Þjóðviljinn - 15.06.1990, Blaðsíða 18

Umhverfismál
Stórvirfci Landvemdar með Pokasjóðnum
Á rúmu ári hefur verið úthlutað 18 miljónum króna til umhverfis-
verndar, fræðslu og rannsókna. Brýnt að standa vörð um þennan
tekjustofn
í skýrslu Svanhildar Skafta-
dóttur, framkvæmdastjóra Land-
verndar, kemur fram að þegar
sala á burðarpokum hófst í versl-
unum 1. mars 1989 fór Land-
vernd að uppskera árangur af
vinnu sem staðið hafði yfir á ann-
an áratug. Hjá samtökunum
hafði snemma vaknað sú hug-
mynd að með markvissri gjald-
töku fyrir plastpoka í verslunum
mætti draga stórlega úr notkun
þeirra og draga úr óæskilegum
umhverfisáhrifum af þeirra völd-
um. Þar að auki gæti gjaldtaka af
þessu tagi orðið tekjustofn sjóðs
sem hefði það markmið að efla
umhverfisverndarstarf í landinu.
Þetta hefur hvort tveggja
gengið eftir. Verslunarstjórar
fullyrða að notkun plastpoka hafi
minnkað um 20-30% og á rúmu
ári hefur Landvernd nú úthlutað
18 miljónum króna til umhverfis-
verndarverkefna víða um land.
Árið 1989 sóttu 50 aðiiar um
styrki og fengu 36 þeirra úthlut-
un. Um þessar mundir er svo ver-
ið að ganga frá 11 miljóna króna
styrkveitingu til sjötíu og þriggja
verkefna. Að langmestu leyti
hefur þetta fjármagn farið til
landgræðslu, gróðurverndar og
skógræktar.
Undanþága frá
lögum
Ýmis ljón voru á veginum, eins
og oft vill verða þegar umhver-
fismál eiga í hlut. Það þótti td.
ljóst að selja yrði plastpoka á
sama verði í verslunum ef sam-
staða ætti að nást með kaup-
mönnum um málið. Til þess varð
að fá undanþágu frá lögum sem
kveða á um að ekki megi hafa
samráð um verð í verslunum. í
lögunum stendur að undanþágu
frá ákvæðinu megi veita af sér-
stökum ástæðum er samræmast
þjóðarhagsmunum.
1989: 6,8 miljónir í 36 verkefni
1990: 11 miljónir í 73 verkefni
Verðlagsráð komst að sömu
niðurstöðu og Landvernd og for-
ystumenn verslunar í landinu, að
það samrýmdist þjóðarhag að
minnka notkun plastpoka og að
hluti af andvirði hvers poka rynni
til umhverfisverndar á vegum
Landverndar. Á þeim grundvelli
var undanþágan veitt.
Eftirlit
neytenda
nauðsynlegt
Þær verslanir sem hins vegar
hagnýta sér þessa undanþágu og
selja plastpoka án þess að láta
hluta af andvirði þeirra renna til
Landverndar eru einfaldlega að
næla sér í peninga sem með réttu
eiga að fara til umhverfisvemdar-
mála í landinu.
Neytendur gegna mikilvægu
hlutverki í því að fylgjast með því
að rétt sé að máli staðið hjá versl-
unum. Það geta þeir með því að
athuga hvort merki Landverndar
er á haldinu á pokunum sem
keyptir eru, því þá fær Land-
vernd sinn hlut. Ef ekki, þá er
fólk einungis að styrkja viðkom-
andi verslun.
Allt síðastliðið ár hafa margir
neytendur haft vakandi auga með
þessu og látið Starfsmenn Land-
verndar vita, ef eitthvað hefur
farið úrskeiðis hjá versluninni í
þessum efnum. Þetta er ómetan-
legur stuðningur og raunar eina
leiðin til þess að hafa virkt eftirlit.
Neytendur geta líka haft í huga
að þetta er fjármagn sem þeir
eiga allir sameiginlega og það er
ljóst, að þeim peningum sem ekki
er skilað til Landverndar verður
ekki úthlutað til eins né neins.
Samstarfið við verslanir hefur
á hinn bóginn gengið mjög vel og
flestar þeirra verið til fyrirmynd-
ar, að mati Landverndar, og gert
skil á tilsettum tíma í hverjum
mánuði.
Sérfræðingar
aðstoða
Til þess að úthlutun styrkjanna
yrði markviss og árangur tryggð-
ur fékk Landvernd til liðs við sig
fagfólk á ýmsum sviðum til að
fjalla um allar umsóknir, leggja á
þær faglegt mat og gera tillögur
um styrkveitingar úr Pokasjóðn-
um til stjórnar Landverndar.
í fagnefndinni hafa setið:
Auður Sveinsdóttir og Ingvi Þor-
steinsson frá Landvernd, Agnar
Ingólfsson frá Háskóla íslands,
Þóra Ellen Þórhallsdóttir og
Freysteinn Sigurðsson frá Hinu
íslenska náttúrufræðifélagi,
Brynjólfur Jónsson frá Skógrækt-
arfélagi íslands og Sigurður Jóns-
son frá Kaupmannasamtökunum
og Sambandsverslun. Nefndar-
menn hafa rækt hlutverk sitt
mjög fagmannlega og samvisku-
samlega af hendi og stjórn Land-
verndar tiltölulega litlar
breytingar gert á tillögum þeirra.
Landvernd bendir á, að öllu
umhverfisverndarfólki ætti því að
vera ljóst, að það er höfuðnauð-
syn að full eining ríki um Poka-
sjóðinn og tekjustofn hans. Það
er jafnframt ljóst, að verði hon-
um á einhvern hátt sundrað, er
málið tapað hvað varðar um-
hverfisvernd og styrki til hennar.
Þá verður þessi málaflokkur, um-
hverfisvernd og landgræðsla al-
mennings og áhugamannafélaga
jafn afskiptur fjárhagslega og
hann hefur verið. í skýrslu Land-
verndar er því skorað á verslun-
armenn og landsmenn alla að
standa vörð um þjóðhagslega
hagkvæmt þjóðþrifamál.
ÓHT
Spilamennska hafin
Spilamennska í Bikarkeppni
Bridgesambandsins er hafin.
Fyrsta leiknum er lokið. Sveit
Sigurðar Sigurjónssonar Kópa-
vogi sigraði sveit Ragnars
Magnússonar Reykjavík, eftir
jafnan leik, sem sveit Ragnars
leiddi þartil undir lokin. Nokkuð
óvænt úrslit, þó meðlimir í sveit
Sigurðar séu engir nýliðar. Til
marks um styrkleika þessara
sveita, þá er sveit Sigurðar skráð
með 605 stig (4 spilarar) en sveit
Ragnars skráð með 1491 stig (4
spilarar) skv. stigaskrá BSÍ 1990.
Nokkrir leikir verða spilaðir í
þessari viku og í upphafi næstu
viku og verður greint frá úrslitum
þeirra leikja í næsta þætti. Til við-
bótar má geta þess að ákveðið var
að bæta við 2 sveitum í Bikar-
keppnina, sveit Eyþórs Jóns-
sonar Sandgerði og Karls Karls-
sonar sama stað. Þær verða
dregnar á móti þeim sveitum sem
sátu yfir í 1. umferð (sem voru 4
talsins).
BRIDDS
Landsmót ungmennafélag-
anna verður haldið í Mosfellsbæ í
næsta mánuði (hefst 12. júlí).
Meðal keppnisgreina á mótinu
verður sveitakeppni í bridge, sem
er nýjung. Á síðasta landsmóti,
sem haldið var á Húsavík, var
haldið bridgemót sem kynning á
greininni með það í huga að
bridge yrði viðurkennd íþrótta-
grein innan þess geira sem land-
smótagreinar taka til. Einar 14
sveitir tóku þátt í mótinu á Húsa-
vík, sem framkvæmt var með að-
stoð Bridgesambands íslands, og
samvinnu. Er óskandi að vel tak-
ist til með framkvæmd á bridge-
móti ungmennafélaganna og fé-
lög innan UMFÍ myndi sveitir til
leiks.
firðingum tímabilið 1989-1990,
en meðalþátttaka á kvöldi var lið-
lega 50 spilarar.
Nú mun ákveðið að Bridge-
sambandið kaupi spilagjafarvél
til spilagjafa í barometer-keppni.
Vélin er sænsk og með henni
fylgja ca. 1500 sett af tölvumerkt-
um spilum. Þarmeð lýkur þeirri
áralöngu þrælkunarvinnu hjá
sambandinu að útvega þræla til
gjafa í stærri mótum, en eins og
sumum mun kunnugt, er fátt eins
leiðinlegt og það að forgefa 20-25
eintök af sama spilinu, í númer-
um frá 1-120. (Sem gerir 2000-
2400 spilabakka og skapar mik-
inn höfuðverk).
Fyrir þá sem hafa gaman af
flóknum spilum, er hér dæmi:
S:D10653
H: 10432
T:4
L:ÁD9
fulla talningu á spilinu. Hann
trompar hjarta heima með spað-
agosa og spilar lágum spaða að
tíunni í borði. Staðan er nú þessi:
S:987
H:Á
T:ÁG97632
L:72
H:DG98765
T:105
L:KG105
Ármann J. Lárusson hlaut flest
stig hjá Bridgedeild Skagfirðinga
á síðasta keppnistímabili. Ar-
mann hlaut samtals 419 bronsstig
en næstur í röðinni varð Lárus
Hermannsson með 351 stig. Alls
hlutu 143 spilarar stig hjá Skag-
Og að lokum ein spurning til
þeirra sem allt þykjast vita um
bridge (eða spil almennt). Á hve
marga vegu getur einn litur skipt
sér? (Það er: þau 13 spil sem þú
heldur á hendinni, frá 4-3-3-3 til
13-0?), Áður en þú lest svarið, þá
hvað mörg? Jamm, á 39 vegu.
Ólafur
Lárusson
S:ÁKG42
H:K
T:kD8
L:8643
Suður er sagnhafi í 4 spöðum.
Útspilið er hjartaás (Vestur sagði
á leiðinni tígulsögn og Austur
hjartasögn). Nú eftir ásinn í
hjarta skipti Vestur yfir í laufa-
sjöu. Þú mátt taka við í þessari
stöðu.
Nú, við megum ekki opna
laufalitinn og látum því níuna úr
borði, - tían frá Austur og tígul-
tíga um hæl. Kóngur og ás og
laufatvistur sem við tökum á ás í
borði. Spaði upp á ás og legan
kemur í ljós. Með spaðanum 2-1
hefðu fá vandamál verið í vegin-
um fyrir víxltromp. Næst tökum
við á tíguldrottningu og hendum
laufadömu úr borði. Trompum
tígul með spaðafimmu og Austur
kastar hjarta. Suður hefur nú
S:9
H: —
T:G97
L:—
S:D6
H:104
T:—
L:—
S:K4
H:—
T:—
L:86
S: —
H:DG
T:—
L:KG
Ur borði spilum við spaða-
drottningu. Hvað má Austur
missa? I rauninni má Austur ekk-
ert spila láta af hendinni. Ef hann
lætur hjarta, þá trompar Suður
einfaldlega hjartað heim og tían
verður stórveldi. Ef hann hendir
laufi, yfirtökum við spaðadrottn-
ingu með kóng og trompum lauf í
borði, og laufasexan verður stór-
veldi. Þessi endastaða hefur því
miður ekkert nafn í bridgeskil-
greiningunni. Einna helst að við
getum líkt þessu við „þvingun en
passant" ef einhver skilur þá
merkingu. Á laukréttri íslensku
útlagt sem: „Þvingun í framhjá-
hlaupi“.
18 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ