Þjóðviljinn - 29.06.1990, Blaðsíða 14

Það eru draugar bæði
í Víetnam og á íslandi
Anh-Dao Tran: Mikilvægast er að við skiljum að við erum öll manneskjur, sem eigum margt
sameiginlegt, þóttvið komum úr ólíkum menningarheimum
Anh-Dao flutti ung frá Víetnam til Bandaríkjanna, nú býr hún að Bifröst og aðstoðar Rauða krossinn við að
taka á móti flóttamönnum frá heimalandi sínu. Mynd: Kristinn
Eins og flestum er kunnugt
kom hópur Víetnama til landsins í
gær. Anh-Dao T ran var ein þeirra
sem tóku á móti hópnum. Anh-
Dao (borið fram andá) er sjálf frá
Víetnam, en hefur verið búsett á
íslandi síðan 1984 og er gift ís-
lenskum manni, Jónasi Guð-
mundssyni. Þau hjónin eru nú
búsett að Bifröst þar sem Jónas
kennir. Anh-Dao segist einnig
hafa kennt í fyrravetur, þá í litlum
skóla fyrir 6-9 ára börn úr
sveitinni. Á árunum 1985-1988
starfaði hún sem kennari í
Heyrnleysingjaskólanum.
Blaðamaður Nýs Helgarblaðs
ræddi við Anh-Dao í gær, en hún
kom í bæinn til að aðstoða Rauða
krossinn við undirbúninginn að
komu flóttamannanna.
Anh-Dao talar mjög góða ís-
lensku, og við ræddum saman um
lífið og tilveruna, og hvað henni
þætti mikilvægast að segja íslend-
ingum varðandi komu víet-
nömsku flóttamannanna hingað.
Eins og títt er um Austurlanda-
búa er Anh-Dao mjög varkár í
svörum sínum, hún vill greinilega
ekki móðga neinn, hvorki sína
landa hennar búsetta hér né ís-
lendinga.
Oft er talað um það hversu vel
Víetnamarnir hafa aðlagast ís-
lensku samfélagi. Sjaldnarerrætt
um það hvort mögulegt sé að þeir
hafi hreinlega einangrast, og láti
lítið á sér bera. Gaman væri að
vita hversu margir íslendingar
þekkja þetta fólk, eða eiga Víet-
nama að vini. Aðstaða Anh-Dao
er að mörgu leyti ólík aðstöðu
annarra landa hennar því að hún
er gift íslendingi, sem er eðlilega
lykill að fjölskyldu og vinum hér
á landi.
Anh-Dao fæddist í Nha-Trang,
sem liggur við ströndina sunnar-
lega í Víetnam. Hún var 16 ára
árið 1975 þegar hún flúði ásamt
fjölskyldu sinni til Bandaríkj-
anna eins og svo margir aðrir
landar hennar.
Frá Nha-Trang til
Bifrastar
Umskiptin í lífi Anh-Dao hafa
því verið mikil, fyrst að flytja ung
til Bandaríkjanna og síðan til ís-
lands.
Voru þessi umskipti ekki erfið?
„Auðvitað var erfitt að flytja
frá Víetnam til Bandaríkjanna,
sérstaklega voru fyrstu tvö árin
það. Ég bjó mest í Nýja-
Englandi, þar voru fáir landar
mínir búsettir, og þar sem ég
gekk í skóla voru engir aðrir Ví-
etnamar fyrst í stað. Að vissu
leyti var það gott fyrir mig að geta
ekki umgengist landa mína,
þannig lærði ég að tala málið og
kynntist menningu landsins
fljótar og betur en ella. En for-
eldrar mínir voru einmana, það
er erfiðara fyrir eldra fólk að taka
sig upp og flytja í framandi menn-
ingu en ungt fólk sem er fljótara
að aðlaga sig.“
Anh-Dao lærði frönsku við há-
skóla í New Hampshire og
seinna, eftir að hún kynntist
manni sínum og þau höfðu verið
gefin saman, fóru þau bæði í nám
tilNew York. Þarlærði Anh-Dao
að kenna heyrnleysingjum. Að
námi loknu héldu þau hjónin til
íslands.
Hvernig var að koma til fs-
lands?
„Mér þótti það mjög erfitt af
því að það er ekki hlaupið að því
að kynnast Islendingum. Þeir eru
mjög lokaðir gagnvart útlending-
um. Þegar ég flutti til Bandaríkj-
anna talaði ég ekki mikla ensku
en þegar ég reyndi að segja fólki
eitthvað lagði það sig fram við að
skilja mig. Aftur á móti segði ég
eitthvað hér sem m'énn áttu erfitt
með að skiija settu þeir upp skrít-
inn svip og hristu höfuðið. Það er
á vissan hátt skiljanlegt því að út-
lendingar hafa ekki verið svo fjöl-
mennir á fslandi, en það hefur
breyst í seinni tíð.“
Hvað með menningu og veður-
far á íslandi, hvernig var að venj-
ast því?
„Þar sem ég stundaði nám í
Bandaríkjunum voru vetur harð-
ir, svo að kuldinn kom mér ekki á
óvart. Það er vel hægt að þola
veturinn ef sumarið er gott. Auk
þess fer ég oft í burtu á sumrin.
Ég heimsótti foreldra mína til
Bandaríkjanna. Þau bjuggu í
Texas, þar sem er mikið af Víetn-
ömum. Nú er faðir minn látinn,
og móðir mín er flutt á heimili
bróður míns í San Diego."
Kynnir
land og þjóð
Anh-Dao tekur eins og áður
sagði á móti flóttamönnunum
sem eru væntanlegir. Hún segist
hafa starfað við flóttamannahjálp
áður, þá í nokkra mánuði í San
Fransiskó.
„Hópurinn sem er væntanlegur
er að mestu ein stór riölskylda frá
Norður-Víetnam. Ég geri allt
sem ég get til að hjálpa, ásamt Ho
(Halldóri), sem einnig er víetn-
amskur. Við ætlum að útskýra
islegt fyrir hópnum og kynna
lClll dið, fólkið, matinn og annað
sem við teljum þörf á að þau viti
og þekki. Við erum ekki alveg
viss um hversu mikið þetta fólk
veit um land og þjóð. Hingað hef-
ur ekki komið stór hópur frá því
1979, seinna hafa fjölskyldumeð-
limir og minni hópar bæst við. Ég
veit af flestum þeim sem eru bú-
settir hér, þótt ég hafi ekki mikið
samband við nema fáa. Ég hitti
Ho og Thuy (Jón) vini mína oft-
ast. Þeir sem hér búa vinna mikið
og eiga fáar frístundir."
Hvað finnst þér mikilvœgt að
þessufólki sé sagt við komuna, og
hvernig telur þú best að taka á
móti þessu fólki sem nú kemur?
„Við höfum haldið fundi hjá
Rauða krossinum og rætt það,
mestu máli skiptir að kenna þeim
íslensku fyrst, áður en þau fara að
vinna. Við ræddum um það hve-
nær þau ættu að byrja að vinna.
Okkur finnst að þau þurfi a.m.k
einn mánuð til að kynnast um-
hverfinu og læra svolítið íslensk-
una, þótt það sé ekki mikið þá er
fólk ekki jafnhrætt að tala við þau
og hjálpa þeim tali þau málið lítil-
lega.
Auk þess er mikilvægt að
kynna íslendingum Víetnama, og
sýna þeim fram á að við erum líka
fólk. Við erum öll fyrst og fremst
manneskjur. Fólk er dálítið hrætt
að tala við okkur hér, það veit
ekki á hvaða máli það á að ávarpa
Víetnama. Við erum ekki svo
ólík þegar öllu er á botninn
hvolft. Allir menn eru líkir að
einhverju leyti, og til er sam-
mannleg menning. Ég held að
skilningur fólks hér sé að aukast,
landið er ekki jafneinangrað og
áður, og útlendingum sem setjast
hér að hefur fjölgað mikið síð-
ustu ár. Eftir því sem menn kynn-
ast fleiri útlendingum eykst skiln-
ingur þeirra. Rauði krossinn hef-
ur undanfarið staðið fyrir söfnun
fyrir hópinn sem nú kemur. Ég
kom þar við um daginn og var
mjög ánægð með það hversu vel
íslendingar hafa gert, því að
mikið hefur borist af gjöfum.“
Draugatrú
Er eitthvað líkt með íslending-
um og Víetnömum?
„Þegar ég kynntist Jónasi þá
uppgötvaði ég að það er líkt með
þjóðum okkar að báðum er hið
yfirnáttúrulega mjög hugleikið,
við ræddum um drauga og anda
og slíkt, og þetta er hlutur sem ég
hef ekki kynnst annars staðar á
Vesturlöndum.
Þegar ég sá mynd af Siglufirði í
fyrsta skipti, þaðan sem Jónas er,
sló það mig hversu margt var líkt
með Siglufirði og Nha-Trang
heimabæ mínum í Víetnam, þótt
hann sé töluvert stærri. Báðir
liggja við haf og fjöll, og eru á
margan hátt líkir.
Svo er margt annað sem menn-
ingu okkar er sameiginlegt; brjóti
menn spegil boðar það sjö ára
ógæfu, bannað er að gefa hnífa og
fleira og fleira. Það er sama hvert
farið er, það er alltaf svo margt
sem er líkt landa og menningar á
milli, og við eigum að gera okkur
grein fyrir því. Við erum öll
manneskjur þrátt fyrir að menn-
ing okkar geti verið ólík.“
Er eitthvað hér sem erfitt er að
sœtta sig við?
„Nú veit ég ekki. Það er svo
margt gott hérna, annað er slæmt
eins og gengur. Það er erfitt að
svara því hvernig er að búa á ís-
landi. í Víetnam er margt sem er
óþægilegt, fátækt og slíkt. Hér
hafa menn nóg að borða, en það
er eitthvað annað sem þeir hafa
áhyggjur af. Hvert land og hver
staður er bæði góður og slæmur.
Það sem er erfiðast við það að
flytja til framandi lands er ein-
semdin. Sérstaklega á þetta við
um þá sem eldri eru, ég man vel
eftir móður minni á meðan hún
bjó norðarlega í Bandaríkjunum.
Hún var miklu ánægðari í Texas
þar sem býr mikið af Víetn-
ömum.
Fyrst þegar ég kom til íslands
var maturinn framandi, hér var
þá fátt á boðstólum til austrænnar
matargerðar. Nú er það breytt og
ég get fengið mikið af austur-
lenskum mat. Ég er mjög ánægð
með það.“
14 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 29. júnl 1990