Þjóðviljinn - 15.06.1990, Blaðsíða 7

Abbasi Madani, leiðtogi FIS - flokkur hans vill hið allra fyrsta frjálsar þing-
kosningar, sem að öllum líkindum myndu færa honum öll völd i landinu.
en þeim frönsku út af alsírsku
kosningaúrslitunum, miðað við
það hvemig í þeim löndum er
gjaman farið að því að skipta um
stjómir eða gera tilraunir til þess.
Bókstafstrúarhreyfmgum í lönd-
um þessum verður sigur FIS á-
reiðanlega meira en lítil hvatning,
því að annan eins sigur hefur ís-
lömsk bókstafstrú iíklega ekki
unnið frá því að byltingin var
gerð í Iran. Margt bendir til að
þesskonar samtök séu á uppleið í
mörgum arabalanda og í fleiri ís-
lamslöndum.
I Jórdaníu fóm fram í nóv. s.I.
fyrstu almennu kosningamar þar í
22 ár. I þeim vann Múslíma-
bræðralag, bókstafstrúarhreyfing
sem lengi hefur verið mikill höf-
uðverkur valdhafa fyrir Miðjarð-
arhafsbotni, óvæntan sigur og
varð stærsti flokkur á þingi. I Eg-
yptalandi er sama bræðralag
stærsti stjómarandstöðuflokkur-
inn, vandlætarar af þeim anda
hafa undanfarin ár þráfaldlega of-
sótt kopta, hinn kristna minni-
hluta þarlendis, og þeir drápu
Sadat forseta 1981. I s.l. mánuði
féllu 14 baráttumenn af því tagi í
viðureign við lögreglu I þorpi
suður af Kaíró. Herforingjastjóm-
in í Súdan, sem rændi völdum þar
s.l. ár og á í vægðarlausu stríði
við kristna og heiðna blökku-
menn sunnanlands, sem neita að
ganga til hlýðni við lögmál ís-
lams, gerist jafnt og þétt bókstafs-
trúarsinnaðri. Urslit kosninga í
starfsmannafélagi UNWRA,
hjálparstofnunar á vegum Sam-
einuðu þjóðanna, í Gaza nú í vik-
unni benda til þess að bókstafs-
trúarmenn eflist þar að fylgi á
kostnað PLO. í Túnis og
Marokkó, grannlöndum Alsírs,
em þesskonar hreyfingar á upp-
leið, og fleira mætti í því sam-
bandi nefha.
Reyndi aö sætta
Norður-íra
Á miðvikudagskvöld lést á
heimili sínu í Suður-Englandi
Terence O’Neill, forsætisráð-
herra Norður-irlands 1963-69, 75
ára að aldri. Hann var í hófsamari
armi sambandssinna og mótmæl-
enda og reyndi eftir bestu getu að
sætta þá og kaþólikka. Kvað hann
höfuðmarkmið sitt í embætti vera
að koma í veg fyrir að Norður-ír-
land tætti sjálft sig í sundur.
O’Neill gerði ráðstafanir til hags-
bóta kaþólikkum og hafði samráð
um vandamál írlands við Sean
Lemass, þáverandi forsætisráð-
herra írska lýðveldisins. Við það
snemst þeir ákafari meðal mót-
mælenda gegn honum af mikilli
reiði og jafnvel Harold Wilson,
forsætisráðherra Bretlands, gerð-
ist honum andsnúinn. Lauk því
svo að O’Neill sagði af sér.
Oöldin á Norður-Irlandi, sem
orðið hefur næstum 3000 manns
að bana, hófst sama ár. O’Neill
Terence O’Neill.
var síðar aðlaður og eftir það titl-
aður iávarður af Maine.
Harönandi afstaöa?
Dmitríj Jazov, vamarmálaráðherra Sovétríkjanna, sagði í gær
stjóm sína því aðeins geta sætt sig við sameiningu þýsku ríkjanna að
komið yrði á samevrópsku öryggiskerfi, sem Þýskaland væri aðili að
og leysti Atlantshafsbandalag og Varsjárbandalag af hólmi. Þykir sum-
um þetta vera vottur um að afstaða sovésku stjómarinnar í sameining-
armálinu sé að harðna, þar eð undanfarið hefur verið hermt að ágrein-
ingur Nató og Sovétríkjanna í því færi minnkandi. Ekki er vitað með
vissu hvort stjómir annarra Varsjárbandalagsríkja eru Jazov að öllu
leyti sammála um þetta.
Föstudagur 15. júní NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 7
Erlendar brúðir á íslandi
Ef drauma-
prinsinn
bregst
Enginn opinber aðili veitir erlendum kon-
um aðstoð til að aðlagast íslensku samfé-
lagi líkt og gert er fyrir flóttamenn. Ef
eiginmaðurinn bregst
er í engin hús að venda
- nema Kvennaathvarfið
Ir framhaldi af fréttum af
pólskri konu sem Kvennaat-
hvarfið hefur ákveðið að að-
stoða fjárhagslega við að leita
réttar síns, vegna harðræðis
sem hún var beitt af íslenskum
eiginmanni, vakna óhjákvæmi-
lega upp spurningar um hvern-
ig ísienskt samfélag tekur á móti
þeim erlendu konum sem hing-
að koma í æ ríkari mæli, oft frá
fjarlægum menningarsvæðum,
til að giftast íslendingum og
hver staða þeirra er ef drauma-
prinsinn í allsnægtaþjóðfélag-
inu bregst vonum þeirra.
Rétt er að taka fram strax að í
máli allra þeirra sem Þjóðviljinn
leitaði til kom skýrt fram að
stærstur hluti þeirra kvenna sem
hingað koma frá fjarlægum lönd-
um býr í hamingusömum hjóna-
böndum. Undantekningamar eru
þó vissulega til og enda þótt flest-
ar konumar eigi góða maka, þá
hljóta allir að vera sammála um
það að á einhvem hátt verður
þjóðfélagið að taka á sig þá á-
byrgð að kynna konunum hver
staða þeirra og réttur er, þannig að
þær séu ekki eingöngu háðar eig-
inmönnum sínum og tengdafjöl-
skyldum um allar upplýsingar.
Allar vonir brugðust
Saga pólsku konunnar er í
stuttu máli á þá leið að hún kynnt-
ist íslenskum manni í heimalandi
sínu, fluttist til hans hingað til
lands og giftist honum. Hún segir
að öll Ioforð hans um öryggi, gott
og heilbrigt og hamingjusamt líf
hafi bmgðist. Hann hafi látið hana
búa við stöðuga áfengisóreglu
sína og beitt hana andlegu ofríki
og líkamlegu ofbeldi og komið í
veg fyrir það eftir mætti að hún
lærði málið og kynntist fólki. Þá á
hann að hafa vélað hana til að
undirrita kaupmála sem ætlaður
var til að rýra rétt hennar til eigna-
skipta vegna hjónaskilnaðar.
Kaupmálinn var á íslensku og
segir konan að maðurinn hafi tjáð
sér að skjalið væri til að tryggja
réttarstöðu hennar í hjúskapnum
og þess vegna hafi hún skrifað
undir. Sambúð þeirra var stutt.
Hún kveður manninn hafa hrakið
sig af heimili þeirra hjóna og það-
an hafi hún ekki átt í önnur hús að
venda en til Kvennaathvarfsins.
Konan er nú ákveðin í að skilja
við mann sinn og vill fá eðlilega
hlutdeild í eignum bús þeirra og
hæfilegar skaðabætur vegna lík-
amsárása og andlegs ofríkis og
vegna svikinna loforða. Hún segir
hann hafa fengið sig til að yfirgefa
heimkynni sín fyrir sig og hún
hafi þurft að bijóta allar brýr að
baki sér og eigi ekki afturkvæmt.
Fálagslegt óöryggi
Nanna Christiansen kynning-
arfulltrúi Samtaka um kvennaat-
hvarf sagði samtökin hafa áhuga á
máli þessarar konu vegna þess að
þau telji að það sé dæmi um mik-
ið þjóðfélagslegt vandamál hér á
landi.
„Samtökin telja að konur sem
hingað koma í því skyni að giftast
íslenskum karlmönnum búi oft
við mikið félagslegt óöryggi,”
sagði Nanna. „Þessar konur koma
tíðum úr mjög ólíku menningar-
umhverfi og fá alls ekki þá aðstoð
sem nauðsynlegt er til að aðlagast
íslensku samfélagi á eðlilegan
hátt. Starfsfólk athvarfsins veit
dæmi þess að konur hafi sætt
miklu harðræði og þær vita oft
alls ekki hvemig þær geta brugð-
ist við slíku, tala oft ekki málið og
þekkja engan sem hægt er að leita
til. Samtökin vilja að komið verði
á fót aðstöðu fyrir erlendar konur,
sem koma hingað til að ganga í
hjúskap, þar sem þær fá Ieiðbein-
ingar sem þeim eru nauðsynlegar
til að kynnast þjóðfélagi okkar og
kennslu í íslensku. Þangað gætu
þær einnig leitað ef upp koma
vandamál.”
Háðar eiginmanninum
Frá áramótum 1988-89 hafa
samtals 39 erlendar konur haft
samband við Kvennaathvarfið,
ýmist til dvalar eða símleiðis. Þær
koma frá sextán þjóðlöndum og er
ekkert eitt sem sker sig úr.
„Hluti þessara kvenna frá
mjög framandi menningarsvæð-
um, t.d. Asíu og Afríku, sem
koma eingöngu til að flýja óbæri-
legt ástand í heimalandi sínu, er í
raun ekkert betur settur hér heldur
en fióttamenn,” sagði Nanna.
„Okkur finnst sjálfsagt að taka vel
á móti flóttamönnum, og Rauði
krossinn hefur undirbúið það fólk
mjög vel og stutt við bakið á því.
En þessar konur sem koma gagn-
gert til að giftast íslenskum manni
eru algjörlega háðar honum.”
í BRENNIDEPLI
Það sem mest verður vart við
hjá þeim konum sem leita til at-
hvarfsins er að þeim er sagt að fari
þær frá manninum verði þær að
fara úr landi og jafnvel að böm
verði tekin af þeim.
Útlendingaeftirlitið
notað sem grýla
Jóhann Jóhannsson lögreglu-
fulltrúi hjá Utlendingaeftirlitinu
sagðist hafa orðið var við þennan
misskilning og að eftirlitið væri
jafnvel notað sem grýla á erlendar
konur í erfiðleikum.
„Það þarf úrskurð dómsmála-
ráðuneytisins til að ógilda dvalar-
leyfi og hvorki eiginmenn, at-
vinnurekendur né aðrir hafa um-
boð til að óska eftir slíku,” sagði
hann.
Jóhann á sæti í vinnuhóp
dóms-, mennta- og félagsmála-
ráðuneytanna sem settur var á
laggimar skömmu eftir áramót og
hefur það hlutverk að fjalla um
stöðu þessara kvenna. Hópurinn
stefnir að því að koma á prent í
haust bæklingi sem verður á
ensku og öðm máli sem Asíukon-
ur geta skilið. Þar á að birta ýmsar
upplýsingar um íslenskt samfélag,
opinbert velferðarkerfi, skóla og
annað í þeim dúr. Jóhann sagði
vinnuhópinn ekki hafa sett niður
neitt ákveðið varðandi tungu-
málakennslu fyrir þessar konur,
en það væri í skoðun.
Hólmffíður Gísladóttir hjá
Rauða krossi íslands sagði að
hópurinn hefði haft samráð við
RKÍ og stjóm hans hefði ákveðið
að efha til námskeiðs um íslenskt
samfélag fyrir útlendinga þegar
bæklingurinn kæmi út. Mikilvæg-
ast væri þó að menntamálaráðu-
neytið hefði forgöngu um tungu-
málakennslu og það gæti leitað til
aðila sem hefðu reynslu af slíkri
kennslu fyrir fióttamenn, t.d.
Námsfiokka Reykjavíkur.
Stefanía Bjömsdóttir, annar
stofnfélaga íslensk-thailenska fé-
lagsins, tók undir þetta. „Við
skrifuðum álit til Kvennalistans
vegna þingsályktunartillögu hans
um þetta mál og áréttuðum að
tungumálakennsla þyrfti helst að
vera skylda fyrir þessar konur,”
sagði hún.
Hún sagðist þekkja nokkur
dæmi þess að konur sem hefðu
komið hingað til lands til að gift-
ast íslenskum mönnum hefðu lent
í miklum ógöngum og þegar fé-
lagið hefði tekið að sér að aðstoða
þær við að leita réttar síns hefðu
allar dyr verið lokaðar í kerfinu og
þær jafnvel þurft að fara úr landi,
m.a. vegna þess að þær hefðu ekki
hafi fjármuni til uppihalds á með-
an kerfið fjallaði um mál þeirra.
Stærstu hópar erlendra kvenna
sem búsettar em hér á landi koma
frá Asíu, um 60-70 frá Thailandi
og 50-60 frá Filippseyjum. Fil-
ippseyjar hafa ekki ræðismann
hér á landi en Geir Borg, ræðis-
maður Thailands á Islandi, sagði
flestar thailensku konumar hljóta
að vita af tilvist ræðismannsskrif-
stofunnar og að þær gætu leitað til
hennar þar sem mennimir þyrftu
að fá visa-áritun þar til að fara út.
Hann sagði ferðalög Islendinga
þangað hafa aukist gífúrlega síð-
astliðin fimm ár. Árið 1985, þegar
embættið var stofnað, gaf hann út
níu áritanir en í dag væm áritan-
imar um 2000 talsins á ári. Sem
kunnugt er þá nýtur Thailand vax-
andi vinsælda sem ódýrt ferða-
mannaland og ljóst að aðeins brot
af þessum fjölda fer í þeim til-
gangi að finna sér lífsfömnaut.
Svokölluð „bréfaskipta-
hjónabönd” vom mjög til umræðu
fyrir fáum ámm en tekið var fyrir
slik hjónabönd fyrir tveimur ámm
með reglum um að viðkomandi
menn verði að sanna að þeir hafi
hitt konumar áður en þær koma
hingað.
Starf vinnuhóps ráðuneytanna
er skref í áttina til að leysa þann
vanda sem er að skapast hér á
landi vegna félagslegs óöryggis
erlendra kvenna. Bæklingur uin
kerfið dugir þó varla til og í máli
allra viðmælenda blaðsins kom
fram að mikilvægast sé að kon-
umar fái tungumálakennslu og
sem mestar upplýsingar um ís-
lenskt samfélag sem fyrst eftir að
þær koma til landsins.
-vd.