Þjóðviljinn - 15.06.1990, Side 5

'UV\Crnr TT^ A TT^Hpr|tT¥3
rUijl U IJAvr^r tv wtj I I 1 rv
Parísarsáttmálinn
Islenska tillagan of róttæk
Arsfundi Parísars^ttmálans
lauk í gær. Tillaga Islendinga
um að rfld, sem hyggjast setja
upp starfsemi sem getur verið
mengunarvaldandi, yrðu skylduð
til að hafa samráð við aðrar þjóð-
ir áður en ákvörðun er tekin, var
ekki samþykkt og þótti flestum
aðildarríkjum hún ganga of
langt.
í stað hennar var tekin upp og
samþykkt ályktun sem samþykkt
var í mars á ráðstefnu ríkja við
Norðursjó sem fjallar um sama
efni. Þar er hins vegar gert ráð
fyrir að viðkomandi ríki dæmi
sjálf um hvaða þjóðir þurfi að fá
upplýsingar um fyrirhugaða
starfsemi.
í samþykktinni er það orðað
svo að samráð sé nauðsynlegt við
öll önnur aðildarríki „sem líkleg
eru til að verða fyrir merkjan-
legum áhrifum“ af starfseminni.
Liggi vatnasvæði ríkja saman er
skylt að hafa samvinnu og tryggja
að mengunarhætta sé rannsökuð
að fullu áður en ákvörðun er
tekin.
Jörgen Henningsen, formaður
Parísarsáttmálans, sagði í samtali
við Þjóðviljann að ef upp kæmu
deilur um upplýsingaskyldu
þessa skæri ársfundur sáttmálans
úr þeim og óski einhver ríki eftir
sérstökum upplýsingum um starf-
semi sem hugsanlega getur valdið
mengun er skylt að verða við því
samkvæmt ályktun sáttmálans frá
árinu 1988.
Umræður um íslensku til-
löguna tóku fjóra tíma og áður en
Norðursjávarályktunin var sam-
þykkt bættu íslendingar við
aukagrein við tillögu sína þar sem
kveðið var á um að aðeins væri átt
við endurvinnslustöðvar fyrir
kjarnorkuúrgang. Það dugði þó
ekki til.
Að sögn Magnúsar Jóhannes-
Mógilsármálið
Var stjómin
aldrei til?
Athugasemd Jóns
Gunnars Ottóssonar
Vegna fréttar í Þjóðviljanum í
gær þar sem stjórn
Rannsóknastöðvar Skógræktar
ríksins að Mógilsá lýsir yfir
stuðningi við þá ákvörðun land-
búnaðarráðherra að leysa for-
stöðumann hennar frá störfum
vill sá sem í hlut á, Jón Gunnar
Ottósson gera eftirfarandi at-
hugasemd: Ég vil lýsa furðu
minni á þessari yfirlýsingu stjórn-
ar Rannsóknastöðvarinnar til
stuðnings aðgerðum ráðherra.
Aðalinntakið í þessari yfirlýsingu
er að þeir lýsa því yfir að þær
breytingar sem ráðherra ætlar að
gera á stöðinni væru bara staðfe-
sting á óbreyttu fyrirkomulagi.
En ein af aðalbreytingunum sem
ráðherra er að gera er að hann er
að leggja þessa sömu stjórn nið-
ur.
Að lokum vill Jón Gunnar
benda á hverjir það eru sem sitja í
þessari stjórn og skrifuðu undir:
Það er ráðuneytisstjóri landbún-
aðarráðuneytisins, forstjóri
Rannsóknastofnunar landbúnað-
arins, formaður Skógræktarfé-
lags Islands, Skógræktarstjóri sit-
ur í þessari stjórn og einn starfs-
maður Skógræktar ríksins. Eru
þessir menn virkilega hlutlausir?
-grh
sonar siglingamálastjóra fékk til-
lagan í lokabúningi nokkurn
hljómgrunn meðal aðildarríkja
sáttmálans en aðeins Danir, írar
og Norðmenn lýstu yfir beinum
stuðningi.
„Ef við hefðum haft meiri tíma
hefðum við líklega náð lengra því
fjölmenn ríki voru hlynnt þessu.
Það eru ágætir möguleikar á að
ná meiru fram á næsta ársfundi,“
sagði Magnús.
Á fundinum voru bomar fram
fyrirspurnir til Breta um hvað
væri hæft í fréttum um að til stæði
að auka starfsemi endurvinnslu-
stöðvarinnar fyrir kjamorkuúr-
gang í Dounreay. Magnús sagði
Samningar tókust um fimm-
leytið í fyrrinótt á milli
Slcipnis félags langferðabflstjóra
og viðsemjenda þeirra. Þar með
var áður boðuðu fimm daga verk-
falli aflýst rétt áður en verkfalls-
verðir félagsins áttu að koma til
starfa.
Að sögn Magnúsar Guð-
mundssonar formanns Sleipnis
bresku sendinefndina hafa gert
grein fyrir starfseminni þar og
þegar spurt hefði verið eftir
samningum við önnur ríki um
endurvinnslu í Dounreay hefðu
svörin verið á þá leið að allt slíkt
væri á athugunarstigi ennþá og
engin ákvörðun hefði verið tekin.
Verði það gert hafa íslending-
ar, sem aðrar þjóðir, heimild til
að fá um það allar upplýsingar
samkvæmt ályktuninni frá 1988
sem áður er getið.
Á ársfundinum var m.a. einnig
samþykkt að draga mjög úr
leyfðri notkun mengunarvald-
andi efna við framleiðslu á trjá-
og pappírskvoðu og við fram-
eru þetta nauðungarsamningar
en samið var á sömu nótum og
ASÍ og VSÍ sömdu um fyrr í vet-
ur. Magnús sagðist ekki vera sátt-
ur við þessa samninga en þó feng-
inn að eitthvað skuli vera komið í
höfn. Þá fengu bflstjórarnir um
1500 krónur í matarpeninga á dag
en engar upphæðir tilgreindar í
samningnum um fatapeninga
leiðslu á rafhlöðum sem inni-
halda kvikasilfur og fleiri hættu-
leg efni. Þá var samþykkt að setja
ákveðna takmörkun á mengun
frá verksmiðjum sem menga and-
rúmsloftið með klór-alkalí efna-
samböndum og á því marki að
vera náð árið 1996. Stefna á að
því að leggja niður alla slíka starf-
semi sem notar kvikasilfurstækni
við framleiðslu um leið og kostur
er, í síðasta lagi árið 2010.
Fundurinn ályktaði einnig um
eýðingu PCB og var samþykkt að
allt PCB skuli vera tekið úr notk-
un í löndum sem liggja að
Norðursjó fyrir árið 1995 og í
allra síðasta lagi árið 1999. ísland
þeim til handa.
Magnús sagðist búast við því
að fram færi allsherjaratkvæða-
greiðsla um samninginn á skrif-
stofu félagsins. Hann bjóst við að
hún mundi standa yfir í hálfan
mánuð þar sem margir bflstjórar
eru dreifðir víðs vegar um landið í
sinni vinnu á þessum árstíma.
-grh
gekkst einnig undir þessa sam-
þykkt. Ástæðan fyrir því að öll
aðildarríkin gangast ekki undir
þessa samþykkt, m.a. Portúgal,
Spánn og írland, er sú að sögn
Henningsens, að þessi ríki þurfa
tíu ár til viðbótar til að tryggja
örugga eyðingu á efninu.
-vd.
Vegagerð
Jarðgöng
á kostnað
slítlags
Vegaframkvæmdir
uppá 4.543 miljónir
Vegaframkvæmdir eru hafnar
út um allt land og til þeirra eru
áætlaðar 4.543 mijjónir. Að sögn
Eymundar Runólfssonar verk-
fræðings hjá Vegagerð rikisins,
er umfang framkvæmda nú svip-
að og verið hefur undanfarin ár.
Hins vegar hefur sú breyting orð-
ið að mikill hluti pcninganna fer
til jarðgangagerðar, sem ella
hefðu farið í að leggja bundið slit-
lag á vegi.
Eymundur sagði að bundið
slitlag hefði verið komið upp í 300
kflómetra á ári, en í fyrra hefðu
það verið 160 kflómetrar og er nú
komið niður í 108 kflómetra.
„Það hægist svo á þessum fram-
kvæmdum vegna jarðgangagerð-
ar,“ sagði Eymundur.
Til gerðar nýrra þjóðvega fara
nú um 2 miljarðar króna, en
minna fer í viðhald.
Meðal framkvæmda á suðvest-
urhorninu má nefna að framhald
verður á rannsóknum á vegteng-
ingu yfir Hvalfjörð og klæðning
verður sett á 6 kflómetra á Þing-
vallavegi. Þá verður sett
klæðning á 2 km kafla á Meðal-
fellsveg. Brú verður löguð yfir
Kópavogslæk, undirgöng við Fíf-
uhvammsveg, umferðarbrú á
Arnarnesveg og gatnamóta-
mannvirki á Arnameshæð. Á
Reykjanesbraut verður afrétting
slitlags með malbiki á 19 km
kafla.
-ns.
FJtflnwnni var á baráttufundi BHMR-félaga í Bíóborginni í gær þar sem mótmælt var harðlega gerræðis-
legum vinnubrögðum ríkisstjórnarinnar að ákveða einhliða.að fresta framkvæmd nýs launaliðar BHMR
sem taka átti gildi um næstu mánaðamót. Mynd: Ari.
Sleipnir
Verkfalli afstýrt
Formaður félagsins: Þetta er nauðungarsamningur
Sjávargrœnmeti
Japanir vilja ísienskan þara
Óvíst hvort afviðskiptum getur orðið vegnafíókinnar vinnsluog skorts á fjármagni
Sjávarútvegsstofnun há-
skólans, Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins og fyrirtækið
Morgunn hafa í sameiningu feng-
ið úthlutað 600.000 króna styrk
frá Rannsóknaráði ríkisins til
þess að kanna möguleika á að
selja stórum matvælahring í Jap-
an íslenskan þara.
Japanir eru mjög sólgnir í
þang, eins og flestar Asíuþjóðir,
og brúka það í flestar máltíðir að
sögn Arnar D. Jónssonar for-
stöðumanns Sjávarútvegsstofn-
unar. Þeir flytja inn árlega mikið
magn af þangi og það er verðlagt
allt frá 10 krónum fyrir kflóið upp
í 3000 krónur. Verðið fer eftir
tegund og vinnsluaðferð. Japanir
drekka litla mjólk og næringar-
efnin í þangi koma á vissan hátt í
stað hennar.
Fyrirtækið Morgunn er í eigu
tveggja manna sem einnig eru
hluthafar í Gott fæði sem verslar
með morgunverðarkorn og
fleira. Það var markaðskönnun
þeirra sem leiddi þennan mögu-
leika í Ijós og ákveðið var að
sækja um styrk að upphæð tvær
milljónir til að kanna hvortverk-
efnið væri hagkvæmt, tæknilega
mögulegt og hvort fyrirtækinu í
Japan er full alvara með að gera
samning við íslendinga.
Örn sagði að japanska fyrir-
tækið óskaði eftir því að þarinn
væri unninn til íblöndunar við
önnur efni á mjög flókinn hátt
með sérstakri frostþurrkunarað-
ferð og þar sem styrkupphæðin
væri aðeins þriðjungur af því sem
óskað var eftir væri ljóst að ekki
væri hægt að kanna nema e.t.v.
einn þátt af mörgum í þessu
dæmi. Hugsanlegt er þó að fram-
kvæmd verði einhver forathug-
un.
„Heimsmarkaður fyrir heilsu-
fæði fer sívaxandi og markaðsfor-
skot okkar ætti að vera minna
mengaður sjór en víða annars
staðar. Rannsóknaráð fékk ekki
háa upphæð til að skipta á milli
þeirra sem sóttu um og því ekki
við það að sakast þó upphæðin sé
ekki hærri,“ sagði Örn.
Viðar Sigurjónsson fram-
kvæmdastjóri Morguns sagði fyr-
irtækið stofnað utan um þessa
hugmynd. „Þetta er mjög spenn-
andi mál en vinnsluaðferðin er
flókin og efnisöflunin einnig,"
sagði hann.
Þess má geta að heilsufæðis-
innflytjendur hafa um árabil flutt
til íslands japanskan þara.
-vd.
Föstudagur 15. júní 1990 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 5