Þjóðviljinn - 22.09.1989, Blaðsíða 13

íjr moldarkofunum
út hvernig á að gera hlutina. Það
á að vinka þessum afsökunum í
eitt skipti fyrir öll og horfa fram á
við því það er ekkert í veginum
sem ég sé að ætti að hindra okk-
ur.“
Hvernig myndir þú sjálf lýsa
þínum fötum?
„Hérna köllum við þessa línu
sem ég er að vinna með „new
consept". Við reynum að halda
verðinu á fötunum skikkanlegu
og þetta eru föt sem henta mjög
vel tískuliðinu heima á íslandi,
fólki sem hugsar mikið um hvern-
ig það klæðir sig. Ég veit ekki
alveg hvernig ég myndi lýsa mín-
um fötum, þetta eru bara mín föt,
hönnuð eftir mínum hugmyndum
um það hvernig gaman væri að
fólk gæti klætt sig.
Kerfisbreyting
nauðsynleg
Það er með föt alveg eins og
tónlist. Fólk finnur sína tónlist og
fólk finnur sín föt. Þetta eru föt
fyrir vissan hóp af fólki. En ullin
passar á alla. Hún er fyrir krakka
og fullorðna og alla þar á milli.
Ég nota miklu sterkari liti en
gengur og gerist heima á íslandi.
En maður verður einfaldlega að
fylgja þeim litum sem eru í tísku á
hverjum tíma. Þetta hefur svo
sem ekki verið mikið vandamál
heima, það er skipulagið sem hef-
ur fyrst og fremst verið vanda-
mál, hvað varðar afgreiðslu á
pöntunum og svo framvegis.
Ef þetta embættiskerfi heima,
sem er orð sem ég nota yfir stóran
Tveir menn og tré, hönnun Gerð-
ur.
hóp af fólki, væri liðað upp og
komið á meiri samvinnu á milli
þeirra sem vinna á hinum ýmsu
sviðum, yrðu hlutirnir miklu
auðveldari. Það vantar samhæf-
ingu á milli þeirra sem eru í
hönnunar- og kynningarstörfum,
framleiðslu- og markaðsmálum.
Hönnuðir heima hafa ekki efni á
því að taka þátt í alþjóðlegum
sýningum á eigin vegum. Þeir
þurfa sérstakan millilið sem ríkið
og stórfyrirtæki ættu að styðja.
Það vantar sérstakt íslenskt fyrir-
tæki undir yfirskriftinni „íslenk
hönnun“.
Það er svo margt að gerast
heima sem' hægt væri að gera
mikið úr. í myndlist, tónlist og í
listum almennt. Þetta fólk hefur
engin tök á að koma sér á fram-
færi erlendis án aðstoðar. Við
verðum að taka mið af því hvar
við erum. Hérna í Amsterdam
gengur þetta betur því markaður-
inn er við hliðina á manni. En
heima vildi aldrei neinn trúa því
að það væri einhver markaður til
að nálgast.
Ég veit ekki um einn einasta
mann heima sem ég gæti bent á
með alla þá reynslu og kunnáttu
sem þarf til að koma hönnuði
áfram á erlendum markaði, þrátt
fyrir alla þá reynslu sem ég hef af
því að vinna í þessum málum
heima. Það virðist vanta hjá
mönnum heima löngunina til að
vita réttu hlutina. Það er eins og
fólk heima vilji aldrei viðurkenna
að aðrir viti hlutina kannski að-
eins betur en það sjálft eða að
hugmyndir gætu safnast saman
og orðið að einn góðri heild. Það
er fullt af góðu fólki til heima sem
getur framkvæmt ótrúlegustu
hluti. Ég er ekki með minni
gagnrýni að segja að allir séu
tómir aumingjar sem ekkert geti
gert. En það vantar samvinnuna.
Ég fann fyrir því þegar ég
leitaði til manna heima varðandi
það að koma hlutum á framfæri,
hvað þeir vissu lítið. Þeir vissu
ekkert hvað þeir voru að tala um.
Ég vissi það að sjálfsögðu ekki
sjálf því ég hafði ekkert unnið í
framleiðslu og erlendum sýning-
um og markaðskynningu. En
þessir menn vissu það ekki held-
ur. Það vantar alla umræðu um
þessi mál svo hægt sé að komast
fyrir meinsemdirnar.
Að mínu mati hefur enginn
áhuga á að gera þetta eða býr yfir
vitneskju um hvernig á að gera
þetta. Auðvitað er hægt að gera
þetta eins og allt annað en það
verður að vera vilji fyrir hendi til
þess að eitthvað gerist.“
Ull er gull
Er þettaþá skortur á djörfung,
erum við með minnimáttar-
kennd?
„Nei, við erum með mikil-
mennskubrjálaði. Ef við erum
ekki með mikilmennskubrjálaði,
þá er enginn með það. Þetta
mikilmennskubrjálæði er kann-
ski afleiðing minnimáttarkennd-
ar, en hvers vegna veit ég ekki.
Við getum þetta mjög vel. Við
höfum ýmsa frasa sem eiga að
leysa öll vandamál eða breiða yfir
allt það sem við gerum ekki,
svona moldarkofa- og sögufrasa.
Ég hef verið sannfærð um það og
enn meira eftir að ég flutti til Hol-
lands, að ullin getur reynst ís-
lensku þjóðinni alger gullnáma
ásamt öðrum góðum hlutum sem
íslendingar eru að gera.
Dóra Einars gerði til dæmis
mjög gott safn fyrir Álafoss á sín-
um tíma og þetta voru mjög selj-
anleg og góð föt. Ég sá hvemig
þetta var kynnt í Osló. Maður
vissi ekki alveg hvort konan sem
var við afgreiðslustandinu hjá
þeim var gína eða manneskja.
Básinn var púkalegur og fötin
hennar Dóru voru sýnd með hin-
um klæðnaðinum þannig að þau
týndust algerlega. Svo afgreiddu
þeir hana með því að það þýddi
ekkert að vera með tískufatnað á
svona sýningum vegna þess að
hann seldist ekkert. En þessi föt
höfðu selst mjög vel á íslandi.
Ég er ekki að ásaka Álafoss
eða einn né neinn. Ég er bara að
reyna að fá þessa menn til að
vinna öðruvísi. Þeir eru allir mjög
pirraðir út í mig og finnst ég setja
mig á háan hest, ég veit það. En
við verðum að komast út úr þessu
gamla fari.“
Tekst þér aðfljóta áfram íAm-
sterdam án þess að vera með fal-
landi víxla á hœlunum?
„Hérna þarf einstaklingur ekki
að vera viðskiptafræðingur til að
komast áfram. Maður er í allt
öðru vísi sambandi við sinn
banka hér en heima. Kerfið er
miklu þægilegra og það er tekið
tillit til manns sem persónu og
þeirrar vinnu sem maður er að
hrærast í. Maður vinnur mjög
náið með sínum endurskoðanda,
einsog ég var að reyna að gera
heima. Minn endurskoðandi sér
algerlega um öll mín pappírs- og
peningamál og ég þarf ekkert að
hugsa um þau mál og get einbeitt
mér að því sem ég vil gera, það er
að hanna föt.
Bankinn sér alveg um mig og
bankinn tekur mig alvarlega.
Maður er ekki hlaupandi á milli
margra banka eins og heima, sem
er ótrúlega slítandi og tímafrekt.
Ég þarf nánast aldrei að fara í
banka vegna þess að bankinn
sendir mér öll nauðsynleg eyðu-
blöð heim og ég get póstað allt til
hans sem ég vil að hann geri fyrir
mig, mér að kostnaðarlausu. Ef
ég skulda til dæmis einhverjum
heima á íslandi peninga, get ég
bara fyllt út eyðublað hérna
heima hjá mér og bankinn sér um
afganginn.“
Engin vinnu-
skilyrði á íslandi
Ertu komin til Amsterdam til
að vera?
„Já, ég hef engan áhuga á að
flytja heim. Ég sakna landsins of-
boðslega og minna vina. En við
núverandi ástand heima sé ég
enga framtíð þar. Ekki bara fyrir
mig heldur marga aðra. Ég get
ekki leyst þessi vandamál sem eru
fyrir hendi. Það er svo yfirþyrm-
andi að sjá alla þessa möguleika
sem við höfum og geta ekki unnið
úr þeim. Ég get ekki tekist á við
slíkt. Ég get tekist á við það að
vinna en ekki að þurfa að eiga við
allar þessar hindranir sem eru í
gangi heima. Það eru einfaldlega
ekki vinnuskilyrði fyrir hönnuði á
íslandi.
Sjáðu alla hönnuðina heima.
Nú eru þeir að vinna fyrir sýningu
sem á að vera í október á vegum
FAT. Af hverju í október? Sýn-
ingin verður ekki í neinum tengsl-
um við nokkuð sem er að gerast í
heiminum. það verður engin
kynning sett í gang fyrir þessa
hönnuði, á því hvernig þeir eigi
að komast í sambönd við erlenda
aðila og koma sínum vörum á
framfæri. Og til hvers þá að hafa
sýningu sem tengist engu? Þessi
sýning kemur ekki til með að hafa
neitt í för með sér annað en útlát
fyrir þessa hönnuði.
ísraelar eru að gera nákvæm-
lega sömu hlutina og ég var að
reyna að fá menn til að gera
heima. Þeir eru með útflutnings-
ráð eins og við, en í þeirra út-
flutningsráði sitja jafnmargir full-
trúar frá verslunareigendum og
frá mönnum í iðnaðinum, það
eru ekki neinir embættismenn að
þvælast þar. Hönnun fjármagn-
ast af ríkinu og þeim iðnrekend-
um sem tengjast beinlínis fata-
iðnaði.
Heima fær maður einn mann á
sig frá útflutningsráði, sem kann-
ski þolir mann ekki, eins og gerð-
ist í mínu tilfelli. Hann fer til út-
landa og vasast í þínum málum,
án þess að taka tillit til þess hvað
þú hefur að segja um málið. Það
er ekki tekið tillit til neins. Kann-
ski hefur þetta breyst til batnaðar
frá því ég fór, og það væri
óskandi.
Mín tillaga var að stofna
hönnunarfyrirtæki sem sæi um að
markaðssetja íslenska hönnun og
ræki einhverja miðstöð sem út-
lendingar gætu leitað til. Þetta
fyrirtæki sæi um að gefa út kynn-
ingarbæklinga og halda uppi sam-
böndum við erlenda aðila og sjá
um pappírsmál og annað slíkt.
Þetta er enginn stór galdur.
Svo er það annað. Smæðin er
okkar stærsta afsökun fyrir því að
lítið miði áfram. En smæðin er
okkar besta tromp. Við erum
kannski að tala um 20-30 hönn-
uði á íslandi, sem er ekki neitt.
Hér í Hollandi eru 6-800 hönn-
uðir. Með því að standa saman
getum við orðið mjög sterk og
beinskeitt. Vandamálið er bara
stjórnun. Hráefni og fjarlægð frá
markaði skipta minna máli.“
-hmp
Svartur maður með svarta regnhlíf, hönnun Gerður.
Föstudagur 22. september 1989 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 13