritstjóri: Árni Bergmann
Umsjónarmaður Nýs Helgarblaðs: Sigurður Á. Friðþjófsson
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson
Útlit: Þröstur Haraldsson
Auglýsingastjóri: Olga Clausen
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson
Afgreiðsla:® 68 13 33
Auglýsingadeild: @ 68 13 10 - 68 13 31
Verð: 140 krónur
Stóriðjan og raunsæið
Alþýðublaöiö dró í fyrradag þær ályktanir af leiðara hér
í blaöinu um stóriðjumál, að „Þjóðviljinn hefur greinilega
ekkert lært og engu gieymt". Og á vafalaust við það að í
þessu blaði hér hafa menn lengi.verið gagnrýnni á blá-
eygar stóriðjuspár og framkvæmd stóriðjustefnu en flest
málgögn önnur.
En þótt það hljómi hallærislega og eins og krakkar séu
að kýta, þá er freistandi til að snúa staðhæfingunni upp á
Alþýðublaðið sjálft: Hefur það lítið sem ekkert lært af
stóriðjusögu undanfarinna ára? Bæði af því sem hér
hefur gerst og í öðrum löndum. Þær lexíur eru náttúrlega
ekki alveg samhljóða, veldur hver við tekur. En þetta hér
stendur þó upp úr að okkar mati:
í fyrsta lagi: Nú er svo komið að allir telja sig sammála
um nauðsyn öruggra mengunarvarna með hverju stóriðj-
uveri - en víðast hvar er mikið misræmi milli orða og
gerða í þeim efnum.
í öðru lagi: Reynslan hefur kennt okkur nauðsyn þess
að traustur íslenskur lagarammi sé settur utan um skatt-
amál og bókhald erlendra fyrirtækja sem hér koma við
sögu orkufreks iðnaðar: hver vill láta snúa á sig á nýjan
leik með „hækkun í hafi“?
í þriðja lagi: Stóriðja hefur reynst miklu torsóttari leið til
hagvaxtar en menn héldu. Áhugi erlendra aðila reyndist
minni en menn bjuggust við - og kemur þar ótalmargt við
sögu: ekki gengu eftir spár um verðlagsþróun á afurðum,
þróunarríki hafa teygt sig mjög langt til að fá til sín fjárfest-
ingarofl. Um leið hafa íslendingar haft af því meiri áhyggj-
ur en við upphaf stóriðjusögu að arðsemisdæmin gengju
ekki upp: Það er að sjálfsögðu freistandi fyrir menn að
skapa atvinnu við að reisa ný orkuver og verksmiðjur, en
menn er búnir að fá sig meir en sadda á fjárfestingaræv-
intýrum sem hafa snúist í framtíðarvíxla sem enginn veit,
hver innistæða er fyrir.
í þessu samhengi er ekki úr vegi að vitna í greinargerð
frá svonefndum Orkuhópi framtíðarkönnunar frá 1986,
en þar er margt fróðlegt fest á blað um orkubúskap og þá
stóriðju á næsta aldarfjórðungi. Þessi hópur leggur
áherslu á að markmið með stóriðju sé „ekki að skapa
störf og því síður að nýta orku, heldur að skapa hagvöxt
og útflutningstekjur. Atvinnugrein," stendur þar, „sem
ekki skilar arði stuðlar ekki að hagvexti."
Orkuhópurinn talar í miklu varfærnari og gagnrýnni tón
en tíðkaðist nokkrum árum fyrr þegar hann ber fram þetta
mat hér: „Arðsemi orkufrekrar stóriðju út af fyrir sig er
mjög háð raforkuverðinu. Á sama hátt ræðst arðsemi
meiriháttar virkjana hér á landi fyrst og fremst af því
hvaða verð stóriðjan er reiðubúin að greiða fyrir rafork-
una. Almenni raforkumarkaðurinn hér á landi er alltof lítill
til þess að hann megni að standa undir meðgjöf á raforku-
verði til umtalsverðrar nýrrar stóriðju hér á landi. Slík
meðgjöf er alls ekki sambærileg við samskonar meðgjöf
til svipaðs iðnfyrirtækis í öðru landi þar sem íbúarteljast í
miljónatugum eða miljónahundruðum.“
Ekki vita menn til að iðnaðarheimur hafi breyst neitt að
ráði síðan þetta var á blað fest. Og í því m.a er að finna
forsendu þess að þetta blað hér rýkur ekki upp til handa
og fóta í gagnrýnislausum fögnuði þegar menn tala eins
og stóriðjulausn á íslenskum efnahagsvanda sé rétt fyrir
handan næsta horn. Það má líka minna á það, að við
samninga við Alusuisse á sínum tíma reyndist það afleitt
veganesti að láta, eins og þá var gert, sem íslendingar
ættu engra góðra framfarakosta völ, enda látið óspart að
því liggja að nú væru síðustu forvöð að koma vatnsorku í
verð áður en ódýr atómorka tæki við!
ÁB
8 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 22. september 1989
Tónlist
Ámi fær góða dóma
Tvær plötur Árna Egilssonar hafa fengið frábæra dóma í bandarískum
blöðum
Árni Egilsson vekur mikla athygli vestanhafs og er dásamaður sem
bassasnillingur.
Tvær ólíkar plötur bassaleikar-
ans Árna Egilssonar hafa fengið
frábæra dóma í öllum helstu
blöðum Bandaríkjanna, bæði
þeim sem fjalla aðeins um tónlist
og í almennum dagblöðum. Á
annarri plötunni, AE214CD, eru
sígild verk eftir Árna sjálfan,
Þorkel Sigurbjörnsson og Char-
les Whittenberg. Árni leikur ein-
leik á plötunni með Sinfóníu-
hljómsveit íslands undir stjórn
Vladimírs Ashkenazy.
Um þessa plötu segir
gagnrýnandi The Wax Works:
„Arni Egilsson er einn af fremstu
listamönnum veraldar“. Það verk
sem vekur einna mesta athygli
gagnrýnenda er „Niður“ eftir
Þorkel Sigurbjörnsson, í Intern-
ational Society of Bassists segir
að Niður sé fögur túlkun á hinu
íslenska hljómlistarlandslagi.
Verkin færi sönnur á úrvalsspila-
mennsku og tónsmíðahæfileika
Árna Egilssonar.
f American Record Guide
segir að Árni sé óhemju mikill og
ógnvekjandi tónlistarmaður.
Niður hafi gullfallegt stef í ein-
leikspartinum, "jafn minnisstætt
og tónlist Síbelíusar.
Önnur plata Árna sem fengið
hefur frábæra dóma er „Fascinat-
ing Voyage“. í New York Times
er sagt að platan sé sýning í fullri
stærð á bogastrokum og pizzieato
í tvísöngvum og einleikum sem
og hugmyndaríkri djassnotkun
þessarar sérkennilegu hljóðfær-
askipunar. Brown og Árni Egils-
son vinni saman að litfögrum,
ástríðueggjandi blús. Internatio-
nal Society of Bassists segir að
platan sameini tvo menn sem
báðir séu fullkomnir listamenn,
fullkomnir tónlistarmenn og
fullkomnir bassaleikarar, - þá
Árna Egilsson og Ray Brown.
Afstaða Árna til djassbassaleiks
hafi opnað algerlega nýja veröld
fyrir alla bassaleikara.
- hmp
Dagur heyrnarlausra
„Mikið átak þarf að gera á
næstu árum til að geta rofið þann
múr sem hamlar samskiptum
heyrnarlausra í daglegu lífi í
heyrandi heimi," segir í fréttatil-
kynningu frá Félagi heyrnar-
lausra, en á sunnudag 24. sept-
ember er „Dagur heyrnalausra"
haldinn hátíðlegur í fyrsta skipti
hér á landi. Þann dag á að vekja
athygli fólks á málefnum
heyrnarlausra í íslensku samfé-
lagi.
Helsta verkefni Félags
heyrnarlausra er að koma upp
samskiptamiðstöð heyrnar-
lausra sem mun hafa það hlut-
verk að mennta táknmálstúlka,
annast túlkaþjónustu í skólum og
félagslegar aðstæður heyrnar-
lausra, hafa víðtæka
táknmálskennslu og stunda
rannsóknir á íslensku táknmáli.
Dagur heyrnarlausra hefst
með messu sr. Miyako Þórðar-
son, prests heyrnarlausra í Hall-
grímskirkju kl. 14. Sr. Ólafur
Skúlason biskup íslands verður
viðstaddur messuna. Eftir messu
verður boðið upp á veitingar í fé-
lagsheimili heyrnarlausra að
Klapparstíg 28 og verður húsið
opið til kl. 18.
Helgarveðriö
Horfur á laugardag og sunnudag. Sunnan og suðvestan átt um allt land. Rigning á
Suður- og. Vesturlandi en að mestu þurrt á Norður- og Austurlandi. Hiti 6-11 stig.