Þjóðviljinn - 15.06.1990, Blaðsíða 13

Bókmenntafræðineminn ungi sem fékk byssukúlu í lærið „sunnudaginn svarta" þegar hann var á leið heim úr skóla.
Þrátt fyrir mótblástur er engin ástæða til að æðrast. Mynd: Sveinn Rúnar Hauksson
ef það kæmist í snertingu við
vökva. Hann sagði að það eina
sem linaði þjáningar þeirra sem
fengið hafi táragaseitrun væri ó-
kunnur vökvi á úðabrúsum sem
þeir hefðu fengið frá Vestur-
Þýskalandi. Hann sagði að þeir
hefðu enga vitneskju um hvaða
efni brúsamir hefðu að geyma, né
heldur hvaðan það væri upprunn-
ið.
Utan á táragashylkjunum sem
herinn notar stendur skýrum stöf-
um að það sé framleitt í Pennsyl-
vaníu í Bandaríkjunum. Þar er
einnig að fínna leiðbeiningar um
„æskilega” notkun og varað er
við notkun þess innanhúss því þá
geti það hæglega valdið dauða. A
hylkin stendur letrað skýrum stöf-
um „For outdoor use only” - not-
ist aðeins utandyra. - En her-
mennimir stunda einmitt að
skjóta hylkjunum helst inn um
glugga á híbýlum manna, segir
Sveinn.
Fangabúðir væri
nær lagi
- Það er eins og að koma inn í
annan heim að stíga inn fyrir
flóttamannabúðimar sem Palest-
ínumönnum er gert að búa í á her-
námssvæði Israelsmanna, segir
Sveinn þegar hann er spurður um
Dann aðbúnað sem Palestínu-
umsvifalaust skotinn til bana.
Við þessar aðstæður breytast
hinar svokölluðu flóttamanna-
búðir í hreinar fangabúðir.
Við Rögnvaldur komumst
loksins til Gaza sama dag og átta
daga útgöngubanni sem sett var
eftir „svarta sunnudaginn” var
aflétt. Það fyrsta sem fólk gerði
var að hlaupa út i búð til að nálg-
ast eitthvað matarkyns og að leita
til læknis, þeir sem þess þurftu.
I Jabalia-flóttamannabúðum á
Gaza sem við heimsóttum, búa
53.000 manns á einum og hálfum
ferkílómetra. Sami íbúafjöldi er á
hvem ferkílómetra í öðrum búð-
um.
Það fyrsta sem manni verður
starsýnt á þegar inn í flótta-
mannabúðimar er komið, em
opin skolpræsi sem liggja eftir
flestum götum. Þama hlaupa
bömin berfætt um. Það er engin
fúrða að sveppa- og aðrar húð-
sýkingar eru gífurlega útbreiddar
á meðal íbúanna. Þeir ibúar sem
em ekki svo heppnir að búa við
götu þar sem er opið skolpræsi,
verða að losa sig við skolp með
því að leggja rör út um úlidymar
þar sem skolpið rennur niður í
holu eða tunnu fyrir neðan.
Sveinn segir það fullvíst að
þessi þrengsli, innlokun og mann-
réttindasvipting sem fylgi því að
búa í flóttamannabúðum, hafí
Rústir Ibúðarhúss rétt fyrir utan fæðingarborg frelsarans, Betlehem. Israels-
her refeaði fjölskyldu 15 ára gamals palestínsks drengs sem hafði hent Molo-
tov-kokteil að hermönnum. Mynd: Sveinn Rúnar Hauksson
menn eiga við að búa.
- Hemámssvæðum Israels er
stjómað með herlögum. Þar gilda
engin borgaraleg lög, heldur ger-
ræðislegar ákvarðanir ísraelsku
herstjómarinnar. ísraelsmenn
hafa gjaman sett á útgöngubann
um lengri sem skemmri tíma til
að bijóta Intifada á bak aftur.
Meðan á útgöngubanninu stendur
geta íbúamir sér enga björg veitt
— þeir geta ekki sótt drykkjarvatn
eða matvöru. Þeir sem álpast út
fyrir hússins dyr eiga tæplega afl-
urkvæmt, eins og níu ára drengur,
sem við fréttum af. Hann var orð-
inn leiður á inniverunni og fór út
á svalir á heimili sínu. Það var
ekki að.sökum að spyrja, hann var
skelfilegar afleiðingar á andlegt
heilbrigði manna. - Enginn verð-
ur samur á eftir.
Fjórir sígarettu-
pakkar á dag
- Mér er minnisstæðastur 26
ára maður, Múhameð, sem ég
heimsótti í Kalendia-flótta-
mannabúðunum rétt norðan Jer-
úsalem. Mér hafði verið boðið í
heimsókn inn á heimili þessa
manns af yngri bróður. Þegar
heim var komið sat Múhameð ut-
andyra, reykjandi og sinnulaus
líkt og hann væri vangefinn. Að
sögn bróðurins var Múhameð fyr-
irmyndarpiltur í alla staði, þegar
hann var fyrirvaralaust gripinn 16
ára gamall og gefið að sök að vera
skipuleggjandi fyrir PLO. Þrátt
fyrir að neita staðfastlega öllum
sakargiftum var hann dæmdur í
fimm ára fangelsi. Meðan á
fangavistinni stóð var honum
misþyrmt hrottalega. Eftir fjög-
urra ára tugthússvist var hann
fluttur á sjúkrahús þar sem hann
dvaldi í eitt ár áður en hann var
sendur heim. Er heim var komið
þekkti fjölskyldan Múhameð ekki
fyrir sama mann - hann var orð-
inn feitur af geðlyfjum sem hon-
um höfðu verið gefin, sinnulaus
og fáskiptinn og hræddur við allt
og alla. Það eina sem Múhameð
hefur fyrir stafni er að sitja ut-
andyra og reykja sína fjóra pakka
af sígarettum á dag.
Fyrir mig var það öllu átakan-
legri sjón að hitta Múhameð en
allt það unga fólk sem er mænu-
skaddað og lamað eftir skot og
líkamsmeiðingar hers og lög-
reglu, segir Sveinn.
Framlag íslend-
inga mikilsvert
- Fyrir mig sem lækni er mik-
ilsvert að hafa fengið að kynnast
af eigin raun við hvaða kjör og
aðstæður starfsbræður mínir á
hemámssvæðum ísrael búa. Mað-
ur sér hvemig vandamál sem
virðast óleysanleg við slíkar að-
stæður eru leyst. Og það er ekki
lítils virði að fá að kynnast þeim
kjarki, hugrekki og fómfýsi sem
menn sýna við aðstæður sem
þessar.
Palestínumenn þarfnast aug-
Ijóslega aðstoðar á sviði heil-
brigðismála og ekki hvað síst á
sviði endurhæfingarlækninga.
Fram til þessa hafa öryrkjar
ekki átt í önnur hús að venda að
lokinni skammri sjúkrahúslegu
en að liggja heima. Það er fyrst
núna sem viðleiln-
i hefur verið sýnd til að koma á
fót endurhæfingu. Með aðstoð
Svía hefur tekist að opna fyrstu
göngudeildina fyrir mænuskadd-
aða í Ramalla. Það gekk þó ekki
þrautalaust. Herstjómin hafði
lengi lagt stein í götu deildarinn-
ar, m.a. neitað Svíum sem þar
starfa um atvinnuleyfi og stöðinni
um tilskilið rekstrarleyfi.
Aformað er að opna á næst-
unni í sömu byggingu 34 rúma
legudeild fyrir mænuskaddaða.
Þótt framlag okkar Islendinga
með því að bjóða hingað í haust
tveimur palestínskum læknum til
starfsþjálfunar, sé ekki stórt þegar
miðað er við það vandamál sem
við er að etja, er það engu að síð-
ur mikilsvert. Vonandi er það að-
eins upphafið að frekara beinu
hjálparstarfi Islendinga við þá
raunum hrjáðu þjóð Palestínu-
menn, segir Sveinn. - rk
Föstudagur 15. júní 1990 NÝTT HELGARBLAÐ — S(ÐA13
íbúar herteknusvæðanna í Palestinu, að undanskíldum þeim sem eru
gyðingatrúar, hafa lotið herlögum t 23 ár, eða allar götur írá hemámi
Israclsmanna 1967. Dagfcgu lífi ibúa í hemámi ísrael, þ.e. á Vestur-
bakka Jordanár, á Gazasvæðinu og í Jerúsaiem, er stjómað með um
1200 tilsktpunum. Engin borgaraleg lög era I gildi á þessum svæðum,
engir borgaralegir dómstólar, ekkert þing og engar kosningar fara þar
fram. í fáum orðum er hershöfðingjum ísraelshers falið allt vald á her-
teknusvæðunum: þeir fara í senn með löggjafar-, framkvæmda- og
dómsvald.
Hér á eftir fer lausleg þýðing á „Hemaðartilskipun 101” sem sett var
við hemámið fyrir 23 árum. Eins og Icsendur vafaiaust mcrkja eru öll
borgaraleg réttindi íbúa herteknu svæðanna fótum troðin og fátt virðist
fjær „haukunum” i ísrael en að íbúamir fái notið hinna minnstu lýðrétt-
inda.
Hernaðartilskipun nr. 101
Varðandi bann við æsingum og gagnánóðri
1. Skilgreiningar 1 efiirfarandi tilskipun merkja eflirfarandi hugtök:
„Svœði” þýðir Vesturhlutinn
„Funáttr" telst það þegar tíu eða fleiri koma saman til að hlýða á ræðu
ura stjömmál eða um önnur þau mál er kunna að lúta að stjómmálum,
eða til að ræða um slík mál.
„Lögregla” Sjá
skilgreiningu í
tilskipun 52 ura
lögreglu sem
vinnur með ís-
raelsher.
„ Premun "felur
í sér steinþrykk,
vélritun, Ijósrit-
un, ljósmyndun
og hvers kyns
aðferðir til að
tjá merki, tákn,
orð, myndir,
kort, skreyting- anda hertaga.
ar og annað herteknu svæðunum
þessháttar.
við fbúum á
„Blöð" er sérhver sú útgáfa prentaðs máls sem hefur að geyma fréttir,
upplýsingar, frásagnir af atburðum cða aðrar athugasemdir, hugleiðing-
ar, fréttaskýringar, cða annað efni sem varðar almenning, á hvaða tungu-
máli sem er, hvort heldur er útgefið í ísrael eða utan, til sölu eða frjálsr-
ar
„ Útgáfa " eru merki, dagblöð, roilur, ritraðir eða einstök rit og hvers
kyns skjöl sem hafa verið gefin út eða er verið að undirbúa til útgáfú.
„ Útgáfustarfsemi" nær til fjölmiðlunar, drefingar og annana aðferða til
að miðla upplýsingum til einstaklinga.
„ Ganga " er þegar tfu eða íleiri einstaklingar ganga saman í hóp, eða
hittast til að ganga saman ftú einum stað til annars i pólitfskum tilgangi
eða öðrarn þeira tilgangi sem túlka raá pólitískan, án tillitis til þess hvort
þeir hafi í raun gengið eða safnast sainan með það að markmiði.
2. Herrráðsmaðurinn getur veitt sérhverjum hermanni eða lögreglu-
manni heimild til að beita rétti sinum i samræmi viö þessa tilskipun.
3. Óheimilt er að boða til göngu eða fundar nema að fengnu leyfi frá her-
ráðsmanninum.
4. Herráðsmaðurinn hefur óskoraða heimild til að loka sérhverju kafti-
húsi, klúbbum eða öðrum samkomustöðum, Hafi tiiskipun um iokun til-
tekins staðar verið gefin út, teljast allir þeir sem kunna að finnast á slík-
um stað, brotlegir við þessa tilskipun.
5. Óheimilt er að rcisa, sýna cða draga að húni fána eða pólitfsk tákn
nema að fengnu sérstöku leyfi herráðsinannsins.
6. Öll prentun eða útgáfustarfsemi er óheimil á svæðinu, s.s. auglýsing-
ar, yfirlýsingar, myndbirtingar, eða önnur þau plögg sem hafa að geyma
skrif er lúta að stjómmálum, nema að fengnu sérleyft herTáðsmanns á
því svæði sem útgáfa og prentun fer fram á.
7. Sérhver einstaklingur sem a) reynir að hafa áhrif á almcnningsálitið á
svæðinu, munnlega eða með öðram hætti, sem talist getur ógna öryggi
almennings, eða b) aðhefst eitthvað með það fyrir augum að efna til eða
aðstoða við framkvæmd ofangreindra athafna, verður ákærður fyrir brot
á ákvæðum þessarar tilskipunar.
8. Herráðsmaðurinn og aðrir þeir sem tilgreindir era farameð vald „eft-
irlitsmanns” i samræmi við Neyðarlögin 1945 (Defence (Emergency)
Regulations 1945).
9. Sérhver hcrmaður hefur rétt lil að bcita nauðsynlegu valdi til að fram-
kvæma þau ákvæði sem byggjast á þessari tilskipun eða til að hindra
brot á þeim.
10. a) Hver sá sem skipuleggur göngu eða fund í heimildarleysi eða sem
tilkynnir slíka atburði, mælir með þeim, stuðlar að eða tekur þátt í þeim
með sérhverjum hætti sem er, eða
b) hver sá sem gcrist brotlegur við ákvæði þessarar tilskipunar eða gagn-
vart úrskurði sem byggður er á hcnni eða aðhefst hvaðeina það sem er
skilgreint sem brot í þessari tilskipun, hlýtur að refsingu 10 ára fangelsi
eða 10.000 ísr.punda sekt, ellegar hvoratveggja.
11. Þessi tilskipun tekur gildi 27. ágúst 1967.
Undirritað af:
Alúf Úzi Narklss, hcrrráðsmanni Vcsturbakkans, 27. ágúst 1967.